پرونده هسته‌ای در محاصره بی‌اعتمادی
ساعت 24 - در حالی که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، از ناتوانی در ردیابی ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران ابراز نگرانی می‌کند و خواستار بازگشت به مذاکرات است، مقامات ایرانی با استناد به سوءاستفاده آژانس از اطلاعات محرمانه و عدم محکومیت حملات، همکاری با این نهاد را تعلیق کرده‌اند.
تصویب قانون «الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» توسط مجلس شورای اسلامی و تایید آن توسط شورای نگهبان، نقطه عطفی در روابط ایران و این نهاد بین‌المللی است. حمیدرضا حاجی‌بابایی، نایب‌رئیس مجلس، دیروز شنبه ۷ تیر ۱۴۰۴ اعلام کرد: «ما دیگر اجازه حضور گروسی و نصب دوربین‌ها در تاسیسات هسته‌ای را نخواهیم داد، چون اطلاعات تاسیسات ما در اسناد به‌دست‌آمده از رژیم جعلی اسرائیل مشاهده شده است».
فضای جدید، دیپلماسی جدید
بدیهی است که تجاوزات ناکام رژیم صهیونیستی و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران، فضای جدیدی را در دیپلماسی هسته‌ای ایران ایجاد کرد که دیپلماسی نوینی را طلب می‌کند. چراکه دیپلماسی هسته‌ای کشورمان در محاصره بی‌اعتمادی پس از تجاوز اسرائیل و آمریکا قرار دارد. بنابراین در این دیپلماسی نوین هسته‌ای، اقداماتی نظیر تعلیق همکاری با آژانس، پاسخی منطقی به سوءاستفاده این نهاد از اطلاعات ایران و عدم محکومیت حملات است، اما قانون جدید مجلس، با واگذاری تصمیم‌گیری به شورای عالی امنیت ملی، نشان‌دهنده آمادگی ایران برای دیپلماسی مشروط است. ادعاهای گروسی و تهدیدهای ترامپ، در برابر شواهد میدانی و مقاومت ایران، بی‌اعتبار شده‌اند. ایران، با تکیه بر حقوق خود در NPT و بازدارندگی نظامی، از موضع قدرت مذاکره می‌کند و هرگونه همکاری آینده را به جبران خسارات و احترام به حاکمیت ملی‌اش مشروط کرده است. این رویکرد، ضمن حفظ استقلال هسته‌ای، راه را برای دیپلماسی عادلانه باز نگه می‌دارد.
این تصمیم که ریشه در نقش گروسی در ارائه گزارش‌های مغرضانه و عدم محکومیت حملات به تاسیسات هسته‌ای ایران دارد، نشان‌دهنده واکنش تهران به نقض اعتماد توسط آژانس است. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین، نیز در حساب ایکس خود گروسی را به مشارکت در «کشتار بی‌گناهان» و زمینه‌سازی برای قطع‌نامه‌های سیاسی علیه ایران متهم کرد.
او با اشاره به گزارش‌های گروسی که ادعا می‌کرد ایران اورانیوم غنی‌شده را به اماکن میراث جهانی در اصفهان منتقل کرده، این اظهارات را «خیال‌بافی بی‌پروا» خواند که زمینه‌ساز جنایات بیشتر شده است. این انتقادات، همراه با قانون جدید مجلس، نشان می‌دهد که ایران همکاری با آژانس را تا تضمین ایمنی و امنیت فعالیت‌های هسته‌ای‌اش به حالت تعلیق درآورده. اما به گفته فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، این قانون «راه را کاملا نبسته» و تصمیم‌گیری نهایی به شورای‌عالی امنیت ملی واگذار شده است. این انعطاف، نشانه‌ای از آمادگی ایران برای دیپلماسی مشروط به احترام به حقوقش است.
پیامدهای منطقه‌ای و جهانی و چالش اعتبار آژانس
عملکرد آژانس و گروسی در قبال حملات به تاسیسات هسته‌ای ایران، اعتبار این نهاد را در منطقه و جهان تضعیف کرده است. محمدجواد ظریف با انتقاد از گزارش‌های مغرضانه گروسی، آن‌ها را زمینه‌ساز جنایات بیشتر خواند و خواستار اصلاح رویکرد آژانس شد. سخنگوی دولت چهاردهم نیز سکوت آژانس در برابر حملات را «شریک جرم جنایات جنگی» توصیف کرد و از کشورهای مدافع صلح خواست مواضع منصفانه اتخاذ کنند. این انتقادات، همراه با تعلیق همکاری ایران، فشار بر آژانس را افزایش داده تا به نقش بی‌طرفانه خود بازگردد.
پاسخ ایران به پایگاه آمریکا در قطر و تخریب زیرساخت‌های رژیم صهیونیستی، موازنه قدرت را به نفع تهران تغییر داد. در سطح جهانی، سکوت یا حمایت ضمنی برخی کشورهای غربی از تجاوزات، به گفته فاطمه مهاجرانی، «ضربه‌ای به اعتبار ادعاهای حقوق بشری» آن‌ها وارد کرده است. ایران با دعوت به دیپلماسی مبتنی بر احترام متقابل، فرصتی برای کاهش تنش‌ها فراهم کرده، اما هرگونه مذاکره را به محکومیت تجاوزات و تضمین حقوقش مشروط کرده است.
روزنامه شرق