زنگ زدن میلگرد در بتن؛ دلایل و راه های پیشگیری
زنگ زدن میلگرد در بتن یکی از مشکلاتی است که در نگاه اول شاید بی‌اهمیت به نظر برسد، اما می‌تواند پایه‌های یک سازه را در طول زمان سست کند.
خوردگی تدریجی میلگرد نه تنها مقاومت فشاری بتن را کاهش می‌دهد، بلکه باعث ایجاد ترک، نشت و در نهایت افت ایمنی ساختمان می‌شود. این موضوع زمانی خطرناک‌تر می‌شود که در مراحل اولیه ساخت، متوجه آن نشویم و سال‌ها بعد با آسیب‌های جدی روبه‌رو شویم.
اما چرا میلگردی که در دل بتن پنهان شده، باید دچار زنگ زدگی شود؟ آیا بتن به تنهایی نمی‌تواند از آن محافظت کند؟ پاسخ این سوال‌ها را باید در ترکیب عوامل محیطی، کیفیت بتن، پوشش میلگرد و حتی نحوه‌ی اجرای سازه جست‌وجو کرد. در ادامه، دلایل اصلی این خوردگی را بررسی می‌کنیم. اما پیش از آن با در نظر گرفتن قیمت میلگرد و انتخاب منبع معتبر، می‌توانید، ریسک این اتفاق را تا حد زیادی کاهش دهید.
چرا میلگرد در بتن زنگ می‌زند؟
میلگرد در حالت عادی و در محیط قلیایی بتن نباید دچار خوردگی شود، چون PH بالا باعث ایجاد یک لایه‌ی محافظ روی سطح فلز می‌شود. اما وقتی این تعادل به هم می‌خورد، زنگ‌زدگی شروع می‌شود.
نفوذ آب و اکسیژن به داخل بتن، مخصوصا اگر بتن ترک داشته باشد یا درست کیور نشده باشد، یکی از اصلی‌ترین دلایل این اتفاق است. از طرفی، وجود یون‌های کلر (مثلا در مناطق ساحلی یا از طریق برخی مواد افزودنی نامرغوب) سرعت خوردگی را چند برابر می‌کند.
در کل کاهش PH بتن، به دلیل واکنش با دی‌اکسیدکربن هوا یا نفوذ مواد شیمیایی، باعث می‌شود لایه‌ی محافظ میلگرد از بین برود و خوردگی آغاز شود. اینجا است که نقش عوامل محیطی و اجرایی بیشتر از آنچه تصور می‌کنیم اهمیت پیدا می‌کند. در ادامه با پنج عامل کلیدی آشنا می‌شویم که روند زنگ زدگی را در پروژه‌ها تشدید می‌کنند.
5 عامل اصلی تشدید زنگ زدگی میلگرد در پروژه‌ها
حتی اگر بتن با بهترین طرح اختلاط اجرا شود، کافیست فقط یکی از شرایط حیاتی ساخت رعایت نشود تا فرآیند خوردگی میلگرد شروع شود. در خیلی از پروژه‌ها، مشکلاتی که ابتدا به نظر جزئی می‌آیند، در ادامه باعث کاهش عمر سازه می‌شوند. برای اینکه بتوانیم ریشه مشکل را پیدا کنیم و جلوی خسارت‌های بیشتر را بگیریم، باید پنج عامل کلیدی را بشناسیم.
نفوذ آب و رطوبت از ترک‌های بتن
هر ترک کوچکی در سطح بتن، مثل یک راه ورودی برای رطوبت و اکسیژن عمل می‌کند. وقتی این مواد وارد بتن می‌شوند، به میلگرد می‌رسند و فرآیند خوردگی را شروع می‌کنند. ترک‌هایی که در مرحله‌ی اجرا یا به مرور زمان ایجاد می‌شوند، در ظاهر بی‌خطر به نظر می‌رسند، اما در عمل مسیر را برای زنگ زدگی باز می‌کنند. اجرای دقیق، استفاده از الیاف یا واتر‌استاپ و کنترل عمل‌آوری، نقش مهمی در کنترل این موضوع دارند.
استفاده از میلگرد زنگ‌زده یا آلوده
میلگردهایی که پیش از استفاده، زنگ‌زده‌اند یا روی سطح آن‌ها گل و خاک باقی مانده، چسبندگیشان با بتن کاهش پیدا می‌کند. این موضوع نه تنها باعث ضعف سازه‌ای می‌شود، بلکه فرآیند خوردگی را از همان ابتدا فعال می‌کند. تمیز بودن سطح میلگرد قبل از بتن‌ریزی، نکته‌ای است که خیلی از پروژه‌ها آن را دست‌کم می‌گیرند.
کاور بتنی ناکافی
حدفاصل بین میلگرد و سطح بتن، باید آن‌قدر باشد که رطوبت و مواد خورنده به میلگرد نرسند. اگر این کاور یا پوشش بتنی کمتر از مقدار استاندارد باشد، مثل این است که میلگرد را بدون محافظ داخل بتن گذاشته باشیم. این کاور، باید با دقت و طبق نقشه‌ی اجرایی کنترل شود تا از زنگ زدگی جلوگیری کند.
استفاده از سیمان غیراستاندارد
وقتی نسبت آب به سیمان از حد استاندارد بالاتر برود، بتن متخلخل‌تر می‌شود و نفوذپذیری آن بالا می‌رود. همین موضوع باعث می‌شود آب، کلرید و اکسیژن راحت‌تر به میلگرد برسند. از طرفی، استفاده از سیمان‌های نامرغوب که ترکیبات شیمیایی پایداری ندارند، باعث افت کیفیت بتن و در نتیجه کاهش مقاومت در برابر خوردگی می‌شود. انتخاب مصالح مناسب، پایه‌ی یک پروژه سالم است.
عدم رعایت فاصله مجاز میلگردها و تراکم نامناسب
وقتی میلگردها بیش از حد به هم نزدیک باشند یا به درستی در بتن پخش نشده باشند، بتن به خوبی اطراف آن‌ها را نمی‌پوشاند. در نتیجه، نقاط ضعف به وجود می‌آید که محل نفوذ عوامل خورنده می‌شود. چیدمان صحیح میلگردها و رعایت کاور، باید با دقت بالا و طبق اصول مهندسی انجام شود تا بتن بتواند از میلگرد محافظت کند.
در ادامه، با راهکارهایی آشنا می‌شویم که به کمک آن‌ها می‌توان از زنگ زدگی میلگرد جلوگیری کرد. دانستن این نکات می‌تواند تفاوت بین یک پروژه پرهزینه و یک سازه ماندگار باشد.
چطور جلوی زنگ زدن میلگرد را بگیریم؟
پیشگیری از زنگ زدگی میلگرد، از آن دسته اقداماتی است که اگر به موقع و اصولی انجام شود، می‌تواند عمر مفید سازه را چند برابر کند. برخلاف تصور رایج، فقط انتخاب میلگرد مناسب کافی نیست، بلکه مجموعه‌ای از اقدامات اجرایی، انتخاب مصالح استاندارد و رعایت شرایط نگهداری باید هم‌زمان رعایت شوند. در ادامه، چهار راهکار مهم و قابل اجرا را بررسی می‌کنیم که رعایت آن‌ها در هر پروژه‌ای ضروری است.
- انتخاب میلگرد با پوشش اپوکسی یا گالوانیزه: این نوع میلگردها با لایه محافظ، مانع تماس با عوامل خورنده می‌شوند و در مناطق مرطوب یا ساحلی بسیار کاربردی‌اند.
- دقت در کاور بتنی و کلاس محیطی: ضخامت مناسب کاور بتنی، براساس شرایط محیطی، جلوی نفوذ رطوبت و یون‌های مخرب به میلگرد را می‌گیرد.
- استفاده از افزودنی‌های ضد خوردگی این مواد با تغییر PH یا ایجاد لایه محافظ روی میلگرد، از خوردگی جلوگیری می‌کنند. گرچه هزینه دارند، اما در پروژه‌های حساس مقرون‌به‌صرفه‌اند.
- نگهداری صحیح میلگردها در کارگاه: میلگرد باید از باران و رطوبت دور نگه داشته شود. انبار مناسب و خرید از تامین‌کننده معتبری مثل فولادسل، در این مسیر اهمیت زیادی دارد.
با رعایت این چهار اصل ساده اما مهم، می‌توان از بروز مشکل زنگ زدگی تا حد زیادی جلوگیری کرد. البته در برخی موارد، سندبلاست یا برس سیمی می‌توانند زنگ سطحی را حذف کنند و میلگرد را آماده مصرف مجدد کنند که این کار باید با نظر مهندس ناظر انجام شود.
در طول این مقاله دیدیم که چرا زنگ زدن میلگرد در بتن اتفاق می‌افتد، چه عواملی آن را تشدید می‌کند و چطور می‌توان جلوی آن را گرفت. عوامل کلیدی مثل نفوذ آب، استفاده از میلگردهای آلوده، کاور ناکافی و انتخاب سیمان غیراستاندارد، همگی در این فرآیند نقش دارند. به همان اندازه، راه‌حل‌هایی مانند استفاده از میلگرد گالوانیزه، رعایت اصول بتن‌ریزی، افزودنی‌های ضد خوردگی و نگهداری صحیح در کارگاه، می‌توانند نقش پیشگیرانه داشته باشند.
اما در عمل، اجرای درست این موارد بدون نظارت دقیق مهندس ناظر، استفاده از مصالح با کیفیت و همکاری با تامین کننده‌های قابل اعتماد ممکن نیست. وقتی بحث بر سر کیفیت میلگرد است، انتخاب منبع خرید اهمیت زیادی پیدا می‌کند. فولادسل به عنوان مرجع تخصصی خرید و فروش میلگرد، منبع معتبری برای استعلام قیمت روز میلگرد آجدار در بازار است. برای استعلام قیمت یا خرید میلگرد می‌توانید از طریق شماره تلفن 74486-021 با کارشناسان ما تماس گرفته و از مشاوره فنی و خدمات حرفه‌ای این مجموعه بهره‌مند شوید.
در نهایت، زنگ‌زدگی میلگرد موضوعی نیست که بتوان از کنار آن ساده عبور کرد. با یک تصمیم درست در انتخاب مصالح و اجرای دقیق، می‌توان هزینه‌های بعدی را کاهش داد و عمر مفید سازه را تضمین کرد.
این مطلب تبلیغاتی است و محتوای آن توسط سفارش دهنده تهیه شده است.