تک نرخی شدن ارز» یعنی سقوط بیشتر کارگران
یک استاد دانشگاه در مورد صحبتهای وزیر اقتصاد در رابطه با تک نرخی شدن قیمت ارز گفت: اگر منظورشان این باشد که نرخ ارز حمایتی دولت به نرخ بازار آزاد برسد، این موضوع می‌تواند به یک فاجعه تبدیل شود.
مرتضی افقه، استاد اقتصاد دانشگاه چمران اهواز، در گفتگو با «ایلنا» در رابطه با تبعات اجرای این دست سیاست‌ها گفت: ببینید، اول باید بگویم که من مطمئن نیستم واقعاً در فکر تک‌نرخی کردن ارز باشند. اگر منظورشان این باشد که نرخ ارز حمایتی دولت به نرخ بازار آزاد برسد، این موضوع می‌تواند به یک فاجعه تبدیل شود، نه فقط یک مشکل کوچک. چنین تصمیمی باعث طوفان افزایش قیمت‌ها خواهد شد و بخش بزرگی از جمعیت کشور را به زیر خط فقر می‌کشاند. البته من خیلی بعید می‌دانم چنین اتفاقی بیفتد.
افقه بیان کرد: می‌دانم وزیر اقتصاد چنین دیدگاهی دارد و من از ابتدا با این تفکر مخالف بودم. اما واقعیت این است که نه وزیر اقتصاد، نه بانک مرکزی و نه هیچ سیاست‌گذار دیگری در شرایط فعلی نمی‌توانند چنین تصمیمی بگیرند. چون خودشان هم می‌دانند چه پیامدهای سنگینی خواهد داشت.
با این حال اگر چنین اتفاقی بیفتد، چه خواهد شد؟ افقه در پاسخ به این سوال گفت: اگر تک‌نرخی شدن ارز به معنای رساندن نرخ‌های حمایتی به سطح بازار آزاد باشد، تورم به شدت افزایش پیدا می‌کند. دلیلش این است که اقتصاد ما وابستگی زیادی به تجارت خارجی دارد. حدود ۸۰ درصد واردات کشور شامل کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای است؛ یعنی کالاهایی که در تولید داخلی استفاده می‌شوند.
افقه افزود: بنابراین با افزایش نرخ ارز، نه‌تنها قیمت کالاهای وارداتی بالا می‌رود، بلکه هزینه تولید داخل هم جهش پیدا می‌کند. در نتیجه قیمت تمام کالاها افزایش خواهد یافت و فشار مضاعفی بر اقشار ضعیف جامعه وارد می‌شود. به عبارت دیگر، چنین اقدامی موج تازه‌ای از سقوط به زیر خط فقر ایجاد می‌کند. یعنی علاوه بر آن‌ها که به زیر خط فقر سقوط کردند، موج تازه‌ای از افراد به زیر خط فقر سقوط خواهند کرد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: من بسیار بعید می‌دانم که دولت چنین تصمیمی بگیرد، چون هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی آن غیرقابل تحمل خواهد بود.
افقه در ادامه در رابطه با افزایش آمار نرخ تورم گفت: این موضوع کاملاً قابل پیش‌بینی بود. من حتی پیش از مطرح شدن مسئله جنگ و یا «مکانیزم ماشه» هم هشدار داده بودم که با همان روند قبلی و در صورت تداوم فشارهای حداکثری، از نیمه دوم سال با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شویم. هم نرخ ارز و هم نرخ تورم افزایش پیدا می‌کند و دولت حتی در تامین هزینه‌های جاری خود هم دچار مشکل می‌شود.
اگر شرایط فعلی ادامه یابد، حتی بدون آزاد کردن نرخ ارز، بازهم شاهد افزایش قیمت‌ها و تشدید تورم خواهیم بود. یعنی ما با افزایشی شدنِ قیمت‌ها مواجه هستیم، حالا تصور کنید عده‌ای بخواهند در این شرایط ارز را هم تک نرخی کنند.