مهاجرت مردم از روستاهای اطراف دریاچه ارومیه

حاکم ممکان نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره وضعیت دریاچه ارومیه و احتمال تخلیه روستاها در اطراف این دریاچه گفت: دریاچه ارومیه که زمانی به‌عنوان بزرگ‌ترین دریاچه شور خاورمیانه شناخته می‌شد، امروز در وضعیتی بحرانی قرار دارد و بخش اعظم پهنه آبی آن به بیابان نمکی تبدیل شده است. دریاچه ارومیه بیش از ۹۰ تا ۹۶ درصد از حجم و مساحت خود را از دست داده

این نماینده مجلس گفت: بر اساس گزارش‌های کارشناسان و منابع رسمی، این دریاچه طی چند دهه گذشته بیش از ۹۰ تا ۹۶ درصد از حجم و مساحت خود را از دست داده و آنچه باقی‌مانده، لکه‌هایی کوچک از آب شور کم‌عمق است که حیات در آن‌ها به‌شدت محدود شده است. تراز سطح آب در برخی مقاطع اخیر حدود ۱۲۷۰ متر گزارش شده، اما کارشناسان تاکید می‌کنند این وضعیت بسیار شکننده و ناپایدار است و با کوچک‌ترین کاهش بارندگی یا افزایش برداشت‌های آب می‌تواند بدتر شود.

وی ادامه داد: شوری بالای آب، از بین رفتن گونه‌های ارزشمندی مانند آرتمیا، تشکیل لایه ضخیم نمک در بستر خشک‌شده و از بین رفتن شرایط زیست برای پرندگان مهاجر از مهم‌ترین پیامدهای زیست‌محیطی هستند. بدون اصلاح الگوی کشت و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، امکان بازگشت دریاچه وجود ندارد

این نماینده مجلس تاکید کرد: علت اصلی این بحران را می‌توان در دو عامل کلیدی خلاصه کرد؛ نخست دخالت‌های انسانی، برداشت بی‌رویه آب برای کشاورزی و وجود هزاران چاه غیرمجاز که منابع آب زیرزمینی را تخلیه کرده‌اند و دوم تغییرات اقلیمی شامل کاهش بارش و افزایش تبخیر در منطقه.

وی گفت: طرح‌های احیای گذشته نیز به‌دلیل ناهماهنگی نهادی، ضعف نظارت و کمبود مشارکت مردم محلی اغلب نیمه‌تمام مانده یا نتایج پایداری به همراه نداشته است. بسیاری از کارشناسان اذعان کرده‌اند که بدون اصلاح الگوی کشت و کاهش جدی مصرف آب در بخش کشاورزی، امکان بازگشت دریاچه وجود ندارد. وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه به تخلیه آرام یا مهاجرت مردم از روستاهای اطراف کمک کرده است

ممکان درباره پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه گفت: خشک‌شدن دریاچه پیامدهای گسترده‌ای برای منطقه به همراه داشته است. مهاجرت تدریجی روستانشینان حوضه آبریز دریاچه شروع شده و این یک زنگ خطر جدی است. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه در سال‌های اخیر به تخلیه آرام یا مهاجرت مردم از روستاهای اطراف آن کمک کرده است.

وی ادامه داد: انتشار گردوغبار نمک می‌تواند سلامت مردم را به خطر بیندازد، کاهش منابع آبی معیشت کشاورزان را تهدید کرده و مهاجرت روستاییان را تشدید می‌کند، خطر فرونشست زمین در اثر برداشت آب‌های زیرزمینی افزایش یافته و تنوع زیستی منطقه به‌شدت تخریب شده است. افزون بر این، تغییرات میکروکلیمی ناشی از نابودی دریاچه می‌تواند به گرم‌تر و خشک‌تر شدن بیشتر منطقه بینجامد. هنوز امکان پیشگیری از بدتر شدن شرایط وجود دارد

این نماینده مردم ارومیه گفت: کارشناسان راه برون‌رفت از این وضعیت را در مجموعه‌ای از اقدامات هم‌زمان می‌دانند: کاهش سطح زیر کشت محصولات آب‌بر، کنترل چاه‌های غیرمجاز، تخصیص حقابه واقعی به دریاچه، هماهنگی نهادی و نظارت شفاف بر پروژه‌ها و در نهایت مشارکت جدی جوامع محلی همراه با ارائه معیشت جایگزین برای کشاورزان. به بیان دیگر، اگرچه وضعیت امروز دریاچه ارومیه بحرانی و تقریباً نابسامان است، اما هنوز امکان پیشگیری از بدتر شدن شرایط و حفظ بخشی از این سرمایه ملی با اقدامات فوری و هماهنگ وجود دارد.

نماینده ارومیه پیش از این نیز به ایلنا گفته بود که خشک شدن دریاچه ارومیه می‌تواند عواقب زیست‌محیطی و اجتماعی، عواقب امنیتی، و عواقب زیادی در حوزه سلامت عمومی به همراه داشته باشد. این وضعیت می‌تواند باعث افزایش فشار خون، ایجاد سرطان پوست و از بین رفتن اراضی کشاورزی به دلیل گرد و غبار نمکی حاصل از خشکی دریاچه شود که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند تا حوالی زنجان و قزوین این گرد و غبار تاثیرگذار خواهد بود.

.