مشکلات بازنشستگان با گرانی دارو

به گزارش ایلنا، تولیدکنندگان دارویی ذیل شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) از چند جنبه برای کارگران و بازنشستگان کشور اهمیت دارد. از طرفی این شرکت‌ها، تولیدکنندگان پرسود شستا حساب می‌شوند؛ از سوی دیگر آن‌ها تولیدکنندگان اغلب داروها، سرم‌ها و محصولات درمانی مورد مصرف بازنشستگان و کارگران هستند.

از همه اینها گذشته، مشکلات این شرکت‌ها در سال‌های اخیر با سازمان تامین اجتماعی، گویای وضعیت درمانی و دارویی کشور است که در شرایط بغرنجی قرار گرفته است. 

موضوعاتی مانند افزایش نرخ ارز و گران شدن مواد اولیه دارو، از جمله مشکلات این شرکت‌ها برای خدمات‌رسانی به بیمه‌شدگان تامین اجتماعی است. در سال ۱۴۰۱ با افزایش نرخ ارز ترجیحی و همچنین افزایش روند خروج اقلام دارویی از لیست اقلام بیمه شده، مشکلات بازنشستگان تشدید شده است. 

از جنبه دیگر، برای بیمه‌شدگان به ویژه بازنشستگان که هزینه درمان بالاتری دارند، بحث کیفیت داروها نیز اهمیت ویژه‌ای دارد؛ هم از جنبه حفظ برند شرکت‌های تابعه تامین اجتماعی و تلاش برای حفظ میزان سود آن‌ها و هم به منظور حفظ کیفیت داروهای مصرفی، بحث مواد اولیه و کیفیت ساخت دارو اهمیت بسیار دارد؛ چنانکه شایعاتی مثل استفاده از مواد اولیه درجه سوم هندی برای ساخت دارو و تجهیزات درمانی، در گذشته نگرانی بسیاری از بازنشستگان تامین اجتماعی را برانگیخته بود.  

این صنعت نسبتاً پرسود و تقریباً وابسته به واردات مواد اولیه خارجی، البته امکانات و شرایطی را نیز برای شستا و تامین اجتماعی ایجاد کرده که هرچه تقویت شود، بیشتر از محل سود خود به بازنشستگان تامین اجتماعی خیر می‌رساند. برای مثال در بهار امسال، رکورد جدیدی در هلدینگ تیپیکو (شرکت سرمایه‌گذاری صنعت داروی تامین) ثبت شد. سهامداران تیپیکو از رشد ۴۵ درصدی سود خالص در سال منتهی به ۱۴۰۴/۲/۳۱ بهره‌مند شدند.

اما معضل اینجاست که همزمان هرچه سود انباشته شرکت‌های دارویی تامین اجتماعی افزایش می‌یابد، بازنشستگان فقیرتر شده و هزینه‌های دارویی آن‌ها و قیمت دارو افزایش قابل ملاحظه‌ای می‌یابد.

نیمه شهریورماه امسال، طی حضور میدانی اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس در شرکت‌های هلدینگ دارویی تامین، گزارشی قابل توجه از سوی مدیرعامل تیپیکو (هلدینگ دارویی شستا) منتشر شد که در جای خود قابل‌توجه است؛ طبق گزارش تیپیکو، رشد ۹۵ درصدی سود شرکت‌های تابعه دارویی تامین اجتماعی در ۵ ماهه ابتدایی ۱۴۰۴ محقق شده که خود به نوعی یک رکورد محسوب می‌شود.  

این درحالی است که طبق اعلام علی خضریان (نماینده مردم تهران در مجلس و مسئول تحقیق و تفحص از شستا در مجلس یازدهم) آخرین تخلف عمده ثبت شده در مجموعه شستا -که شامل فساد، ترک فعل و برخی تخلفات اداری دیگر است- در مجموعه‌های دارویی تامین اجتماعی شناسایی شده بود. این نشان می‌دهد که حساسیت هلدینگ‌های داروییی چقدر زیاد است؛ هلدینگ‌هایی که در ایام جنگ دوازده روزه اخیر، شبانه روز کار می‌کردند تا کسری دارو وجود نداشته باشد، روزگاری به دلیل تراکم سود بالا محل تعارض منافع میان مدیران و شرکت‌های مختلف شده بودند.  

این وضعیت پارادوکسیکال و دوگانه شرکت‌های دارویی تامین اجتماعی در شرایطی است که در سال‌های اخیر با افزایش تحریم‌های خارجی، بحث جایگزینی مواد اولیه داخلی به جای واردات مواد اولیه دارو، از جمله سیاست‌های پیشنهادی مطرح شده است. همچنین تهاتر دارو با سازمان تامین اجتماعی و دیگر سازمان‌ها نیز از راهبردهای حفظ این شرکت‌هاست؛ شرکت‌هایی که برخی از آن‌ها به دلیل جایگاه حساس‌شان برای تامین اجتماعی، جزء آن بیش از ۱۰ درصد سهامی هستند که طبق برنامه هفتم توسعه نیازی به واگذاری سهامی یا مدیریتی ندارند! 

در این میان مجموعه‌های دارویی سازمان تامین اجتماعی در استان آذربایجان شرقی، از مجهزترین و گران‌ترین واحدهای خانواده تیپیکو محسوب می‌شوند که بهبود وضعیت آن‌ها در حوزه‌های مختلف، از مطالبات بازنشستگان این استان است. به ویژه که بازنشستگان این استان معمولاً از افزایش قیمت دارو (به خصوص بعد از شوک حذف ارز ترجیحی) گلایه دارند.  

در عین حال، بحث واردات مواد اولیه دارویی کم کیفیت هندی، موضوع خروج ارز از کشور و وابستگی قیمت دارو به نرخ ارز را به همراه آورده و کیفیت دارو را در قیاس با کشورهای دیگر کاهش داده است؛ ادعایی که مدیران داروسازی‌ها آن را قبول ندارند.