وخامت شدید وضعیت مقاومت میکروبی در کشور

«محمدرضا صالحی» رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره وضعیت مقاومت دارویی در کشور اظهار کرد: واقعیت این است که از همان زمانی که آنتی‌بیوتیک‌ها کشف شدند، با پدیده‌ای مواجه شدیم که بسیاری از ارگانیسم‌هایی که روزی نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها حساس بودند، دیگر به آن‌ها پاسخ نمی‌دادند. نخستین فردی که بحث مقاومت میکروبی را مطرح کرد، الکساندر فلمینگ، کاشف آنتی‌بیوتیک‌ها بود.  

وی افزود: به‌مرور که آنتی‌بیوتیک‌های بیشتری کشف شدند، میزان و پیچیدگی مقاومت‌ها نیز افزایش یافت. نهایتاً از حدود سال ۲۰۰۰ میلادی به بعد، سازمان بهداشت جهانی و سایر نهادهای بهداشتی بین‌المللی به این نتیجه رسیدند که باید برنامه‌هایی برای تجویز بهینه و مناسب آنتی‌بیوتیک‌ها تدوین شود.  

او ادامه داد: نکته بسیار مهم این است که تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها مستقیماً با افزایش مقاومت میکروبی ارتباط دارد؛ یعنی هرچه میزان تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها بیشتر باشد، مقاومت میکروبی نیز در جامعه بالاتر می‌رود. این تجویز تنها محدود به حوزه انسانی و بیمارستانی نیست؛ در دام و طیور، گیاهان و حتی آبزیان نیز مصرف گسترده آنتی‌بیوتیک وجود دارد. میکروب‌هایی که در آن‌ها مقاوم می‌شوند، قابلیت انتقال به انسان را دارند و می‌توانند بیماری‌زا باشند.  

این استاد دانشگاه تاکید کرد: در کشور ما، بر اساس گزارش‌های داخلی و نیز مطالعات انجام‌شده با همکاری وزارت بهداشت و سازمان جهانی بهداشت در قالب برنامه GLASS، وضعیت مقاومت میکروبی بسیار وخیم است. متاسفانه هنوز برنامه و جهت‌گیری مشخص و قوی برای مقابله با آن وجود ندارد.  

وی با اشاره به وضعیت درمان بیماران مقاوم به دارو‌ها در کشور گفت: در حوزه‌های مختلف، چه در درمان‌های سرپایی و چه در بیمارستان‌ها، با میکروارگانیسم‌های مقاوم به چند دارو مواجه هستیم. علت اصلی آن، مصرف و تجویز بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها طی دهه‌های گذشته، هم از سوی مردم و هم از سوی پزشکان بوده است. همین امر ما را به چنین وضعیت وخیمی رسانده است.