توزیع ارز ارزان برای نهاده‌های دامی چگونه است؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، آمار تازه‌ای که بانک مرکزی از وضعیت تامین ارز ترجیحی در هشت‌ماهه نخست سال 1404 منتشر کرده، ابعاد کمتر دیده‌شده‌ای از ساختار توزیع ارز ترجیحی میان 1161 شرکت را آشکار می‌کند؛ داده‌هایی که نشان می‌دهد اگرچه سیاست ارزی دولت بر حمایت از کالاهای اساسی، نهاده‌های دامی و دارو متمرکز بوده، اما نحوه توزیع منابع ارزی به شدت در راس هرم متمرکز است و بخش مهمی از کل ارز ترجیحی تنها در اختیار چند مجموعه قرار گرفته است.

بر اساس اطلاعات ثبت‌شده، مجموع ارز تخصیص‌یافته در این بازه به 8 میلیارد و 490 میلیون دلار رسیده که بیشترین سهم آن به واردات نهاده‌های دامی، روغن، غلات، دارو و شیرخشک اختصاص یافته است.

نکته قابل توجه در این میان، سهم فوق‌العاده بالای 10 شرکت نخست است؛ شرکت‌هایی که به تنهایی حدود 2.8 میلیارد دلار ارز – معادل نزدیک به یک‌سوم کل تخصیص – را دریافت کرده‌اند. در صدر این فهرست، نام «کشت و صنعت مدلل ماهیدشت» با 571 میلیون دلار دیده می‌شود؛ پس از آن «آوا تجارت صبا» با 397 میلیون دلار، «کشت و صنعت اکسون» با 357 میلیون دلار و «صبا پیشرو کالا» با 316 میلیون دلار قرار دارند.

این ترکیب نشان می‌دهد واردات نهاده‌های کلیدی دامی و روغن خام، همچنان در اختیار چند شرکت بزرگ و عمدتاً زنجیره‌ای است و عملاً بخش قابل توجهی از بازار به این مجموعه‌ها وابسته شده است.

در کنار این بخش خصوصی، حضور پررنگ بازیگران دولتی و شبه‌دولتی نیز جلب توجه می‌کند. «شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور» با بیش از 270 میلیون دلار در رتبه هفتم قرار گرفته که موید سیاست دولت در ادامه مداخله مستقیم برای تنظیم بازار نهاده‌های دامی است. چنین حجم قابل توجهی از تخصیص به یک نهاد دولتی، نشان می‌دهد هنوز راهبرد خروج دولت از بازار یا کاهش نقش آن، حداقل در حوزه نهاده‌های اساسی، قابل مشاهده نیست.

مرور ادامه فهرست شرکت‌ها نیز تصویر نسبتاً روشنی از تمرکز بالای منابع می‌دهد. بخش عمده‌ای از شرکت‌های دریافت‌کننده ارز – بیش از هزار شرکت از 1161 شرکت – ارقامی بین 10 تا 30 میلیون دلار دریافت کرده‌اند؛ شرکت‌هایی که عمدتاً در حوزه واردات مواد اولیه صنایع غذایی، مکمل‌های دارویی، تجهیزات پزشکی، کالاهای واسطه‌ای و محصولات حوزه کشاورزی فعالیت می‌کنند.

.

ا