خال‌ها و زگیل‌ها: بی خطر یا سرطانی؟

خال‌ها رنگین دانه‌هایی هستند كه در پوست وجود دارند و یا پیدا می‌شوند. بعضی افراد خال‌های بیشتری در بدن دارند و بعضی دیگر كمتر‌.‌ با بالا رفتن سن تعداد خال‌ها افزایش می‌یابد. خال‌ها در سر و گردن و تنه به خصوص در قسمت پیشین تنه بیشتر دیده می‌شوند. این خال‌ها معمولاً طبیعی هستند و منشأ سرطانی ندارند.
همچنین در روی پوست بدن ضایعاتی دیده می‌شود كه به عنوان زگیل و یا زواید پوستی(tag)معروف هستند. زگیل‌ها در اندام‌ها (دست و پا) و پوست گردن بیشتر دیده می‌شوند. این ضایعات پوستی نیز طبیعی بوده و سرطانی نیستند. خال‌ها و زواید پوستی در افراد یك خاندان بیشتر دیده می‌شوند.
اما به هر حال تعدادی از همین زواید پوستی و خال‌ها هستند كه ما آنها را به عنوان سرطان‌های پوست می‌شناسیم.
سرطان‌های پوست شایع ترین سرطان‌ها در نسل بشر هستند كه به اشكال مختلف خودنمایی می‌كنند.
شایع ترین سرطان پوستی، سرطان سلول‌های پایه پوست(BCC) است. این سرطان‌ها در همه جای بدن دیده می‌شوند ولی در سر و گردن شایع تر هستند و معمولاً به صورت ضایعات كوچك پوستی نمایان می‌شوند كه با پوسته ریزی و یا زخمی‌شدن همراه هستند. این سرطان مسطحی است و به عمق پوست هم نمی‌رسد چون معمولاً در سلول‌های بالای لایه فراگیر پوست پیدا می‌شود.
زخم‌های كوچك در سر و صورت و یا محل‌های دیگری كه با لباس پوشیده نمی‌شوند و در معرض تابش نور خورشید قرار دارند اگر در طول دو، سه هفته بهبودی پیدا نكنند، باید آنها را مشكوك به سرطان سلول‌های پایه پوست دانست و هر چه زودتر به پزشك محله مراجعه كرد.
این بیماران معمولاً با یك جراحی كوچك خوب می‌شوند و درمان دیگری احتیاج ندارند، این سرطان‌ها هیچ تأثیری بر طول عمر بیمار ندارند.
سرطان ‌سلول‌های‌ پوششی(SCC) دومین سرطان شایع پوست است كه سلول‌های پوششی پوست را در بر می‌گیرد، زواید پوستی سرطانی در این بیماری معمولاً بزرگ‌تر از سرطان‌های پایه بوده و طولانی تر باقی می‌مانند. این زواید پوستی زخمی‌شده و اغلب با خون‌ریزی همراه هستند. عامل موثر در ایجاد این نوع سرطان هم بیشتر تابش نور مستقیم خورشید است كه سلول‌های پوششی را تحت تأثیر اشعه ماورای بنفش آن قرار می‌دهد.
این نوع سرطان پوست هم نجیب است و معمولاً خطر جدی برای بیمار ایجاد نمی‌كند، اما به هر حال مهاجم تر از نوع BCC است. درمان این سرطان هم برداشتن ضایعه پوستی و اطمینان داشتن از پاك بودن حاشیه‌ها و عمق زخم است، گاهگاهی كه ضایعه پوستی پیشرفت كرده باشد علاوه بر جراحی، از رادیوتراپی (درمان با اشعه) هم استفاده می‌كنیم. همان طور كه گفته شد مهم‌ترین دلیل سرطان‌های پوست تابش خورشید است كه باید به‌طور جدی مورد توجه كشاورزان و كارگران قرار گیرد.
مهم‌ترین سرطان پوست <ملانوم>‌ها هستند، ملانوما سرطان خطرناك پوست است و اگر به موقع اقدام به درمان آن نشود می‌تواند خطرناك باشد و با عوارض تلخی همراه شود.
ملانوما معمولاً خال‌های تیره رنگی (اغلب سیاه رنگ) هستند كه در همه جای بدن پیدا می‌شوند، اگر چه بعضی از ملانوما ممكن است بی رنگ باشند (به ندرت.)
این خال‌های سیاه رنگ سرطانی معمولاً منفرد هستند و تنها در روی بدن و آن هم بیشتر در جاهای غیرعادی پیدا می‌شوند. پیدا شدن خال‌های سیاه رنگ در زیر ناخن‌های دست و پا و یا به صورت انفرادی در سطح بدن باید مورد توجه قرار گیرد.
اگر خال قدیمی‌در نقطه‌ای از بدن وجود داشته كه به‌طور ناگهانی رشد پیدا كرده و یا زخمی‌شده است، می‌تواند نشانه ای از سرطان پوست از نوع ملانوما باشد. این خال‌ها گاهی در نزدیكی دستگاه‌های تناسلی زنان و مردان نیز پیدا می‌شوند.
از نشانه‌های غیر مستقیم ملانومای پوست، بزرگ شدن عقده‌های لنفاوی در منطقه مربوطه است. به عنوان مثال اگر ضایعه در اندام تحتانی (پاها) و یا در نزدیك دستگاه‌های تناسلی پیدا شود ممكن است با بزرگی عقده‌های لنفاوی ناحیه كشاله ران همراه شود و اگر این ضایعات در روی بدن باشد، عقده‌های لنفاوی زیر بغل را بزرگ می‌كند. به هر حال، عقده‌های لنفاوی در هر نقطه ای از بدن كه بزرگ شوند باید مورد توجه جدی قرار گیرند.
درمان ملانوما نیز مثل سرطان‌های دیگر پوست (SCC , BCC)‌ جراحی است كه با برداشتن همه ضایعه و احتمالاً جراحی عقده‌های لنفاوی منطقه مربوطه همراه است. در این نوع سرطان، گاهی اوقات پس از جراحی، از شیمی‌درمانی هم استفاده می‌كنیم.

منبع : روزنامه سلامت