همه چیز را درباره ماری جوانا بدانید
ماریجوآنا، گُل، گِراس، مرجان،علف و یا ماری، گُلِ خشکِ گیاه شاهدانه(به انگلیسی: Cannabis) است که از آن به‌عنوان محرک و دارویروان‌گردانِ طبیعی استفاده می‌شود و در بین مصرف‌کنندگان در ایران بیشتر با نام گل، ماری یا مرجان شناخته شده است. به جز ماری‌جوانا، ترکیبات دیگری از گیاه شاهدانه نظیر حشیش و روغن حشیش نیز به‌دست می‌آید.
«گراس» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای اسطوره‌ای با این نام، گراس (اسطوره) را ببینید.
ماریجوآنا
گل گیاه شاهدانه
گیاه‌شناسیCannabis
Source plant(s)شاهدانه ساتیوا، کانابیس ایندیکا, Cannabis ruderalis
Part(s) of plantگل
Geographic originآسیای مرکزی و آسیای جنوبی
Active ingredientsتتراهیدروکانابینول، cannabidiol،cannabinol، tetrahydrocannabivarin
Main producersافغانستان، کانادا، چین، کلمبیا، هند، مکزیک، اسپانیا، تایلند، ترکیه، آمریکا
Legal status
AU: Prohibited (S9)
CA: Schedule II
UK: Class B
US: Schedule I
UN: Narcotic Schedule I
ماریجوآنا، گُل، گِراس، مرجان،علف و یا ماری، گُلِ خشکِ گیاه شاهدانه(به انگلیسی: Cannabis) است که از آن به‌عنوان محرک و دارویروان‌گردانِ طبیعی استفاده می‌شود و در بین مصرف‌کنندگان در ایران بیشتر با نام گل، ماری یا مرجان شناخته شده است. به جز ماری‌جوانا، ترکیبات دیگری از گیاه شاهدانه نظیر حشیش و روغن حشیش نیز به‌دست می‌آید.
تتراهیدروکانابینول[۱] ترکیبِ مؤثر همهٔ فراورده‌های گیاه شاهدانه و عامل اصلیِ آثارِ سرخوشی‌آورِ آن است.[۲] تَمدد اعصاب، درون‌اندیشی و افزایش اشتها از مهم‌ترین آثارِ دلخواه ذهنی و جسمیِ ماری‌جوانا است و از عوارض موقتیِ مهم مصرف آن می‌توان به کاهش حافظهٔ کوتاه‌مدت، خشکی دهان، سرخی‌دیدگان، اختلال در مهارت‌های حرکتی، و گاهی احساس اضطراب و وحشت اشاره کرد. مصرف درازمدت این ماده ممکن است اعتیاد روانی به همراه داشته باشد.
ماری‌جوانا، به‌عنوان یک مادهٔ محرک تفریحی، داروی درمانی، و همچنین در برخی مراسم مذهبی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از این دارو بیشتر به‌صورت تنفسِ دودِ حاصل از سوختن (تدخینی) و گاهی به‌صورت خوراکی است. در حالت تدخینی، این گیاه را معمولاً خُرد می‌کنند و در کاغذ نازکی (معروف به پِیپِر paper) می‌پیچند و مصرف می‌کنند.
از اوایل قرن بیستم، در اغلب کشورهای دنیا، محدودیت‌هایی قانونی درمورد استفاده و فروش ماری‌جوانا و دیگر محصولاتِ گیاه شاهدانه وضع شده‌است. علاوه‌براین، ماری‌جوانا در برخی کشورهای دنیا مانند کانادا، بلژیک، استرالیا، هلند، اسپانیا و همچنین ۳۲ ایالت از کشور آمریکابه‌عنوان یک درمانِ گیاهی با تجویز پزشکان مورد استفاده قرار می‌گیرد که به‌عنوان ماری‌جوانای طبی از آن یاد می‌شود و در اغلب این کشورها مصرف آن قانونی است.
اولین نشانه‌ها از مصرف ماری‌جوانا به هزارهٔ سوم پیش از میلاد و یا ۵ هزار سال پیش از این مربوط می‌شود.[۳]
همه‌گیری
در غرب محصولات گیاه شاهدانه پرمصرف‌ترین مادهٔ غیرقانونی است.[۴] همچنین، بر اساس گزارش سازمان ملل، ماری‌جوانا پرمصرف‌ترین مادهٔ غیرقانونیِ جهان است.[۵][۶] در زمان حاضر، ماری‌جوانا بیشتر به دلایل تفریحی و همچنین اهداف درمانی و گاهی مذهبی و روحانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سازمان ملل برآورد کرده‌است که در سال ۲۰۰۴ حدود ۴٪ از جمعیت بزرگسال جهان (معادل ۱۶۲ میلیون نفر) در سال، ماری‌جوانا مصرف می‌کنند؛ و حدود ۰٫۶ درصد جمعیت جهان (حدود ۲۲٫۵ میلیون نفر) به‌طور روزانه ماری‌جوانا مصرف می‌کنند.[۷] تخمین زده می‌شود تنها در کشور آمریکا بیش از ۱۰۰ میلیون نفر در زندگی‌شان ماری‌جوانا را تجربه کرده‌اند و ۲۵ میلیون نفر طی سال گذشته چنین تجربه‌ای داشته‌اند.[۸]
مصرف قانونی ماری‌جوانا
نوشتار اصلی: قانونی‌بودن ماری‌جوانا
اروگوئه در سال ۲۰۱۳ نخستین کشوری بود که لایحهٔ تولید و تجارت آزاد ماری‌جوانا را تصویب کرد. این ابتکار به‌وسیلهٔ خوزه موخیکا، رئیس‌جمهور اروگوئه ارائه شد و به تصویب سنای این کشور رسید. او ضمن دفاع از ایدهٔ خود می‌گوید:
«حسن این‌که دولت این کار را انجام دهد این است که هم خواهد توانست ماری‌جوانا را به قیمت ارزان‌تر بفروشد و هم بر آن کنترل بهتری داشته‌باشد. ما به‌جای این‌که با این پدیده به‌شکل پلیسی مبارزه کنیم، با آن مطابق با قواعد بازار برخورد خواهیم کرد.»[۹]
اگرچه در هلند فروش ماری‌جوانا در کافی شاپ‌ها پیش از این لایحه آزاد بود، اما اروگوئه برای نخستین بار، تمامی فعالیت‌های مرتبط، از کاشت تا خریدوفروش را قانونی کرده‌است. شهروندان اروگوئه مجازند سالانه شش نهال گیاه ماری‌جوانا را در خانه‌هایشان پرورش دهند. در هلندهم، در برخی شهرها، کافی شاپ‌ها مجاز به ارائهٔ ماری‌جوانا به مشتریان خود هستند. با وجود مخالفت‌ها، دولت هلند در سال ۲۰۱۲ میلادیقوانینی برای محدود کردن فروش مواد مخدر به گردشگران تصویب کرده تا بدین وسیله تعداد آن دسته از گردشگرانی که تنها برای استعمال آزادانهٔ مواد مخدر به این کشور سفر می‌کنند، کاهش یابد.
در کشور آمریکا نیز در سال ۲۰۱۳ رأی‌دهندگان در ایالت‌های کلورادو و واشنگتن با شرکت در دو همه‌پرسی در ماه نوامبر به آزادسازی مصرف ماری‌جوانا رأی دادند. علاوه بر ایالت‌های کلورادو، واشنگتن، آلاسکا و اورگن مصرف داروییِ ماری‌جوانا در ۲۰ ایالت آمریکا و پایتخت این کشور آزاد است.[۱۰]
بررسی و اثرشناسی
درحالی‌که اکثر داروهای روان‌گردان در یکی از دسته‌های محرک، کندساز، یا توهم‌زا قرار می‌گیرند، ماری‌جوانا در بین این دسته‌ها واقع اثراتِ میانی از خود نشان می‌دهد.[۱۱][۱۲] یک مطالعهٔ علمی که در سال ۲۰۰۰ در «نشریهٔ علوم جنایی» منتشر شد، حاکی از این بود که قدرتِ ماری‌جوانا (مقدار تتراهیدروکانابینول) در کشور آمریکا از حدود ۳٫۳٪ در سال ۱۹۸۳ و ۱۹۸۴ به ۴٫۴۷٪ در سال ۱۹۹۷ افزایش یافته‌است. این مطالعه همچنین این‌طور نتیجه گرفته‌است که در رابطه با قدرت سایر کانابینوییدهای[۱۳] اصلی در ماری‌جوانا، تغییری طی سال‌های اخیر مشاهده نشده‌است.[۱۴] طی تحقیقات بیشتری که در دانشگاه میسیسیپی تحت پروژهٔ بررسی قدرت ماری‌جوانا صورت گرفت، معلوم شد که میزان متوسط تی.اچ. سی در نمونه‌های ماری‌جوانا بین سال‌های ۱۹۷۵ و ۲۰۰۷ از ۴٪ در سال ۱۹۸۳ به ۹٫۶٪ در سال ۲۰۰۷ افزایش یافته‌است.[۱۵]
ماری‌جوانا می‌تواند حاوی بین ۳٪ تا ۲۲٪ تی.اچ. سی باشد.[۱۶][۱۷]
کمترین مقداری از تی.اچ. سی که دارای اثرات روان‌گردان باشد حدود ۱۰ میکروگرم در کیلوگرم وزن بدن است.[۱۸] مدت‌زمان دوام اثر ماری‌جوانا تا حد زیادی به قدرت ماری‌جوانای مصرفی و نیز مقدار مصرف بستگی دارد اما اوج آن از ۲۰ دقیقه تا گاهی ۱ ساعت و اثرات آن نوعاً برای دو تا سه ساعت باقی می‌مانند.[۱۹]
در یک آزمایش، به افراد ماری‌جوانا داده شده‌بود و اثرات آن بر همان افراد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد که اگرچه اثرات سریع و قوی ماری‌جوانا بر ویژگی‌های جسمی و روانیِ افراد واضح است، اما از این آثار در روز بعد از مصرف نشانه‌ای باقی نمی‌مانَد. این نشان می‌دهد که کشیدن یک سیگار ماری‌جوانا دارای اثرات ادامه‌دارِ بسیار اندکی است.
اکثر کانابینوییدها محلول در چربی هستند و به‌راحتی در چربی ذخیره می‌شوند. ازاین‌رو دارای نیمه‌عمر نسبتاً طولانی در مقایسه با سایر مواد مخدر هستند. طبق گزارش آزمایشگاه‌های «رِدوود»،مولکول تی.اچ. سی و مؤلفه‌های مرتبط با آن، معمولاً در تست‌های مواد از روز سوم تا دهم قابل شناسایی هستند؛ نتیجهٔ آزمایش مصرف‌کنندگان حرفه‌ایِ ماری‌جوانا می‌تواند تا سه ماه پس از مصرف ماری‌جوانا همچنان مثبت باشد. مدت این زمان تا حد زیادی بسته به سوخت‌وساز (متابولیسم)، مقدار مصرف، و تعداد دفعات مصرف، متغیر است.[۲۰]
یک «بّست» ماری‌جوانا، قبل از پیچیده شدن، به همراه یک فیلتر کاغذی دست ساز در سمت چپ.
شیوه و مصرف
ماری‌جوانا معمولاً به‌شکلِ سیگار در کاغذ پیچیده شده کشیده می‌شود. سیگار ماری‌جوانا از گُل گیاه شاهدانه و گاهی مخلوط با برگ آن تهیه می‌شود. تأثیراتِ این ماده تا حدودِ ۲ ساعت باقی می‌مانَد. با این وجود، عنصرِ اصلیِ آن، یعنی تی.اچ. سی، تا چندین روز در بدن باقی خواهد ماند. از پیپ، چپق و سیگار برگ نیز برای مصرف ماری‌جوانا استفاده می‌شود.[۲۱]
وقتی که ماری‌جوانا به‌صورت خوراکی مصرف می‌شود، کیفیت اثرگذاری آن متفاوت است و اثرات روان‌گردانی آن معمولاً قوی‌تر از حد انتظار ظاهر می‌شوند.[۲۲] همچنین، زمان بیشتری طول می‌کشد تا اثرات روان‌گردانی آن ظاهر شود، و زمان بیشتر نیز باقی می‌مانَد، نوعاً بین ۴ تا ۱۰ ساعت پس از مصرف دوام می‌آورَد.[۲۳]
روش‌های خوراکیِ ماری‌جوانا نیاز به درون کشیدن مواد سوختنی سمّیِ ایجادشده در روش سیگاری ندارد و ازاین‌رو بسیاری از آسیب‌های تنفسی و قلبی-عروقی همراه با کشیدن ماری‌جوانا در این روش وجود ندارد. در پژوهشی که در سال ۲۰۱۱ در استرالیا انجام شد[۲۴] نشان داد که مصرف ماری‌جوانا به‌ندرت به‌تنهایی و بدون حضور مواد دیگر صورت می‌گیرد. ۹۵٪ مصرف‌کنندگان ماری‌جوانا از الکل نیز استفاده می‌کنند، ۲۶٪ از آمفتامین و ۱۹٪ از اکستازی. تنها ۲٫۷٪ از این افراد اعلام کردند که همراه با ماری‌جوانا از هیچ مادهٔ دیگری استفاده نمی‌کنند.[۲۵]
سمّ شناسی
درجهٔ سمّیّت ماری‌جوانا بسیار پایین است. بسیار کم پیش می‌آید که با کشیدن ماری‌جوانا، فرد اوردوز کند؛ به همین شکل، دوزهای افراطیِ مصرف ماری‌جوانا تا به حال با مرگ همراه نبوده‌است. مرگ‌ومیر ثبت‌شده بر اثر زیاده‌روی در ماری‌جوانا در حیوانات نیز به‌شدت نادر است. عموماً تنها پس از تزریق درون‌وریدی روغن حشیش امکان مرگ وجود دارد.[۲۶] یک گزارش دولتی در فرانسه در سال ۱۹۹۸ که توسط وزیر بهداشتِ دولت برنارد کوشنر دایر و توسط دکتر پیِر برنار روکوس مدیریت شد، به طبقه‌بندی مواد بر اساس میزان اعتیادآوری و سمی بودن برای بافت عصبی پرداخت.
این دسته‌بندی، هروئین، کوکائین و الکل را به‌عنوان اعتیادآورترین و مرگبارترین مواد دسته‌بندی کرد؛ بنزودیازپاین‌ها، توهم‌زاها و تنباکو را در دستهٔ متوسط قرار داد، و ماری‌جوانا را در آخرین مقوله قرار داد. برنارد کوشنر چنین نتیجه گرفت: «تحقیقات ما نشان می‌دهد که مصرف ماری‌جوانا، برخلاف مصرف الکل و کوکائین، با مسمومیت بافت عصبی همراه نیست.»[۲۷]
در کوتاه‌مدت
نوشتار اصلی: تأثیرات کوتاه‌مدت ماری‌جوانا
پس از کشیدن ماری‌جوانا، اثرات کوتاه‌مدت پس از چند ثانیه آشکار می‌شود و تا چند دقیقه کاملاً قابل احساس و رؤیت هستند.[۲۸] این اثرات نوعاً به‌مدت ۲ تا ۳ ساعت دوام می‌آورند.[۱۹]
اثرات کوتاه‌مدت روان‌گردان ماری‌جوانا خاصیتی مرحله‌ای دارد و طی سه مرحله ظاهر می‌شود:
مرحلهٔ اول: اثرات ابتدایی، شامل حس آرامش، و تا درجه‌ای کمتر، سرخوشی است؛
مرحلهٔ دوم : در این مرحله مواردی نظیر سهولت در تفکر فلسفی، درون‌نگری و فراشناختی[۲۹] همراه با اضطراب و پارانویا گزارش شده‌است[۳۰]؛
مرحلهٔ سوم: اثرات این مرحله می‌تواند شامل افزایش ضربان قلب و گرسنگی (یا گرسنگی مفرط و کاذب) باشد، که این امر به‌دلیل واکنش فراورده‌های تی.اچ. سی در کبد رخ می‌دهد.
جدا از تغییرات ذهنی در ادراک و به‌ویژه خلق‌وخو، شایع‌ترین اثرات جسمی و عصب‌شناختیِ این ماده شامل افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون، اختلال در حافظهٔ کوتاه‌مدت،[۳۱] اختلال حرکتی، و اختلال در تمرکز است.
در درازمدت
نوشتار اصلی: تأثیرات درازمدت ماری‌جوانا
اثرات درازمدت مصرف ماری‌جوانا نسبتاً ناشناخته‌است.[۳۲][۳۳] با توجه به محدودیت‌های پژوهش، همچنان بر سرِ امکان وابستگی به ماری‌جوانا، اثر آن بر هوش و حافظه، اثرش بر ریه، و رابطهٔ احتمالی‌اش با اختلالات ذهنی[۳۴] نظیر اسکیزوفرنی[۳۵] و روان‌پریشی،[۳۶] زوال شخصیت،[۳۷] و افسردگی[۳۸] بین اثرات خوب و بد آن، در دانشمندان بحث و جدل وجود دارد. به همین شکل، هنوز چندان معلوم نیست که علت وجود همبستگی بالا بین مصرف مکرر ماری‌جوانا و مصرف طیفی از سایر مواد در بین جوانان برای مثال در دانشگاه‌ها چیست.[۳۹]
گل خشک شده گیاه شاهدانه، با نام "بابا کوش"
اثرات
نوشتار اصلی: اثرات ماری‌جوانا
اعتیاد فیزیکی به ماریجوآنا اثبات نشده است[۴۰] با این وجود تخمین زده شده که ۹٪ استفاده کنندگان از آن به آن وابستگی پیدا می‌کنند.[۴۱] پژوهش‌ها حاکی از آن است که مصرف ماری‌جوانا در مقادیر بالا با علائم ترک جسمانی و روانیِ نسبتاً خفیفی همراه است.[۴۲][۴۲][۴۳]
ترک مصرف
تنها اقلیتی از مصرف‌کنندگانِ ماری‌جوانا به‌واسطهٔ وابستگی به این ماده به‌دنبال درمان و کمک‌های پزشکی می‌روند.[۴۴] همچنین، شواهد و مدارک نشان می‌دهد نیاز به کمک برای توقف مصرف ماری‌جوانا و نیز تقاضا برای درمان وابستگی به شاهدانه در سطح بین‌المللی درحال افزایش است.[۴۵][۴۶][۴۷][۴۸]
در درمان مصرف ماری‌جوانا، دکتر دیوید مک‌داول، از دانشگاه کلمبیا، دریافت که برای موفقیت در درمان باید بین سه گروه از کاربران، یعنی «کاربران گهگاهی»، «کاربران هرروزه» و نیز «کاربران مزمن» که چندین بار در روز از این ماده استفاده می‌کنند تمایز قائل شد.[۴۹]
ماری‌جوانا به‌مثابهٔ دروازهٔ ورود
نوشتار اصلی: نظریهٔ دروازهٔ ورود
فرضیهٔ «ماری‌جوانا به‌مثابهٔ دروازهٔ ورود» مدعی است که مصرف ماری‌جوانا احتمال این را که افراد، متعاقبِ مصرفِ آن، به مصرف مواد مخدرِ خطرناک‌تر روی آورند افزایش می‌دهد و ازاین‌رو ماری‌جوانا همچون یک دروازهٔ ورود برای گرایش به مواد خطرناک‌تر است.[۵۰] این فرضیه یکی از ستون‌های اصلیِ سیاست‌گذاری‌های مخالف با مصرف ماری‌جوانا در کشور آمریکا بوده‌است.[۵۱] با این وجود، اعتبار و صحت این فرضیه به‌شدت محل بحث است.[۵۰]
مقایسه با سیگار
بر اساس نشریهٔ پزشکیِ بریتانیاییِ «لانست»، ماری‌جوانا در مقایسه با نیکوتین و الکل، وابستگی کمتری ایجاد می‌کند.[۵۲]
یک پژوهش در سال ۲۰۰۶ به مقایسهٔ اثرات کشیدن سیگارِ تنباکو و ماری‌جوانا بر ریه‌ها پرداخت.[۵۳][۵۴][۵۵] نتیجهٔ این پژوهش نشان داد که «حتی در کسانی که به مقدار فراوان ماری‌جوانا می‌کشند، خطر ابتلا به سرطان ریه افزایش نمی‌یابد.»[۵۶] درحالی‌که همین پژوهش نشان می‌داد که خطر ابتلاء به سرطان ریه در کسانی که روزانه ۲ بسته یا بیشتر سیگار تنباکو می‌کشند، ۲۰ برابر بیشتر از سایرین است.[۵۳][۵۶] معلوم شده‌است که سیگارِ ماری‌جوانا نیز، مانند تمامی کشیدنی‌ها، حاوی مواد سرطان‌زاست، و ازاین‌رو خطر ابتلاء به سرطان ریه را در فرد افزایش می‌دهد. با این وجود، تی.اچ. سی برخلاف نیکوتین، مرگ سلول‌های پیر را تقویت می‌کند، و بنابراین، این احتمال را که آنها به سلول‌های سرطانی تغییرشکل بدهند کاهش می‌دهد. همچنین، در پژوهش دیگری نشان داده شده‌است که کانابینوییدها دارای ویژگی‌های ضدتومور هستند.[۵۷]
مصرف در ایران
در ایران، جوانان ایرانی ماری جوانا را به عنوان مخدری به نام گل مصرف می‌کنند. همین‌طور ایرانیان آن را با نام‌های وید و کانابیس نیز یاد می‌کنند. مصرف ماری جوانا در بین دانش آموزان دبیرستانی بسیار فراگیر است بطوریکه از سوی مسئولین، هشدارهایی درمورد این گیاه داده شد است و آن را نوظهور می‌دانند.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.