تحلیل بدبینانه رادیو فرانسه از احیای برجام

ساعت 24 - در حالی که مذاکرات وین برای بازگشت به برجام و رفع تحریم‌های ایران معلق مانده، سخنگوی دولت روحانی صریحاً گفت که تصمیم‌گیری از عهده دولت خارج است و به "نهاهای بالادستی" مربوط می‌شود. به نظر می‌رسد این "نهادهای بالادستی" کاملاً مایلند که مذاکرات تا پایان عمر دولت روحانی در بن‌بست بماند. اما در عین حال معلوم نیست با آغاز ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی گره‌های کور گشوده شود: مدیرکل آژانس انرژی اتمی در این مورد تردید دارد.

dir="RTL" style="text-align:right">رادیو فارسی فرانسه نوشته است: روز سه شنبه ۲٩ تیر/۲٠ ژوئیه، در نشست خبری هفتگی علی ربیعی، پرسش‌هایی در بارۀ دلایل بن‌بست در مذاکرات وین مطرح شد. ربیعی در پاسخ، مسئولیت را به گردن شورای عالی امنیت ملی انداخت و گفت که "بخش اصلی مذاکرات انجام شده و تفاهم‌های اولیه برای لغو عمده تحریم‌ها صورت گرفته"، اما کمیته‌ای که در درون شورای عالی امنیت ملی برای بررسی موضوع شکل گرفته، "تفاهم را ناسازگار تشخیص داده است". ترکیب این کمیته معلوم نیست اما برخی منابع ایرانی می‌گویند که نزدیکان ابراهیم رئیسی بر آن چیرگی دارند.ظاهراً از نظر این کمیته، تفاهم‌های اولیه در وین با قانون معروف به "اقدام راهبردی لغو تحریم‌ها" مغایرت دارد. بر أساس این قانون که در یازدهم آذرماه گذشته به تصویب مجلس رسید، اگر همۀ تحریم‌ها به سرعت لغو نشود، ایران همکاری خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شدت کاهش خواهد داد. روحانی قبلاً از این قانون انتقاد کرده و گفته بود که بدون آن، تحریم‌ها حتماً تاکنون لغو شده بود. روحانی حتی صریحآ گفته بود که دولت وی را از "فرصت توافق" محروم کرده‌اند.حال، سخنگوی دولت به طور ضمنی گفته است که در این پرونده، تصمیم‌ها به عهدۀ خامنه‌ای و نزدیکان اوست و دولت چندان اختیاری ندارد. به گفتۀ او "مواضع اصولی جمهوری اسلامی در قبال برجام همواره بر اساس دستورالعمل‌های نهادهای بالادستی تهیه و پیگیری شده است".ربیعی همچنین آمریکا را مسئول تأخیر در مذاکرات دانست، زیرا آمریکا حتی "موضوع آزادی زندانیان را به مذاکرات برجام پیوند زده است"، در حالی که ایران بارها برای تبادل زندانیان اعلام آمادگی کرده است.اما ند پرایس سخنگوی وزارت خارجۀ آمریکا بار دیگر ادعای مقامات جمهوری اسلامی را رد کرد و گفت: "هیچ توافقی میان ایران و آمریکا در مورد مبادلۀ زندانیان انجام نشده است". وی دو روز قبل نیز در توئیتر، ایران را مقصر دانسته و نوشته بود که جمهوری اسلامی "سالهاست که چهار آمریکایی را ناعادلانه زندانی کرده"...سخنگوی وزارت خارجۀ آمریکا هشدار داده است که "تمایل ایالات متحده برای مذاکره و به نتیجه رسیدن توافق اتمی همیشگی نخواهد بود". او در عین حال فرض خروج از بن‌بست، با آغاز کار دولت ابراهیم رئیسی را نیز مطرح کرده، اما به طور خلاصه گفته است که باید دید دولت آیندۀ ایران چه رفتاری خواهد داشت.

رافائل گروسی: وضعیت ناراحتی است

از نظر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، منتظر دولت بعدی شدن "موقعیت ناراحتی" را ایجاده کرده است. او گفت: "پرسش‌هایی هست که ما برای روشن شدن آنها تلاش می‌کنیم. حال باید منتظر شویم و دوباره این موضوعات را با دولت جدید از سر بگیریم". گروسی این شرایط را "حداقل برای آژانس، ناراحت و دشوار" دانست و افزود: "نمی‌دانم آیا برای سایرین (طرف‌های مذاکره) نیز همینطور است یا خیر، اما تصور می‌کنم که آنها هم ترجیح می‌دهند به جای انتظار کشیدن، مذاکره کنند".به عقیدۀ رافائل گروسی باید خوشبین بود و به محض این که دولت جدید آماده شد، کار را ادامه داد. قبلاً عباس عراقچی، سرپرست هیئت مذاکره‌کننده در توئیتر نوشته بود که "ما در یک دورۀ انتقالی هستیم و گفتگوهای وین باید منتظر دولت جدید شود".با اینحال رافائل گروسی گفته است که به رغم توقف مذاکرات وین، آژانس اتمی "گفتگوهای موازی" را با تهران ادامه می‌دهد. این گفتگوها بخصوص در بارۀ بازرسی‌ها از تأسیسات هسته‌ای ایران است که به دلیل همان قانون "اقدام راهبردی"، از اسفندماه گذشته با مشکل مواجه شده است. اما گروسی تأکید کرد که "ایرانی‌ها در قبال آژانس تعهداتی دارند و نمی‌توانند به همین راحتی بگویند بازرسی‌ها را متوقف می‌کنیم". او این وضعیت را "شکننده" توصیف کرد، زیرا همه چیز به تعهدات و وعده‌های شفاهی بستگی دارد.معلوم نیست که ابراهیم رئیسی و همکارانش چه نقشه‌ای برای مذاکرات وین در سر دارند و احیاناً چه خواسته‌هایی را مطرح خواهند کرد. اگرچه برخی محافل سیاسی و نظامی در تهران ترجیح می‌دهند که برجام به کلی لغو شود، اما مشکلات عظیم اقتصادی کشور فرصت زیادی برای بازارگرمی و چانه‌زنی دولت آینده باقی نخواهد گذاشت.