۵ پرسش در رابطه با اسنپ‌بک
ساعت 24 - برای روشن‌تر شدن ابعاد فعال شدن اسنپ‌بک، می‌توان آن را در قالب پنج پرسش کلیدی و پاسخ‌های احتمالی بررسی کرد:
۱
. آیا باید از اسنپ‌بک ترسید؟ پاسخ این است که باید با واقع‌بینی به آن نگاه کرد. نه اغراق و ترس بی‌پایه منطقی است و نه نادیده گرفتن خطرات واقعی. فعال شدن ماشه می‌تواند فشارهای حقوقی و سیاسی تازه‌ای بر ایران تحمیل کند، اما به معنای تکرار کامل شرایط دهه ۹۰ نخواهد بود، زیرا توازن قدرت جهانی تغییر کرده است.
۲. آیا روسیه و چین مانع اثرگذاری آن خواهند شد؟ از منظر سیاسی، بله؛ آن‌ها احتمالا با آمریکا همراهی نخواهند کرد. اما از منظر اقتصادی و تجاری، شرکت‌هایشان تحت تاثیر تحریم‌های ثانویه آمریکا قرار دارند و تضمینی وجود ندارد که روابط اقتصادی با ایران را ادامه دهند. بنابراین همراهی دولت‌ها با ایران به معنای باز بودن کامل مسیرهای اقتصادی نیست.
۳. آیا تحریم‌های آمریکا اثربخش‌تر می‌شوند؟ بله، زیرا بازگشت تحریم‌های سازمان ملل نوعی مشروعیت حقوقی برای اقدامات یک‌جانبه آمریکا ایجاد می‌کند و کشورهای مردد را به احتیاط بیشتر سوق می‌دهد. هرچند ابزارهای اصلی فشار واشنگتن پیش‌تر فعال شده‌اند، اما پوشش حقوقی شورای امنیت می‌تواند دایره اثرگذاری آن‌ها را گسترش دهد.
۴. آیا بازگرداندن وضعیت به شرایط قبل از ماشه ممکن است؟ از نظر حقوقی دشوار و زمان‌بر است. مکانیسم ماشه دقیقا به همین دلیل طراحی شده که فعال شدن آن ساده‌تر از لغو شدن باشد. بنابراین، بازگشت به شرایط قبل نیازمند تغییرات سیاسی گسترده و توافق‌های جدید است.
۵. چه باید کرد؟ راهبرد عقلانی این است که ایران همزمان دو مسیر را دنبال کند: نخست، دیپلماسی فعال برای جلوگیری از فعال شدن ماشه از طریق گفت‌وگو با طرف‌های باقیمانده در برجام و بهره‌گیری از شکاف‌های ژئوپلیتیک موجود؛ دوم، آماده‌سازی اقتصاد داخلی برای مواجهه با شرایط تحریمی احتمالی، از طریق تنوع‌بخشی به شرکای تجاری، تقویت اقتصاد و کاهش وابستگی به مسیرهای رسمی مالی.
اسنپ‌بک در شرایط کنونی نه یک تهدید بی‌اثر است که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت، و نه یک کابوس غیرقابل مهار که ایران را به بن‌بست مطلق بکشاند. این مکانیسم ابزاری است که اثرگذاری آن به شدت وابسته به شرایط بین‌المللی، رفتار قدرت‌های بزرگ، ظرفیت‌های داخلی ایران و کیفیت دیپلماسی آینده خواهد بود.
همان‌گونه که تجربه تاریخی نشان داده، تحریم‌ها اگرچه هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی سنگینی دارند، اما هرگز به تنهایی سرنوشت یک کشور را تعیین نکرده‌اند. سرنوشت واقعی در گرو راهبردهای سیاسی و تعاملات منطقه‌ای، توانایی در بهره‌برداری از تضادهای قدرت‌های جهانی و تقویت بنیان‌های اقتصادی و اجتماعی در داخل است.
دنیای اقتصاد
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.