بررسی انواع دستکش ایمنی و کاربرد آنها در صنایع مختلف
در دنیای صنعتی امروز، دستکش ایمنی یکی از مهمترین تجهیزات حفاظت فردی برای حفظ سلامت نیروی کار بهشمار میرود. بر اساس آمارهای جهانی، سالانه میلیونها نفر در محیطهای کاری دچار آسیبدیدگی دست میشوند؛ در حالیکه بخش زیادی از این حوادث با انتخاب درست دستکش ایمنی مناسب قابل پیشگیری است.

در این مقاله به بررسی جامع انواع دستکش ایمنی، کاربردها و استانداردهای جهانی آن در سال ۲۰۲۵ میپردازیم تا به شما در انتخاب هوشمندانهی دستکش کار صنعتی و افزایش ایمنی محیط کار کمک کنیم.
دستکش ایمنی چیست؟
دستکش کار که با نامهایی مانند دستکش ایمنی یا دستکش کارگری شناخته میشود، یکی از ابزارهای اصلی حفاظت فردی در محیطهای کاری است. این وسیله ساده اما حیاتی مانند سپری نامرئی از دستان شما در برابر خطراتی چون بریدگی، سوختگی یا تماس با مواد شیمیایی محافظت میکند.
دستان شما را، در برابر خطراتی چون بریدگی، سوختگی یا تماس با مواد شیمیایی محافظت میکند. در کارگاهها و محیطهای صنعتی، استفاده از دستکش کار صنعتی نهتنها باعث حفظ سلامت پوست و جلوگیری از آسیب میشود، بلکه احساس اطمینان و تمرکز بیشتری به کارگران میدهد. این دستکشها از مواد گوناگونی مانند چرم طبیعی، نیتریل، لاتکس یا PVC تولید میشوند و هرکدام برای شرایط خاصی طراحی شدهاند. از فعالیتهای سبک خانگی گرفته تا صنایع سنگین مانند ساختوساز، جوشکاری و کارخانههای تولیدی. بهطور کلی، دستکش ایمنی نمادی از فرهنگ ایمنی در محیط کار است؛ ابزاری که میتواند تفاوت بین یک روز کاری ایمن و یک حادثه ناخواسته را رقم بزند.
انواع دستکش ایمنی و کاربرد هرکدام در صنایع مختلف
دستکشهای ایمنی بسته به جنس، طراحی و سطح حفاظت به مدلهای مختلفی تقسیم میشوند. هر نوع دستکش برای کار خاصی طراحی شده است تا حداکثر ایمنی را فراهم کند. انواع دستکش ایمنی و کار را میتوان بر اساس استانداردهایی مانند EN388 که میزان مقاومت در برابر بریدگی، سایش و ضربه را مشخص میکند، طبقهبندی کرد.
از میان مدلهای پرکاربرد، میتوان به دستکش ایمنی ضدبرش برای کارهای فلزی، دستکش ایمنی نیتریل برای محیطهای شیمیایی، دستکش چرمی صنعتی برای کارهای سنگین و دستکش آزمایشگاهی برای مصارف بهداشتی اشاره کرد.
هرکدام از این مدلها ویژگی منحصربهفردی دارند که در جدول زیر خلاصه شده است:
نوع دستکش |
مواد اصلی |
ویژگیهای کلیدی |
دستکش ایمنی ضد برش |
آرامید، الیاف شیشه |
مقاومت در برابر بریدگی |
دستکش صنعتی |
PVC، چرم مقاوم |
محافظت فیزیکی |
دستکش لاستیکی |
لاستیک طبیعی یا مصنوعی |
مقاومت شیمیایی |
دستکش آزمایشگاهی |
لاتکس، نیتریل |
ضد آلودگی، دقیق |
دستکش کف مواد |
مواد ترکیبی، PVC |
ضد لغزش، دوام بالا |
دستکش ایمنی نیتریل |
نیتریل |
مقاومت شیمیایی و مکانیکی |
دستکش ایمنی چرمی |
چرم طبیعی |
دوام در کارهای سنگین |
دستکش ایمنی نسوز |
مواد مقاوم حرارتی |
تحمل دمای بالا |
دستکش ایمنی ضد آب |
مواد هیدروفوبیک |
جلوگیری از نفوذ آب |
دستکش ایمنی فلزی |
زنجیر فلزی |
محافظت در برابر برش شدید |
دستکش ایمنی ضد ضربه |
مواد ضربهگیر |
کاهش ارتعاش و ضربه |
دستکش پارچه ای |
پنبه، پارچه نخی |
قابل تنفس، سبک و راحت |
دستکش ایمنی ضد برش
دستکش ایمنی ضد برش از پرکاربردترین مدلهای حفاظتی در صنایع است و برای محافظت در برابر تیغهها و ابزارهای تیز طراحی شده. این مدل معمولاً از الیاف آرامید یا شیشهای ساخته میشود و در صنایع فلزکاری، شیشهبری و قصابی کاربرد دارد. سطوح مقاومت آن طبق استاندارد EN388 تا سطح ۵ تعریف میشود. در فروشگاه تجهیزات ایمنی ایمنکس، این نوع دستکشها با طراحی ارگونومیک و روکش ضدلغزش عرضه میشوند تا حداکثر ایمنی و راحتی در کار فراهم شود.
دستکش صنعتی
دستکش صنعتی برای کارهای سنگین در کارخانهها و صنایع تولیدی طراحی شده است. جنس آن معمولاً ترکیبی از PVC و چرم مقاوم است که در برابر سایش، ضربه و مواد شیمیایی عملکرد بالایی دارد. در محیطهای خودروسازی و ساختوساز، این دستکشها مانع لغزش ابزار و تماس مستقیم با سطوح خشن میشوند.
ایمنی صنعتی با استفاده از این دستکشها بهبود مییابد، جایی که مقاومت در برابر لغزش و ضربه ضروری است. استفاده از مدلهای استاندارد باعث کاهش خستگی دست و افزایش دقت در عملیات صنعتی میشود.
دستکش لاستیکی
این نوع دستکش مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی و اسیدها دارد و برای محیطهای آزمایشگاهی، کشاورزی و خدمات نظافتی کاربردی است. این مدل از لاستیک طبیعی یا مصنوعی ساخته میشود و با سطح ضدلغزش خود، ایمنی را در شرایط مرطوب افزایش میدهد.
در کارهای کشاورزی و شستوشوی صنعتی، استفاده از دستکشهای ضد آب، مواد شیمیایی و شویندهها، محافظت بیشتری از پوست در برابر خک و سموم ایجاد میکند.
دستکش آزمایشگاهی
دستکش آزمایشگاهی معمولاً از لاتکس یا نیتریل تولید میشود و برای جلوگیری از آلودگیهای میکروبی و تماس با مواد خطرناک استفاده میشود. این دستکشها نازک، حساس و دقیقاند و در بیمارستانها، آزمایشگاهها، مراکز تحقیقاتی و بیولوژیکی کاربرد گستردهای دارند. دستکشهای آزمایشگاهی مطابق با استانداردهای پزشکی تولید میشوند تا تماس ایمن و بهداشتی تضمین شود.
دستکش کف مواد
دستکش کف مواد برای فعالیتهایی طراحی شده که نیاز به چسبندگی بالا دارد. کف آن از ترکیبات PVC یا نیتریل ساخته شده تا ضدلغزش باشد و ایمنی دست هنگام حملونقل و مونتاژ حفظ شود. کاربرد اصلی آن در حملونقل مواد، مونتاژ و کارهای مکانیکی است، زیرا که استفاده از این نوع دستکش فشار وارد بر دست را کاهش داده و کنترل ابزار را افزایش میدهد.
دستکش ایمنی نیتریل
دستکش نیتریل جایگزین حرفهای لاتکس است و در برابر روغن، حلال و مواد شیمیایی مقاومت زیادی دارد. این دستکشها برای محیطهای پزشکی، غذایی و صنعتی کاربرد دارند کاربرد این دستکش در محیطهای شیمیایی برای محافظت موثر در برابر اسیدها، حلالها و انواع آلودگیهاست. همچنین در صنایع غذایی از تماسهای بیولوژیکی ناایمن جلوگیری میکند و با طراحی ارگونومیک، دقت و راحتی دست را در کارهای ظریف حفظ میکند.
دستکش ایمنی چرمی
دستکش چرمی یکی از بادوامترین گزینهها برای کارهای سنگین مانند جوشکاری، حمل فلزات و ساختوساز است. چرم طبیعی دوام بالایی دارد و در برابر حرارت و سایش مقاوم است. در پروژههای ساختمانی، استفاده از دستکش چرمی صنعتی موجب افزایش ایمنی داربست و کاهش لغزش در سطوح فلزی میشود.
دستکش ایمنی نسوز
دستکش نسوز برای دماهای بالا (تا حدود ۵۰۰ درجه سانتیگراد) طراحی شده و از مواد مقاوم حرارتی مانند کولار ساخته میشود. این دستکش در جوشکاری، ریختهگری و آتشنشانی کاربرد دارد. خاصیت مقاومت در برابر حرارت، ایمنی جوشکار را در برابر سوختگی تضمین میکند و در صنایع امدادی و فلزکاری نقش مهمی در جلوگیری از آسیبهای ناشی از حرارت دارد.
دستکش ایمنی ضد آب
دستکش ضد آب از مواد هیدروفوبیک مانند نئوپرن تولید میشود و از نفوذ آب و رطوبت جلوگیری میکند. این نوع دستکش کار برای صنایع دریایی، مشاغل کشاورزی و خدمات تمیزکاری طراحی شده است. خاصیت ضدلغزش و مقاومت شیمیایی آن در محیطهای مرطوب، ایمنی کاربر را افزایش میدهد.
دستکش ایمنی فلزی
دستکش فلزی با ساختار زنجیری فولادی، بیشترین سطح حفاظت را در برابر برشهای شدید ارائه میدهد. این مدل در صنایع غذایی، قصابی و کار با تیغههای تیز استفاده میشود. مدلهای فلزی مطابق با استانداردهای بهداشتی تولید شدهاند و مانع آلودگیهای بیولوژیکی در محیطهای حساس میشوند.
دستکش ایمنی ضد ضربه
این نوع دستکش از مواد ضربهگیر مانند ژل یا فوم ساخته میشود و ارتعاش و ضربه را کاهش میدهد. در مشاغلی مانند تاسیسات، نجاری یا تخریب، این مدل خطر آسیبهای مفصلی را به حداقل میرساند.
طراحی ارگونومیک آن موجب کاهش آسیبهای تکراری و افزایش راحتی در طول کار میشود. همچنین دستکش نجاری برای محافظت از دست در برابر برش چوب و تماس با ابزارهای تیز در کارگاههای چوببری استفاده میشود و با حفظ دقت حرکتی، ایمنی کاربر را تضمین میکند.
دستکش پارچه ای
دستکش پارچه ای سبکترین نوع دستکش کار است که از پنبه یا پارچه نخی تولید میشود. برای کارهای سبک مانند انبارداری، بسته بندی و باغبانی ایدهآل است. برای محافظت در برابر گرد و غبار، آلودگی و کارهای سبک طراحی شده است. این مدل قابل تنفس است و در کارهای طولانی، از تعریق دست جلوگیری میکند.
هر یک از انواع دستکشهای ایمنی ، بر اساس نیازهای صنایع مختلف طراحی و توسعه یافتهاند و انتخاب دستکش کار مناسب میتواند میزان ایمنی و بهرهوری در محیط کار را بهطور چشمگیری افزایش دهد.
استانداردهای دستکش ایمنی: راهنمای جامع سطوح حفاظت
استانداردهای دستکش کار مجموعهای از مقررات بینالمللی هستند که سطوح حفاظت در برابر انواع خطرات را مشخص میکنند. این استانداردها توسط سازمانهایی مانند اتحادیه اروپا (EN) تدوین شدهاند و شامل آزمایشهای دقیق برای ارزیابی مقاوت مواد، دوام و عملکرد واقعی دستکش در شرایط کاری هستند. در ادامه، به مهمترین استانداردهای شناختهشده در صنعت تجهیزات ایمنی اشاره میکنیم:
EN 388 – استاندارد محافظت در برابر مخاطرات مکانیکی:
این استاندارد برای ارزیابی مقاومت دستکشهای صنعتی و ساختمانی در برابر آسیبهای فیزیکی مانند سایش، بریدگی، پارگی و سوراخشدگی طراحی شده است. تستهای آن شامل چهار شاخص اصلی (سایش، برش، پارگی، سوراخ) با نمرات ۱ تا ۵ است. در نسخه جدید (۲۰۱۶) آزمایش «کوپ» نیز اضافه شده که سطوح مقاومت را از A تا F رتبهبندی میکند. نماد این استاندارد معمولاً یک سپر است که اعداد و حروف مربوط به مقاومت روی آن درج میشود.
EN 374 – استاندارد محافظت در برابر مواد شیمیایی و عوامل میکروبی:
این استاندارد میزان مقاومت دستکش کار، در برابر نفوذ مواد شیمیایی و خطرات بیولوژیکی میسنجد. آزمایشها شامل لیست گستردهای از مواد شیمیایی (مانند متانول، سدیم هیدروکسید) با سطوح نفوذ از 1 تا 6 دقیقه است. همچنین مقاومت در برابر میکروارگانیسمهایی مانند باکتریها و ویروسها را بررسی میکند. نسخه جدید ۲۰۱۶ تستهای دقیقتری برای نفوذ اضافه کرده است و برای دستکشهای شیمیایی و آزمایشگاهی ضروری است.
EN 407 – استاندارد محافظت در برابر حرارت و آتش:
استاندارد EN 407 برای محافظت در برابر حرارت و آتش طراحی شده و برای دستکش جوشکاری و دستکش آتشنشانی استفاده میشود. شش سطح تست شامل مقاومت در برابر شعله، تماس حرارتی، گرمای همرفتی، گرمای تابشی، پاشش فلز مذاب کوچک و بزرگ را پوشش میدهد. نتایج از سطح ۱ تا ۴ درجهبندی میشوند و نشان میدهند که دستکش تا چه دمایی (حتی تا ۵۰۰ درجه سانتیگراد) میتواند از دست محافظت کند. این مدل در بازار ایران توسط برندهای معتبر از جمله فروشگاه ایمنکس به صورت تک و عمده عرضه میشود.
در مجموع، رعایت این استانداردها تضمین میکند که دستکش کار نهتنها از نظر کیفیت ساخت، بلکه از نظر عملکرد و ایمنی نیز مطابق نیاز هر صنعت باشد. انتخاب دستکش کار مناسب میتواند ریسک حوادث را به حداقل برساند.
راهنمای انتخاب سایز مناسب دستکش ایمنی: نکات کلیدی برای ایمنی و راحتی
انتخاب سایز مناسب دستکش ایمنی از مهمترین عوامل برای تضمین حفاظت و راحتی در محیطهای کاری و صنعتی است. سایز دستکش ایمنی باید دقیق باشد تا از لغزش یا فشار بیش از حد جلوگیری کند. دستکشی که بیش از حد تنگ (کوچک) باشد باعث فشار و خستگی دست میشود، و اگر بیش از حد گشاد باشد (بزرگ)، خطر لغزش ابزار یا کاهش دقت حرکتی را به همراه دارد.
برای تعیین سایز، ابتدا دور کف دست خود را از محل اتصال انگشت شست تا کف دست اندازهگیری کرده و عدد بهدستآمده را با جدول استاندارد مطابقت دهید.
سایز |
اندازه تقریبی کف دست (اینچ) |
توضیح |
XS |
6–7 |
مناسب برای دستان کوچک و کارهای دقیق |
S |
7–8 |
پرکاربرد در صنایع سبک و نیمهسنگین |
M |
8–9 |
سایز متداول برای کارگران صنعتی |
L |
9–10 |
مناسب برای صنایع ساختمانی و مکانیکی |
XL |
10–11 |
برای دستان بزرگتر و کارهای سنگین |
XXL |
بالای 11 |
برای کاربردهای خاص با فضای حرکتی بیشتر |
سایزها ممکن است بسته به برند و نوع دستکش (مانند دستکش ایمنی صنعتی، آزمایشگاهی یا شیمیایی) اندکی تفاوت داشته باشند. در انتخاب سایز دستکش کارگری، به نوع فعالیت توجه کنید؛ برای کارهای دقیق مانند آزمایشگاهی، سایز تنگتر کنترل بیشتری ایجاد میکند، در حالیکه در صنایه سنگین مانند کارهای ساختمانی، سایز کمی آزادتر مانع محدودیت حرکت میشود.
اگر سایز نامناسب انتخاب شود، ممکن است دستکش پاره شود یا حساسیت پوستی ایجاد کند. استاندارد بینالمللی EN 420 حداقل الزامات مربوط به ابعاد و راحتی دستکشها را مشخص میکند. توصیه میشود قبل از خرید دستکش ایمنی، سایز دست خود را با جدول تطبیق داده یا در محل کار آن را امتحان کنید. این کار نهتنها ایمنی و دقت را افزایش میدهد، بلکه از هزینههای اضافی ناشی از تعویض دستکش نامناسب جلوگیری میکند.
نوآوریهای آینده در دستکشهای ایمنی: روندهای ۲۰۲۵ و اخبار مرتبط
در سال ۲۰۲۵، با بهرهگیری از فناوریهای نوین مانند نانوتکنولوژی، الیاف هوشمند و سنسورهای سلامت وارد مرحلهای تازه از حفاظت صنعتی شدهاند. این فناوریها نه تنها مقاومت در برابر حرارت، برش و شوک الکتریکی را افزایش دادهاند، بلکه قابلیتهایی مانند پایش دمای بدن و ضربان قلب کاربر را ممکن ساختهاند.
طراحیهای جدید با تمرکز بر ارگونومی و راحتی حرکتی، فشار وارد بر مچ و انگشتان را کاهش میدهند. در همین حال، استفاده از مواد ضدباکتریال و سطوح لمسی سازگار با دستگاههای دیجیتال، نیاز کاربران مدرن را در محیطهای صنعتی پاسخ میدهد.
همسو با دغدغههای زیستمحیطی، دستکشهای نسوز و ضد حریق از مواد قابل بازیافت و پایدار ساخته میشوند و بازار جهانی آنها رشد چشمگیری را تجربه میکند. بر اساس گزارشهای صنعتی، بازار جهانی ایمنی دستها (Safety Gloves) تا سال ۲۰۳۴ رشد قابلتوجهی خواهد داشت و شرکتهایی مانند Magid در صدر تامینکنندگان بینالمللی قرار گرفتهاند.
استانداردهایی نظیر EN 388 نیز بهروزرسانی شدهاند تا سطوح بالاتری از حفاظت مکانیکی را پوشش دهند. در همین حال، تولیدکنندگان آسیایی، بهویژه در چین، با تمرکز بر سفارشیسازی و قیمت رقابتی سهم مهمی از بازار جهانی را به خود اختصاص دادهاند. این نوآوریها در نهایت موجب افزایش ایمنی کارکنان، کاهش هزینههای ناشی از حوادث و بهبود بهرهوری در صنایع مختلف میشوند.
نکات انتخاب، خرید، قیمت و نگهداری دستکش ایمنی
انتخاب دستکش ایمنی مناسب به شناخت دقیق محیط کاری و نوع خطرات بستگی دارد. قبل از هر چیز مشخص کنید که بیشتر با چه نوع ریسک مواجه هستید: آیا خطر برش، مواد شیمیایی، حرارت یا ضربه وجود دارد؟ هرکدام از این موارد، دستکش مخصوص خود را میطلبد.
به عنوان مثال، دستکش نیتریل در برابر مواد شیمیایی مقاوماند و گزینهای عالی برای محیطهای آزمایشگاهی و صنعتی محسوب میشوند. در حالیکه دستکشهای چرمی برای کارهای سنگین مناسب هستند و دوام بالایی در کارهای سنگین و ساختمانی دارند.
هنگام خرید، حتماً به گواهینامههای ایمنی مانند استاندارد EN 388 (برای خطرات مکانیکی) و EN 374 (برای مواد شیمیایی) توجه کنید. این استانداردها تضمین میکنند که محصول واقعاً در سطح ایمنی مورد انتظار عمل میکند.
راحتی و انعطافپذیری نیز اهمیت دارد؛ دستکشی که بیش از حد سفت باشد، دقت حرکات را کاهش میدهد و در طولانیمدت باعث خستگی میشود. در مقابل، مدلهای نرمتر با طراحی ارگونومیک، کنترل و راحتی بیشتری فراهم میکنند. پیش از خرید دستکش کار، نظرات کاربران و تجربیات خریداران در محیطهای مشابه را مطالعه کنید تا انتخابی آگاهانه و اقتصادی داشته باشید.
همچنین، با نگهداری (صحیح شستوشو با آب سرد و خشککردن در سایه) میتوان طول عمر دستکش را افزایش داد و از تغییر شکل یا کاهش عملکرد آن جلوگیری کرد.
قیمت دستکش ایمنی به چه عواملی بستگی دارد؟
قیمت دستکش ایمنی به عوامل متعددی از جمله جنس، مواد اولیه، سطح حفاظت، برند و ویژگیهای فنی بستگی دارد. برای نمونه، دستکشهای نیتریل معمولاً مقرونبهصرفهتر از دستکشهای چرمی هستند، زیرا هزینه تولید کمتری دارند، اما چرم طبیعی دوام بیشتری در برابر سایش و حرارت ارائه میدهد و برای کارهای سنگین مناسبتر است.
دستکشهایی که دارای استاندارد EN388 یا ویژگیهایی مانند ضدآب و ضدضربه هستند، معمولاً قیمت بالاتری دارند اما در طولانیمدت ارزش سرمایهگذاری بیشتری خواهند داشت، چون سطح ایمنی بالاتری فراهم میکنند و دیرتر فرسوده میشوند.
در سال ۲۰۲۵، بهدلیل تغییرات قیمت مواد اولیه در بازار جهانی، آگاهی از ترکیب مواد و استاندارد محصول به شما کمک میکند تا انتخابی متناسب با بودجه و نیازهای خود داشته باشید.
چطور از دستکش ایمنی نگهداری کنیم؟
نگهداری صحیح از دستکش ایمنی عمر مفید آن را افزایش داده و عملکرد حفاظتی را حفظ میکند. پس از هر استفاده، دستکشها را با آب ولرم و شوینده ملایم بشویید و از مواد شیمیایی یا سفیدکنندهها استفاده نکنید. سپس آن را در محیطی خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید تا شکل اولیه و خاصیت مواد حفظ شود.
بهصورت دورهای، وضعیت دستکش را بررسی کنید تا از نبود پارگی، سوراخ یا کاهش ضخامت مطمئن شوید. در صورت مشاهدهی هرگونه فرسودگی، بلافاصله آن را تعویض کنید. برای دستکشهای تخصصی مانند دستکش نیتریل یا دستکش پارچهای بهتر است دستورالعمل سازنده را دنبال کنید، چون برخی مواد نسبت به دما یا رطوبت حساساند.
رعایت این نکات ساده باعث میشود هزینههای تعویض کاهش پیدا کند، ایمنی افزایش یابد و در نهایت بهرهوری محیط کار بالاتر برود.
نتیجهگیری
در پایان این بررسی جامع، میتوان گفت دستکشهای ایمنی، با وجود سادگی ظاهری، نقشی حیاتی در کاهش آسیبهای شغلی و افزایش بهرهوری دارند. از دستکشهای ضد برش و صنعتی گرفته تا مدلهای آزمایشگاهی و دستکش نسوز، هر کدام بر اساس استانداردهایی مانند EN388 طراحی شدهاند تا حداکثر حفاظت و راحتی را فراهم کنند.
روندهای نوآورانه در سال ۲۰۲۵، با ترکیب فناوریهای هوشمند، نانومواد و طراحیهای پایدار، آیندهای ایمنتر و هوشمندتر را برای صنایع رقم میزنند. در این مسیر، برندهایی تخصصی مانند فروشگاه تجهیزات ایمنی ایمنکس با تمرکز بر کیفیت، استاندارد و تنوع محصول، نقش مهمی در توسعه فرهنگ ایمنی ایفا میکنند.
پیشنهاد میشود هنگام انتخاب دستکش، به نوع خطر محیط کار، جنس دستکش و سطح حفاظت موردنیاز توجه کنید تا دستکشی انتخاب کنید که هم ایمنی و هم راحتی شما را فراهم کند. تصمیمی کوچک که میتواند تفاوت بزرگی در سلامت و بهرهوری ایجاد کند.
این مطلب تبلیغاتی است و محتوای آن توسط سفارش دهنده تهیه شده است.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.