قربانی کردن رابطه با چین پیش پای برجام
ساعت 24 - حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، اخیراً در جمع مدیران دولتی سابق خود از وعده ۴۰ میلیارد دلاری سرمایه‌گذاری چین سخن گفت. اما این روایت امیدوارکننده، با افشاییه یک دیپلمات ارشد ایرانی، به تراژدی تبدیل شد.
حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، با سخنانی تازه درباره دوران ریاست‌جمهوری خود، بار دیگر موجی از بحث‌های داغ را در محافل سیاسی و اقتصادی برانگیخته است.
او در نشستی با استانداران سابق خود، با لحنی دفاعی، بر تلاش دولت‌اش برای تقویت روابط با شرق، به ویژه چین، تاکید کرد و از وعده ۴۰ میلیارد دلاری سرمایه‌گذاری چین سخن گفت. اما این اظهارات، با پاسخی از سوی یک دیپلمات سابق مواجه شد که پرده از ایرادی بنیادین و توهمی پرهزینه در سیاست‌گذاری دولت روحانی برداشت.
وعده ۴۰ میلیاردی: رویایی که به تحریم پیوستروحانی در سخنان خود ادعا کرد: برخی آدم‌های دغل و دروغگو اتهام می‌زدند که دولت تدبیر و امید مایل نبود با شرق کار کند.
شما بدانید بعد از برجام، بالاترین قرارداد مذاکره‌شده ما با چین بود. او از قول شی‌جین‌پینگ، رهبر چین، گفت که پکن قول سرمایه‌گذاری ۴۰ میلیارد دلاری در ایران را داده بود؛ وعده‌ای که به گفته روحانی، با خروج ترامپ از برجام، از سوی بانک‌های چینی نقض شد و آن‌ها عقب‌نشینی کردند. این روایت رئیس‌جمهور سابق، اما از نگاه ناظران، روایتی ساده‌انگارانه و ناقص از یک شکست دیپلماتیک و اقتصادی بزرگ است.
پاسخ فکری: صفحه تاریک روابط ایران و چینعلی فکری، دیپلمات کارکشته و معاون سابق وزیر اقتصاد، در تحلیلی بی‌پرده، سخنان روحانی را دارای یک ایراد بنیانی خواند. به گفته فکری، تراژدی اصلی نه در خروج ترامپ، که در توهم طرف ایرانی و یک ساده‌انگاری راهبردی ریشه داشت. فرصت طلایی از دست رفته: پیشنهاد ساختار ضد تحریمی چینبرخلاف ادعای روحانی، فکری افشا کرد که در سفر تاریخی شی‌جین‌پینگ به تهران، پیشنهاد اصلی و واقعی چین، ایجاد یک ساختار ضد تحریمی برای ارتقای همکاری‌ها بود.
این ساختار مبتنی بر مذاکرات چندساله دو طرف طراحی شده بود تا همکاری‌ها را از تلاطم تحریم‌های غرب مصون نگه دارد. اما نکته کلیدی و شوک‌آور اینجاست؛ فکری تاکید کرد این پیشنهاد استراتژیک چین، با اصرار طرف ایرانی و به دلیل توهم نسبت به برجام کنار گذاشته شد!
دولت روحانی، در اوج خوش‌بینی به تداوم برجام، اصرار داشت تا همکاری با چین در مسیری سازگار با شرایط غیرتحریمی پیش برود. گویی تحریم برای همیشه به تاریخ پیوسته بود. توهمی که رابطه با چین را به اراده واشنگتن گره زدفکری با اشاره مستقیم به سخنان روحانی، نتیجه گرفت: این موضوع که جناب آقای روحانی از آن به عنوان نشانه نگاه مثبت دولت خود به شرق یاد می‌کنند، به سبب وابسته‌سازی روابط با چین به اراده طرف آمریکایی در برجام، اتفاقاً یکی از مهم‌ترین صفحات تاریک روابط با چین در آن دوره است.
به بیان ساده‌تر، دولت روحانی به جای پذیرش پیشنهاد عملی و مقاوم‌سازی روابط با چین، آن را در گرو حفظ برجام توسط آمریکا قرار داد. وقتی ترامپ از برجام خارج شد، نه تنها توهم ایرانیان نقش بر آب شد، بلکه آن پیشنهاد ضد تحریمی چین نیز به دلیل تغییر شرایط، دیگر در دسترس نبود. فکری هشدار داد که اثر منفی این تصمیم محدود به دوره ترامپ و اقدامات او هم نبود و این اشتباه راهبردی، آسیب‌پذیری طولانی‌مدت ایران را در پی داشت.وعده‌ای که به گفته روحانی، با خروج ترامپ از برجام، از سوی بانک‌های چینی نقض شد و آن‌ها عقب‌نشینی کردند. این روایت رئیس‌جمهور سابق، اما از نگاه ناظران، روایتی ساده‌انگارانه و ناقص از یک شکست دیپلماتیک و اقتصادی بزرگ است.پاسخ فکری: صفحه تاریک روابط ایران و چینعلی فکری، دیپلمات کارکشته و معاون سابق وزیر اقتصاد، در تحلیلی بی‌پرده، سخنان روحانی را دارای یک ایراد بنیانی خواند. به گفته فکری، تراژدی اصلی نه در خروج ترامپ، که در توهم طرف ایرانی و یک ساده‌انگاری راهبردی ریشه داشت. فرصت طلایی از دست رفته: پیشنهاد ساختار ضد تحریمی چینبرخلاف ادعای روحانی، فکری افشا کرد که در سفر تاریخی شی‌جین‌پینگ به تهران، پیشنهاد اصلی و واقعی چین، ایجاد یک ساختار ضد تحریمی برای ارتقای همکاری‌ها بود. این ساختار مبتنی بر مذاکرات چندساله دو طرف طراحی شده بود تا همکاری‌ها را از تلاطم تحریم‌های غرب مصون نگه دارد.
اما نکته کلیدی و شوک‌آور اینجاست؛ فکری تاکید کرد این پیشنهاد استراتژیک چین، با اصرار طرف ایرانی و به دلیل توهم نسبت به برجام کنار گذاشته شد! دولت روحانی، در اوج خوش‌بینی به تداوم برجام، اصرار داشت تا همکاری با چین در مسیری سازگار با شرایط غیرتحریمی پیش برود.
گویی تحریم برای همیشه به تاریخ پیوسته بود. توهمی که رابطه با چین را به اراده واشنگتن گره زدفکری با اشاره مستقیم به سخنان روحانی، نتیجه گرفت: این موضوع که جناب آقای روحانی از آن به عنوان نشانه نگاه مثبت دولت خود به شرق یاد می‌کنند، به سبب وابسته‌سازی روابط با چین به اراده طرف آمریکایی در برجام، اتفاقاً یکی از مهم‌ترین صفحات تاریک روابط با چین در آن دوره است.
به بیان ساده‌تر، دولت روحانی به جای پذیرش پیشنهاد عملی و مقاوم‌سازی روابط با چین، آن را در گرو حفظ برجام توسط آمریکا قرار داد. وقتی ترامپ از برجام خارج شد، نه تنها توهم ایرانیان نقش بر آب شد، بلکه آن پیشنهاد ضد تحریمی چین نیز به دلیل تغییر شرایط، دیگر در دسترس نبود. فکری هشدار داد که اثر منفی این تصمیم محدود به دوره ترامپ و اقدامات او هم نبود و این اشتباه راهبردی، آسیب‌پذیری طولانی‌مدت ایران را در پی داشت.
فارس