جنگ سنت و مدرنیسم در داستان توزیع دارو
ساعت نیما فاضلی، رییس کمیسیون سلامت دیجیتال انجمن تجارت الکترونیک در گفت‌وگو با «روزنامه اعتماد»، با اشاره به تنش‌های اخیر میان سازمان غذا و دارو و پلتفرم‌های دارو‌رسان دیجیتال، این اختلاف را ناشی از تعارض منافع برخی ذی‌نفعان سنتی حوزه دارو دانست.
او گفت: «اصل ماجرا از سه تا چهار سال پیش آغاز شد؛ زمانی که برخی چهره‌های بانفوذ در انجمن داروسازان، به دلیل تعارض منافع با مدل‌های نوین خدمات سلامت، شروع به ایجاد فشار علیه پلتفرم‌های دارویی کردند. »
او افزود: «در آن زمان، روایت غالب این بود که پلتفرم‌ها دارو می‌فروشند، در حالی که در واقعیت، موضوع صرفا دارورسانی از طریق داروخانه‌های رسمی بود. یعنی پلتفرم‌ها صرفا واسطه‌ای برای دریافت سفارش از بیماران و انتقال آن به داروخانه بودند. به گزارش اعتماد این مساله بعدها نیز در آیین‌نامه مشترک وزارت بهداشت و وزارت ارتباطات در اردیبهشت ۱۴۰۲ به رسمیت شناخته شد. »
فاضلی با اشاره به روند اجرای این آیین‌نامه ادامه داد: «مطابق این آیین‌نامه، مقرر شد سازمان غذا و دارو ضوابط فنی لازم را برای اجرای طرح دارورسانی اعلام کند و چهار شهر به عنوان پایلوت مشخص شوند. اما متاسفانه ماه‌ها از این وعده گذشت و نه ضوابطی اعلام شد و نه پایلوتی انجام گرفت. با این حال، پلتفرم‌ها با تکیه بر همین آیین‌نامه، زیرساخت‌های خود را توسعه دادند و به مسیر ادامه دادند. »
به گفته فاضلی، در اواخر سال گذشته، سازمان غذا و دارو بدون هماهنگی با ذی‌نفعان، اقدام به ارایه سندی جدید تحت عنوان «ورک‌فلو» کرد که در آن از ایجاد یک سامانه مرجع دولتی برای دارورسانی سخن به میان آمد. او این اقدام را ورود مستقیم دولت به لایه‌های کسب‌وکار خصوصی دانست و آن را مغایر با اصول شفافیت، رقابت و حتی مقررات کشور توصیف کرد.
او تصریح کرد: «طرح سامانه واسط، به بهانه‌هایی همچون صیانت از داده‌ها و جلوگیری از تخلفات، عملا انحصاری جدید ایجاد می‌کند. این در حالی است که ما بارها به این شبهات پاسخ داده‌ایم و تاکید کرده‌ایم که فرآیند دارورسانی در پلتفرم‌ها شفاف و قابل رصد است.»
رییس کمیسیون سلامت دیجیتال افزود: «پلتفرم‌ها دارو نمی‌فروشند. آنچه رخ می‌دهد، ثبت سفارش دارو یا مکمل‌های بدون نسخه از سوی کاربر و ارسال آن به داروخانه‌های دارای مجوز و طرف قرارداد است. داروخانه‌ها پس از تایید سفارش، فاکتور رسمی صادر کرده و از طریق پیک، دارو را به دست بیمار می‌رسانند. بنابراین اگر تخلفی در فروش داروی ممنوعه یا خارج از نسخه رخ دهد، مسوولیت آن با داروخانه است، نه پلتفرم.»
او با انتقاد از فضای رسانه‌ای اخیر اعلام کرد: «متاسفانه طی روزهای اخیر، هجمه‌های سنگینی علیه پلتفرم‌ها به راه افتاده که برخی از آنها با سرمایه‌گذاری رسانه‌ای گروه‌های خاص صورت گرفته است. این هجمه‌ها نه در دفاع از سلامت مردم، بلکه در واکنش به توزیع قدرت و شفافیتی است که پلتفرم‌ها ایجاد کرده‌اند. » فاضلی گفت: «شفافیت، رقابت و خدمات بهتر به مردم، منافع واقعی سلامت کشور را تامین می‌کند. تجربه سایر کشورها هم نشان داده که مسیر سلامت دیجیتال برگشت‌ناپذیر است. لازم است تنظیم‌گران به جای سنگ‌اندازی، به تقویت این مسیر کمک کنند، وگرنه بازنده اصلی، مردم خواهند بود. »
او با تاکید بر اینکه در قرن ۲۱، راه‌حل‌های فنی برای بسیاری از چالش‌ها ظرف کمتر از یک هفته قابل پیاده‌سازی هستند، گفت: «ما به محض طرح موضوع نیاز به ارتباط بیمار با مسوول فنی داروخانه، امکان تماس مستقیم از طریق پلتفرم را فراهم کردیم. حالا داروخانه می‌تواند روی سفارش کلیک کند، تماس بگیرد، پرسش و پاسخ کند و دارو در شفافیت کامل تحویل شود.
این موضوع قابل توسعه است و ما بارها اعلام آمادگی کردیم برای گفت‌وگو و حل مسائل فنی.» در واکنش به اظهارات مقامات سازمان غذا و دارو درباره فروش داروهای غیرمجاز توسط پلتفرم‌های سلامت، فاضلی صراحتا گفت: «اگر هم داروی غیرمجاز سفارش داده شده باشد، نسخه‌پیچی یا ارسال آن از سوی داروخانه صورت گرفته؛ نهادی که مجوز رسمی خود را از سازمان غذا و دارو گرفته است.
پلتفرم‌ها فقط واسطه‌اند. ما هیچ دارویی را نمی‌فروشیم. مشخصا اگر تخلفی هم رخ دهد، مسوول آن داروخانه‌ای است که سفارش را پذیرفته، نه پلتفرمی که فقط مسیر ارتباط را فراهم کرده است.» او ادامه داد: «پلتفرم‌ها مانند چاقو هستند؛ ابزاری که می‌تواند مفید یا مضر باشد. ما با داروخانه‌ها قراردادهای رسمی و سفت و سخت داریم. اگر تخلفی صورت گیرد، به راحتی قابل ردیابی است.»
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.