افزایش نرخ ارز تحت تاثیر هیجانات روانی

یک کارشناس اقتصادی معتقد است که افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر به دلیل عوامل روانی است، اما بانک مرکزی می‌تواند با استفاده از ابزارهای لازم شرایط را کنترل کند. البته نمی‌توان شاهد کاهش محسوس در بازار بود و کاهش قیمت به شکل محدود صورت خواهد گرفت.

کامران ندری - اقتصاددان و استاد دانشگاه - در گفت‌وگو با ایسنا، درباره دلایل نوسانات ارز و طلا در روزهای اخیر، اظهار کرد: بخشی از تغییرات ایجاد شده در قیمت‌ها ریشه در عوامل بیرونی و بین‌المللی دارد و بخشی دیگر ناشی از انتظارات تورمی است که از تحولات سیاسی داخلی تاثیر می‌پذیرد. در این راستا بانک مرکزی نقش تعیین کننده‌ای دارد؛ به طوری که با مدیریت نوسانات ارزی، مداخله هدفمند و تزریق به‌ موقع ارز شرایط لازم برای کنترل دامنه نوسانات ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: قیمت طلا در ایران تابعی از عوامل مختلف است؛ به طوری که در هفته‌های اخیر با افزایش قیمت انس جهانی شاهد افزایش قیمت طلا در بازارهای داخلی شدیم چراکه بخشی از طلای کشور وارداتی است، طبیعی ست که هر افزایش قیمت جهانی طلا مستقیما در بازار داخلی نیز تاثیر می‌گذارد.

ندری افزود: از سوی دیگر رشد قیمت جهانی طلا انتظارات تورمی را در داخل کشور تشدید می‌کند و بخشی از تقاضا را به بازار ارز سوق می‌دهد، به‌ویژه از سوی کسانی که سرمایه خرد دارند و امکان ورود به بازار طلا برایشان محدودتر است.

این اقتصاددان تصریح کرد: بازار طلا و ارز رابطه رفت ‌و برگشتی دارند و نمی‌توان نوسانات یکی را بدون توجه به دیگری تحلیل کرد؛ افزایش قیمت طلا می‌تواند بخشی از نقدینگی سرگردان را به بازار ارز منتقل کند و این موضوع به افزایش تقاضا و رشد نرخ ارز منجر می‌شود.

تاثیرات تحولات سیاسی در تشدید نوسانات

ندری در تحلیل نوسانات اخیر ارز به نقش اخبار و اظهارنظرهای سیاسی نیز اشاره و اظهار کرد: در هفته‌های گذشته شاهد برخی اظهارات از سوی مقامات سیاسی بودیم که باعث ایجاد نگرانی‌هایی در رابطه با آینده است که موجب شد بازار ارز به چنین سیگنال‌هایی واکنش فوری نشان دهد؛ در نتیجه بخشی از افزایش نوسانات اخیر دلایل بنیادی اقتصادی ندارد بلکه به‌دلیل همین فضای روانی و انتظارات ناشی از آن بوده است.

این اقتصاددان در رابطه با عوامل روانی در روزهای اخیر تصریح کرد: در کنار این عوامل روانی، باید روند طبیعی رشد نرخ ارز در اقتصاد را هم فراموش نکرد که به هرحال وجود تورم، رشد بالای نقدینگی در اقتصاد باعث می‌شود در بلندمدت روند صعودی داشته باشد؛ اما در هفته‌های گذشته نوسانات بیش از حد معمول بوده و بیشتر تحت تاثیر تحولات سیاسی شکل گرفته است.

نقش بانک مرکزی در مدیریت بازارها

ندری در بخش دیگری از اظهارات خود، بر الزام ورود و مداخله بانک مرکزی تاکید کرد و گفت: در صورتی که بانک مرکزی مداخله هدفمند داشته باشد، می‌تواند نرخ ارز را در محدوده خاصی تثبیت و مدیریت کند. به‌طور کلی، تنظیم بازار ارز بدون دخالت بانک مرکزی امکان‌پذیر نیست؛ چرا که بانک مرکزی برای کاهش دامنه نوسانات ارزی ابزار لازم را دارد و لازم است در شرایط فعلی این ابزار فعال شود.

انتظارات تورمی و سیگنال‌های قیمتی

ندری در پاسخ به پرسشی در رابطه با اینکه آیا اخباری مانند احتمال چندنرخی شدن بنزین یا نگرانی‌ها از کسری بودجه در افزایش انتظارات تورمی نقش دارد؟ گفت: این موارد می‌توانند بر انتظارات تورمی بازارهای ارز و طلا تاثیر زیادی بگذارد؛ معمولا پس از بیان مواضع سیاسی مهم، بازار ارز به سرعت واکنش نشان می‌دهد و این موضوع در هفته گذشته نیز مشاهده شد.

وی با بیان اینکه بازارهای داخلی در برابر اخبار ژئوپولیتیک هم حساس هستند، ادامه داد: در تجربه‌های گذشته از جمله در دوره جنگ 12روزه اخیر، شاهد جهش مقطعی نرخ ارز بودیم که پس از فروکش‌ شدن هیجانات، شاهد بازگشت نسبی نرخ ارز بودیم. اما اینکه انتظار داشته باشیم نرخ ارز به‌طور محسوس کاهش پیدا کند در شرایط فعلی بعید است و فقط کاهش محدود امکان‌پذیر است، چراکه کاهش معنادار نیازمند مجموعه‌ای از سیاست‌های ساختاری و ثبات سیاسی است.