درمان با تغییر سبک زندگی
نشانگان (سندرم) روده تحریک پذیر یا IBS، یکی از اختلالات شایع روده یی است که حدود ۱۵درصد از امریکایی های بالغ به این بیماری مبتلا هستند. سندرم روده تحریک پذیر اختلالی در روده است که می تواند باعث درد شکم و تغییرات اجابت مزاج شود. این بیماری در کشور ما و به خصوص در خانم های جوان نیز بسیار شایع است و یکی از علائم شایع آن اسهال و دل پیچه است که با استرس و تنش تشدید می شود. کولون قسمتی از روده است که روده بزرگ نامیده می شود. غذایی که بلعیده می شود از مری و سپس از معده (جایی که مواد بیشتر هضم شده و قسمت کمی از آن جذب می شود) عبور می کند. فیبرها و مواد غذایی جذب نشده در انتها به کولون رسیده و باقیمانده مواد غذایی جذب شده و در نهایت مدفوع شکل می گیرد. مدفوع در قسمتی از کولون که کولون سیگموئید و رکتوم (راست روده) نامیده می شود، ذخیره می شود.
کولون از چند جزء تشکیل شده است؛
۱) کولون بالارونده،
۲) کولون عرضی،
۳) کولون پایین رونده،
۴) کولون سیگموئید
۵) رکتوم.
دیواره های روده دارای ماهیچه هایی است که منقبض و منبسط شده تا مواد غذایی از میان آن با فشار به جلو حرکت کند. این انقباض ها برای حرکات روده و اجابت مزاج مفید است. انقباض های ماهیچه های روده قسمتی به وسیله سیستم عصبی و قسمتی نیز به وسیله وجود غذا و سایر عوامل هورمونی هدایت می شود. به همین دلیل است که ساعتی بعد از خوردن غذا احساس اجابت مزاج یا نیاز به دفع می کنیم. این احساس بعد از خوردن غذای چرب بیشتر می شود. اجابت مزاج طبیعی در هر فرد متفاوت بوده و می تواند از سه بار در روز تا سه بار در هفته متفاوت باشد. دفع مدفوع به شرطی نرمال است که این سه شرط را داشته باشد؛
۱) قوام نرمال
۲) فقدان خون
۳) به راحتی و بدون درد از شکم خارج شود.
علائم؛ علائم شایع نشانگان (سندرم) روده تحریک پذیر شامل انقباضات (کرامپ های) شکمی، نفخ، دفع گاز، اسهال یا یبوست یا هر دو (به طور متناوب) است.
نشانه های بیماری های جدی تر کولون (مانند بعضی انواع کولیت) عبارت است از؛
▪ خون در مدفوع
▪ کاهش وزن
▪ تب
▪ درد مداوم
علائم IBS باتوجه به میزان و نوع غذایی که می خوریم، وضعیت های استرس زا و دوره های قاعدگی زنان فرق می کند. بنابراین بسیار مهم است که بدانیم چه عاملی باعث بدتر شدن علائم بیماری می شود.
بعضی از مواد غذایی که باعث بدتر شدن علائم بیماری می شود عبارتند از؛ محصولات لبنی، غذاهای چرب، شکلات، کافئین و الکل. در نوع خفیفIBS، علائم کم است یا گهگاه اتفاق می افتد. در موارد شدیدتر IBS توانایی شخص برای کار کردن افت می کند و حتی بیمار برای یک ساعت نیز قادر به خروج از منزل نیست.
ممکن است این بیماران نیاز داشته باشند که برای اجابت مزاج، زودبه زود به دستشویی بروند که این امر باعث می شود فرد معاشرت های عادی را نیز از دست بدهد.
علل؛ علت درستی برای بیماری نشانگان روده تحریک پذیر شناخته نشده است. فاکتورها یا عواملی که علائم IBS را ایجاد می کنند شامل رژیم غذایی، استرس های عاطفی و عوامل هورمونی است. خوشبختانه این بیماری به سرطان تبدیل نمی شود.
تشخیص؛ با رد کردن بیماری های مهم و خطیری که علائم شان شبیه IBS است، این بیماری تشخیص داده می شود. در ابتدا شرح حال و معاینات فیزیکی باید انجام شود. همچنین آزمایش مدفوع برای بررسی وجود خون در مدفوع و عفونت باید انجام گیرد. آندوسکوپی (کولونوسکوپی) برای بررسی قسمت های داخلی کولون (روده بزرگ) انجام می شود. همچنین سایر تست های رادیولوژی مثل تنقیه باریم یا سی تی اسکن درخواست می شود. اگر معلوم شود که بیمار مشکل دیگری ندارد IBS تشخیص داده می شود.
درمان؛ درمان نشانگان روده تحریک پذیر شامل ایجاد تغییر در سبک زندگی است. براساس علت IBS، تغییرات اختصاصی ممکن است کمک کننده باشد. تغییر در رژیم غذایی از جهات مختلف می تواند به کاهش علائم IBS کمک کند. محدود کردن مصرف لبنیات، شکلات، غذای چرب، قهوه و دوری جستن از الکل اغلب مفید است.
همچنین کاهش میزان مصرف غذا در هر وعده غذایی کمک کننده است. مصرف بیشتر فیبر (سبزیجات) در رژیم غذایی دفع مدفوع را منظم تر کرده و به حفظ عملکرد طبیعی کولون کمک می کند. بیمارانی که لاکتوز (قند شیر) را تحمل نمی کنند، می توانند از لاکتاز یا شیرهای فاقد لاکتوز استفاده کنند تا علائم IBS کاهش یابد. لاکتاز یک ماده شیمیایی است که می تواند لاکتوز را هضم کند. همچنین داروهایی مثل ضدافسردگی ها و آرامبخش ها را می توان برای استراحت ماهیچه های روده تجویز کرد. ملین های (نرم کننده) مدفوع را باید با احتیاط مصرف کرد، زیرا ممکن است ماهیچه های روده به آن وابسته شده یا اعتیاد پیدا کنند.
دکتر رامین علاسوند
متخصص اطفال و نوزادان
افسانه طاعتی
کارشناس مامایی
منبع : روزنامه اعتماد
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.