رفتن به محتوا
تلویزیون سام با ۲ سال ضمانت سام سرویس
کد خبر 114602

میکروبی که معده را می خورد!

img alt="میکروبی که معده را می خورد!" src="http://vista.ir/include/articles/images/4dc9e3d4803d7e9aa40dc1b0fc221024.jpg" />

زخم معده یكی از بیماری های شایع قرن بیستم است. افراد زیادی در جوامع پیشرفته تا عقب مانده درجات مختلفی از این بیماری را تجربه كرده اند. در جوامع پیشرفته عمده ترین دلایل این بیماری استرس های عصبی است، در حالی كه در جوامع عقب مانده دلیل اصلی ایجاد این بیماری را نداشتن رژیم غذایی كامل و منظم می توان ذكر كرد. باید یادآور شد دلایل ایجاد این بیماری هنوز به طور كامل شناخته نشده و تلاش دانشمندان رشته های پزشكی بر آن است تا هر چه سریع تر عوامل ایجاد كننده این بیماری را به طور كامل شناخته و روش های پیشگیری و درمان این بیماری را ارتقا بخشند. در سال گذشته میلادی (۲۰۰۵) شاهد اعطای جایزه نوبل پزشكی به دو دانشمند استرالیایی بودیم كه با معرفی یك باكتری كه می تواند ایجاد زخم معده كند خدمت بزرگی به جامعه پزشكی جهان كردند. در این باره گفت وگویی با دكتر محسن نصیری طوسی، دكتر مهدی كربلائیان و دكتر امیرعباس شادمان یزدی انجام داده ایم كه در ادامه با هم می خوانیم.
● زخم معده چیست؟
- دكتر نصیری طوسی: هرگاه تعادل بین اسید معده و سد دفاعی مخاط معده بر هم می خورد، زخم معده ایجاد می شود. یا به عبارت دیگر ترشح بیش از حد اسید معده به هر دلیلی می تواند منجر به ایجاد زخم گوارشی شود. زخم های معده و اثنی عشر از نظر شدت، درجات متفاوتی دارند. تقریباً ده درصد افراد جامعه در طول عمر خود حداقل یك بار مبتلا به زخم معده یا اثنی عشر می شوند.زخم های گوارشی در هر سنی می توانند بروز كنند.
●آیا میكروب ها نیز می توانند منجر به ایجاد زخم معده شوند؟
- تا پیش از ۲۰ سال قبل تصور بر این بود كه زخم های معده و اثنی عشر صرفاً به دلایل عصبی و عادات شخصی ایجاد می شود، ولی در سال ۱۹۸۲ دو دانشمند استرالیایی ثابت كردند كه یك باكتری به نام هلیكو باكترپیلوری می تواند منجر به ایجاد زخم گوارش در ناحیه معده و اثنی عشر شود. گفته می شود تقریباً ۱۰۰ درصد بیمارانی كه زخم دوازدهه (تقریباً ۳۰ سانتیمتر اول روده باریك) را دارند، دچار عفونت با هلیكو باكترپیلوری هستند در حالی كه ۸۰-۷۰ درصد بیمارانی كه زخم در ناحیه معده دارند مبتلا به عفونت با این باكتری هستند.
رابین مارن و بری مارشال كه موفق به كشف این باكتری شدند به پاس خدمت به علم پزشكی جایزه نوبل پزشكی را در سال ۲۰۰۵ دریافت كردند.
● به طور كلی عوامل ایجاد كننده زخم معده و اثنی عشر چیست؟
- دكتر كربلائیان: عوامل ایجاد كننده زخم های گوارشی بسیار متعدد هستند؛ مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مثل آسپرین، پروفن و...، استرس و اضطراب، عفونت با هلیكو باكترپیلوری بعضی از بیماریهای مزمن ریوی و كبدی (سیروز) پركاری غده پاراتیروئید، نارسایی مزمن كلیوی، استعمال دخانیات، مصرف الكل، رژیم غذایی نامناسب و وعده های غذایی نامنظم.
●علایم زخم معده و اثنی عشر چیست؟
- دكتر شادمان یزدی: قبل از هر چیز باید یادآور شوم كه ممكن است این بیماری كاملاً بدون علامت باشد؛ بخصوص در سالمندان اما علائم شایع این بیماری عبارتنداز: درد در ناحیه بالای شكم (زیر جناغ سینه) كه حالت سوزش، سوراخ شدن یا سائیده شدن را دارد كه اصطلاحاً سوزش سر دل گفته می شود.
معمولاً ۳-۱ ساعت پس از مصرف غذا تشدید می شود و با مصرف داروهای آنتی اسید مثل شربت آلومینیوم ام.جی.اس و... از شدت این درد می كاهد. احساس بدی در ناحیه بالای شكم و نفخ شكم بعداز غذا نیز از دیگر علایم این بیماری است.
از دیگر علائمی كه می توان برای این بیماری ذكر كرد بی اشتهایی، آروغ زدن های مفرط و حالت تهوع در بیمار می باشد. بعضی از بیماران مبتلا به زخم اثنی عشر نیمه شب، به علت درد سر دل از خواب بیدار می شوند.
● زخم معده و اثنی عشر چه عوارضی را می تواند برای بیماران مبتلا به همراه داشته باشد؟
- دكتر نصیری طوسی: بیماری زخم معده در صورت درمان نشدن در دراز مدت عوارض متعددی را برای مبتلایان به همراه دارد كه شایع ترین آنها خونریزی از دستگاه گوارش است.معمولاً در ۱۵ درصد افرادی كه زخم معده دارند عارضه خونریزی دیده می شود بخصوص در افرادی كه داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مثل آسپرین استفاده می كنند.
باید توجه داشت مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی و احتمالاً استرس، عوامل
مساعد كننده ای برای سوراخ شدن جدار معده هستند. بنابراین از مصرف بی مورد این گونه داروها باید خودداری كرد وچنانچه مصرف این داروها با دستور پزشك باشد باید پس از مصرف غذا و با شكم پر این داروها را مصرف نمود.
● افرادی كه چنین علائمی را دارند چه باید بكنند؟
- دكتر كربلائیان: قبل از هر چیز باید این نكته را یادآور شوم كه وجود بعضی از این علائم در افراد دلیل قطعی بر وجود این بیماری در افراد نیست وچنانچه از چنین علائمی رنج می برند باید به پزشكان مجرب در زمینه گوارش رجوع نمایند.یكی از اقدامات تشخیصی كه عموماً پزشكان جهت تشخیص و بررسی وضعیت زخم معده به كار می برند آندوسكوپی است و این امكان را برای پزشكان فراهم می آورد تامری، معده و ابتدای روده را كاملاً بررسی كنند و در صورت نیاز نمونه برای بررسی هلیكو باكترپیلوری و بررسی مخاط دستگاه گوارشی تهیه نمایند.همچنین بررسی آزمایشگاهی خون در مدفوع نیز كمك شایانی به تشخیص و درمان بیماری می كند.
● اقدامات درمانی كه بیماران باید انجام دهند چیست؟
- دكتر شادمان یزدی: بیماران در اولین قدم باید رژیم غذایی خود را اصلاح نمایند و غذای خود را به صورت ۳ وعده و منظم مصرف كنند. علاوه بر آن از استعمال دخانیات و مصرف مشروبات الكلی و داروهای ضد التهابی غیراستروئید بدون دستور پزشك خودداری نمایند. همچنین از مصرف تركیبات كافئین دار و هر غذایی كه به نظر می رسد علائم را بدتر می كند، خودداری كنند. پرهیز از مصرف ترشی و فلفل نیز الزامی است ولیكن مصرف میوه و سالاد بلامانع است.
در گذشته رژیم های سخت و بدون شیر برای بیماران توصیه می شد كه امروزه این كار مردود است و مصرف شیر به مقدار یك لیوان در روز اشكالی ندارد.عسل به دلیل خاصیت ضد التهابی و كاهش غلظت اسید معده كه دارد از ایجاد زخم های معده جلوگیری می كند. محققان دانشگاه كمبریج پس از بررسی های متعدد به این نتیجه رسیده اند كه عسل موجب تقویت روند ترمیم زخم های گوارشی حاصل از مصرف ایندومتاسین می شود.همچنین دیده شده است ریشه گیاه شیرین بیان، در درمان زخم معده مؤثر است. ریشه گیاه شیرین بیان دارای گلوكز و ساكاروز به میزان ۵/۳ درصد می باشد. همچنین آسپارژین، رزین، كامارینها و اسیدهای هیدروكسی سینامیك از دیگر تركیبات شیرین بیان هستند. در طب قدیم از شیرین بیان در التیام زخم، تسكین سرفه و تسكین درد استفاده می كردند
●راه های پیشگیری از زخم معده چیست؟
- زخم معده و اثنی عشر واكسن ندارد و یك بار ابتلا به آن ایجاد مصونیت نمی كند لذا باید در تمام طول عمر از علل به وجود آورنده بیماری و عوامل
مساعد كننده جهت ایجاد بیماری كه ذكر شد، خودداری نمود. همچنین نشان داده شده ۷۲ درصد از افرادی كه پیاده روی می كنند و انجام دادن ورزش را در برنامه روزانه خود قرار داده اند ترشح اسید معده به طور چشمگیری در آنها كاهش می یابد و كمتر به زخم معده و اثنی عشر مبتلا می شوند.
● آیا به دنبال ابتلا به زخم معده احتمال بدخیمی در ناحیه معده نیز وجود دارد؟
- دكتر شادمان یزدی: حدود ۴ درصد زخم های معده می توانند بدخیم شوند. بنابراین باید این زخم ها تا التیام كامل به دقت پیگیری شوند. زخم های معده را معمولاً به مدت۸ هفته تحت درمان قرار می دهند و بعد التیام زخم را مجدداً بررسی می كنند.میزان عود زخم های معده و دوازدهه پس از درمان طب بالا می باشد. ۸۰-۷۰ درصد این زخم ها ظرف مدت یك سال پس از درمان طبی مجدداً عود می كنند، اما اگر درمان عفونت هلیكو باكترپیلوری در حین درمان زخم انجام شود، میزان عود زخم ها به كمتر از ۵ درصد در یكسال كاهش می یابد.
● زخم گوارشی چیست؟
- دكتر نصیری طوسی: زخم گوارشی التهابی است، كه لایه داخلی دستگاه گوارش را درگیر می كند. اكثر زخم های گوارشی در قسمت اثنی عشر وجود دارند. این زخم ها را زخم اثنی عشر نامیده و زخم های داخل خود معده را زخم معده می نامند و زخم های ناحیه مری به نام زخم های مری هستند.
دو بیماری دیگر نیز شامل این زخم ها هستند: التهاب بخش تحتانی مری (ازوفاژیت) و التهاب دیواره داخلی معده (گاستریت).
●علائم زخم های گوارشی چیست؟
- دكتر شادمان یزدی: احساس ناراحتی یك تا دو ساعت بعداز خوردن غذا در مورد زخمهای اثنی عشر و احساس ناراحتی بلافاصله بعداز خوردن یا آشامیدن در مورد زخم های معده
-درد معده ممكن است حتی شب شما را از خواب بیدار كند
- سیری زودرس
- سنگینی، نفخ و سوزش در ناحیه معده
- علائم همیشگی نیست و بین علائم، شما هیچ شكلی را احساس نمی كنید.
- استفراغ
- كاهش وزن
● چگونه می توان زخم دستگاه گوارش را درمان كرد؟
- دكتر نصیری طوسی: یك راه برای درمان زخم گوارشی از بین بدن باكتری H.pylori است. همچنین یكی از اهداف درمان، كاهش ترشح اسید توسط معده است. این كار باعث می شود تا كم شدن اسید فرصتی به ناحیه آسیب دیده بدهد تا التیام بیابد البته خیلی مهم است كه كارهایی چون سیگار كشیدن را متوقف كنید كه خود آن می تواند باعث آسیب دستگاه گوارش شود.
●پرهیز از چه چیزهایی به بهبود زخم كمك خواهد كرد؟
دكتر شادمان یزدی: ۱- پرهیز از مصرف داروهای ضد التهابی مثل آسپرین و ایبوپروفن
۲ - پرهیز از مصرف قهوه، الكل و شیر
۳ - پرهیز از غذاهای تند مخصوصاً وقتی احساس معده درد می كنید. همچنین پرهیز از هر گونه غذایی كه درد شما را افزایش می دهد.
● خوردن چه غذاهایی می تواند روی زخم های گوارشی اثر نماید؟
- دكتر نصیری طوسی: غذاهای زیادی می توانند روی زخم گوارشی اثر بگذارند، البته این غذاها اثر یكسانی را روی افراد مختلف ندارد. بعضی از غذاها و نوشیدنی های خاص درد را افزایش می دهند. این غذاها شامل: قهوه، چای، كاكائو، عصاره گوشت، الكل، فلفل سیاه و سس های تند هستند.توصیه می شود این غذاها را از غذاهای روزانه خود حذف نمایید تا زودتر بهبود یابید. البته برای كاركرد بهتر دستگاه گوارش لازم است رژیم غذایی خود را منظم نمایید.اگر عادت به نوشیدن قهوه دارید آن را حتماً بعد از غذا و به مقدار كم مصرف نمایید. مواقعی كه احساس درد می كنید غذای خود را به مقدار كم میل نمایید. این كار به شما كمك خواهد كرد تا احساس بهتری نمایید. حتماً از نوشیدن مایعات در بین غذا خودداری كنید.
● آیاحاملگی بر زخم های گوارشی تأثیر می گذارد؟
- علائم زخم های گوارشی اغلب بر اثر حاملگی از بین می روند. در دوران حاملگی معده اسید كمتری ترشح می كند.اگر طی حاملگی از زخم گوارشی احساس درد می نمایید ممكن است پزشك برای شما آنتی اسید، سوكرالفات و یا H۲ بلوكرها را تجویز نماید. توجه داشته باشید كه داروی میزاپرازول كه جزء دسته مهار كننده پمپ پروتونی است به هیچ وجه نباید طی حاملگی مصرف شود.

منوچهرتوكلی

منبع : روزنامه همشهری

نظرات کاربران
نظر شما

ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.

تازه‌ترین خبرها