چرا روسیه مایل نیست ایران از گرداب هسته ای خارج شود ؟
ساعت 24 - آیا روسیه از ژرفای وجود خود وواقعا می خواهد ایران از گرداب هسته ای بیرون بیاید و به یک کشور عادی و بدون ستیز با غرب تبدیل شود. کار شناسان وناظران آگاه باوردارند چنین نیست و برای این ادعای خود دو دلیل دارند:دلیل نخست این است که بیم دارند ایران به سوی غرب برود ودلیل دوم و مهمتر این است که تهران رقیب نفت وگاز روسیه است.
ساعت 24 - آیا روسیه از ژرفای وجود خود وواقعا می خواهد ایران از گرداب هسته ای بیرون بیاید و به یک کشور عادی و بدون ستیز با غرب تبدیل شود. کار شناسان وناظران آگاه باوردارند چنین نیست و برای این ادعای خود دو دلیل دارند:دلیل نخست این است که بیم دارند ایران به سوی غرب برود ودلیل دوم و مهمتر این است که تهران رقیب نفت وگاز روسیه است.
آنچه درادامه می خوانید توضیحی بر دوادعای بالاست که از سوی سید حامد حسینی پژوهشگر مهمان و عضو گروه بررسی مسائل استراتژیک خاورمیانه طرح ودر سایت پژوهشکده خاورمیانه منتشر شده است : مسکو چنین نقض تعهداتی را نمیبیند. در عوض، به نظر میرسد که روسیه، بیش از اینکه با ایران هستهای مواجه باشد، نگران یک ایران غرب گرا است. از طرفی، روسیه از نگاهی متفاوت به رژیمها، قوانین و نهادهای بینالمللی نگاه میکند که مفاهیم وسیعتری مانند دموکراسی و حقوق بشر را حذف میکند و برداشتش این است که این مفاهیم بیشتر غربی هستند و نه جهانی. ذیل همین نگاه، مسکو اصطلاح غربی کشورهای سرکش و یاغی را رد میکند و درواقع ایران را بهعنوان قربانی تروریسم نیز توصیف میکند. مدعای این توصیف، سخنان ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در ژانویه ۲۰۲۱ هست که ادعاهای ایالاتمتحده در مورد ارتباط ایران با القاعده را رد کرد و گفت ایران خود قربانی جدی تروریسم و پیشگام مبارزه با تروریسم است.نماینده دائمی روسیه در سازمان ملل، واسیلی نبنزیا در ماه جاری میلادی اظهار داشت که شرایط ایالاتمتحده برای بازگشت به برجام منحصربهفرد و پیچیده است. همچنین، میخائیل اولیانوف، نماینده دائمی روسیه در سازمانهای بینالمللی در اظهاراتی بیان داشت که ایالاتمتحده و ایران مایل به بازگرداندن و احیای کامل برجام هستند اما در مورد اینکه چه کسی باید اولین قدم را بردارد درگیر یک اختلاف بینتیجه میشوند. بدیهی است که تنها راه پیش رو همگامسازی مراحل مربوطه است. دور از انتظار نیست که مسکو احتمالاً در ماههای آینده نقشی جدید در این موقعیت همگامسازی طرفین را ایفا خواهد کرد. بدیهی است که این تلاشهای مسکو را باید در چارچوب منافع راهبردی این بازیگر در نظر گرفت.
متعاقب رفع تحریمهای تسلیحاتی علیه تهران، احیای برجام و فروش تسلیحات به ایران گو اینکه ممکن است بر همکاریهای امنیتی مسکو با کشورهای شورای همکاری خلیجفارس تأثیر منفی بگذارد ، اما میتواند بهطور همزمان اهرم فشار بیشتری را برای روسیه علیه پادشاهیهای عرب خلیج فارس در بازار نفت و گاز قرار دهد. علاوه بر فروش تسلیحات، مسکو میتواند صادرات تجهیزات هستهای به تهران را افزایش دهد و قراردادهای بیشتری برای ساخت نیروگاههای هستهای در ایران به دست آورد. علاوه بر پیامدهای دیپلماتیک و امنیتی اجرای مجدد برجام توجه به عوامل دیگر نیز باید مطمح نظر قرار گیرد. عامل انرژی بر قدرت مادی روسیه تأثیر میگذارد. نفت و گاز تقریباً ۶۰ درصد از تولید ناخالص داخلی روسیه را بر عهده دارند. در پشت سر ونزوئلا ، عربستان سعودی و کانادا، ایران چهارمین ذخایر بزرگ نفت و گاز جهان را در اختیار دارد. در کنار روسیه، ایران دومین ذخایر بزرگ گاز جهان را در اختیار دارد. بنابراین، با احیای کامل برجام و بازگشت ایران به بازارهای جهانی انرژی، این بازیگر میتواند چالشی جدی برای اقتصاد وابسته به نفت و گاز روسیه باشد.
ازآنجاکه دولت بایدن به دنبال احیای توافق هستهای با ایران است، بااینوجود، گذشته درسهای ارزشمندی ارائه میدهد. بایدن و تیمش مطابق با برنامههای انتخاباتی و ترجیحات سیاست خارجی خود روشن کردند که آنها میخواهند در مورد روسیه بر سر برخی موضوعات تنشآفرین، به شکل سختگیرانه برخورد کنند؛ از دخالت در انتخابات ایالاتمتحده و هک Solar Wind تا زندانی کردن الکسی ناوالنی رهبر مخالف پوتین و همچنین چالشهای ژئوپلیتیکی بر سر خط لوله Nord Stream ۲. تمام این چالشها، گویای یک خوشامدگویی تلخ است. پس هنوز هم، واشنگتن با مسکو بهعنوان یک قدرت خصمانه در اروپا رفتار میکند. ایالاتمتحده دوران بایدن بر ایجاد یک استراتژی کلان و واحد که بتواند موقعیت مذاکره ایالاتمتحده در کنار متحدین خود را تقویت کند تمرکز میکند. انسداد کرملین هم محدود به اروپا نیست. بایدن و تیمش روشن کردند که میخواهند روی رقابت معنادار با قدرتهای بزرگ مانند چین و روسیه تمرکز کنند. پس اگر آنها میخواهند این کار را انجام دهند، دیگر هیچ استراتژی همراهی جانبی همچون مسئله ایران و برجام با مسکو وجود ندارد و این قضیه را نیز باید ذیل استراتژی کلان ایالاتمتحده تفسیر نمود. در نهایت باید بیان نمود که اگر بر طبق برجام یا هر توافق جامع دیگری، درک تهدیدات ایالاتمتحده و اروپا از ایران کاهش یابد، بهطورقطع استفاده از کارت ایران از سوی مسکو اهمیت خود را نیز کاهش خواهد داد.
از تلاشهای اروپا برای نجات توافق هستهای از زمان خروج یکجانبه ایالاتمتحده از توافق در سال ۲۰۱۸ حمایت کرده است. اما این نظرات روسیه ممکن است در عمل پیچیدهتر باشد. درواقع روسیه در سطح بینالملل بهعنوان یک شریک آماده و در سطح منطقهای بهعنوان یک بازیگر همراه با ایران عمل میکند. پس از خروج ترامپ از برجام، ایران مجبور شد برای تجارت بیشتر به چین و روسیه متوسل شود. در اصل، پکن و مسکو با تهران ابراز همدردی کردند اما هیچیک در عمل به جمهوری اسلامی کمک قابلتوجه و معناداری نکردند. درواقع، بانکهای چینی و روسی معاملات خود را با ایران کاهش دادند تا با تحریم و جریمه و خطر از دست دادن تجارت در بازار ایالاتمتحده مواجه نشوند.
در همین چارچوب، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه اظهار داشت که روسیه آماده همکاری با دولت بایدن است و افزود که امتناع کنونی ایران از پیروی از برجام منافاتی با تعهدات آن در مورد معاهده NPT ندارد. وی همچنین اظهار داشت که فعالیتهای انجام شده توسط ایران در این سایتها تحت کنترل شدید آژانس بینالمللی انرژی هستهای انجام میشود و فراتر از تعهدات تهران تحت NPT نیست. گزارش وزارت امور خارجه ایالاتمتحده در ژوئن ۲۰۲۰ بیان داشت که عدم عزم جدی ایران در اعلام مواد هستهای تحت ضمانتهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نقض آشکار توافقنامه پادمان جامع است. در سپتامبر ۲۰۲۰ نیز، وزارت امور خارجه مسکو تهدید ایالاتمتحده برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل را رد کرد (مگر اینکه شورای امنیت ممنوعیت خرید تسلیحاتی متعارف با تهران را تمدید کند) و این روند را بهعنوان تلاشی برای تبدیل شورا به ابزاری برای دولت ترامپ و کمپین فشار حداکثری وی علیه تهران قلمداد نمود.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.