انتقادها در کابل به لحن نامه وزیر خارجه امریکا خطاب به رییس‌جمهور افغانستان
حق رای مردم قابل معامله نیست
ساعت 24-انتشار متن نامه آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت ایالات متحده امریکا به اشرف غنی، رییس‌جمهور ایالات متحده به بمب خبری در فضای رسانه‌ای و سیاسی افغانستان تبدیل شد.
عبدالله: تحمیل نمی‌پذیریم
عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان روز گذشته در سخنانی با اشاره به آنکه این نامه دو روز قبل از سفر زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه آن کشور در امور صلح افغانستان به او و رییس‌جمهور غنی رسیده، تاکید کرد که با وجود آنکه نمی‌خواهم از نامه دفاع کنم، اما موارد مهمی در این نامه بحث شده است. عبدالله در ادامه افزود: هیچ کس هیچ چیزی را نمی‌تواند به مردم افغانستان تحمیل کند. تفرقه، تبعیض و بی‌اتفاقی باعث تحمیل بسیاری از شرایط بر مردم افغانستان شده است. دستاورد حق رای که کلان‌ترین دستاورد است، نباید معامله شود.
امرالله صالح: مانند امام حسین مقابل طالبان می‌ایستم
امرالله صالح، معاون اول رییس‌جمهور افغانستان با لحن تندتری که در فضای مجازی افغانستان گفته شد در حقیقت موضع شخص رییس‌جمهور است به نامه بلینکن واکنش نشان داد. صالح هشدار داد که معامله بر سر قانون اساسی و حق رای مردم افغانستان هرگز پذیرفتنی نخواهد بود. امرالله صالح در این باره گفت: هرگاه در رابطه دوجانبه احترام متقابل وجود نداشته باشد، تمکین به خواست‌های نامشروع برای حذف حق رای مردم ناممکن است. افغانستان به داشتن رابطه با ایالات متحده ارزش قائل است، اما تحت هیچ شرایطی کسی حق ندارد مردم افغانستان را از حق رای محروم کند. ما از این نامه نه نگران هستیم و نه در موضع‌گیری‌های ما تغییر به وجود آمده است. غرب و امریکا حق دارند درباره نیروهای‌شان در افغانستان تصمیم بگیرند، اما این حق مشروع ما هم است که سرنوشت ۳۵ میلیون انسان افغانستان را مطابق با تقویم دیگران، به سازش و معامله نگیریم. صالح درباره نشست پیشنهادی امریکا در ترکیه گفت که ۲۰نفر با گرد آمدن در یک اتاق نمی‌توانند درباره سرنوشت مردم تصمیم بگیرند، بلکه به گفته او مردم صلح با عزت می‌خواهند. صالح در ادامه هشدار داد که اگر چنین شود خودش مثل امام حسین در برابر طالبان و حامیان آنان، ایستادگی خواهد کرد.
محقق: صلح فرمایشی به جایی نمی‌رسد
محمدمحقق، مشاور رییس‌جمهور در امور امنیتی و سیاسی نیز در واکنش به نامه آنتونی بلینکن گفت: ضعف در پیام وزارت خارجه امریکا به افغانستان این است که آنها شناختی از ساختار افغانستان ندارند و نامه لحن آمرانه دارد اما صلح فرمایشی و آمرانه به جایی نمی‌رسد. کشورها باید عزت افغانستان را در نظر بگیرند. محقق در بخش‌های دیگری از سخنانش با اشاره به آنکه افغانستان در شرایط حساسی قرار دارد، گفت: «در حال از دست دادن اختیار امور هستیم. ما اکنون در شرایط غیرصلح هستیم، اما مانمی‌توانیم دستاوردهای گذشته خود را زیر پا بگذاریم.»
پیش‌نویس توافقنامه صلح چه می‌گوید؟
اما پیش‌نویس توافقنامه صلح افغانستان که مورد تایید دولت جو بایدن نیز است شامل چه بخش‌هایی می‌شود؟ در این پیش‌نویس، حکومت انتقالی و نقشه راه سیاسی و آتش‌بس دایمی، سه محور اصلی را تشکیل می‌دهند. به گزارش طلوع‌نیوز در بخش‌هایی از این پیش‌نویس آمده که پس از پایان حکومت انتقالی، آینده افغانستان بر پایه انتخابات مشخص خواهد شد. در بخش اصول پیشنهادی برای آینده افغانستان، به چند نکته اشاره شده است: دین رسمی کشور اسلام است، همه شهروندان افغانستان دارای مصونیت خواهند بود، افغانستان خانه مشترک همه اقوام و مذاهب این کشور است، قانون اساسی تازه از حقوق زنان و کودکان پشتیبانی خواهد کرد. حکومت انتقالی صلح سه شاخه جدا و مساوی خواهد داشت که شامل سه بخش می‌شود: نخست: بخش اجرایی، در راس آن رییس دولت حضور خواهد داشت و وزیران کابینه و نیز ریاست‌های مستقل از بخش‌هایی دیگر آن هستند. دوم: شورای ملی که شامل مجلس نمایندگان و مجلس سنا می‌شود. بر بنیاد این پیش‌نویس قرار است نمایندگان طالبان نیز در ترکیب شورای ملی گنجانیده شوند، اما رقم دقیق اعضای آن روشن نیست. سوم: قوه قضاییه که شورای مستقل عالی فقه اسلامی و کمیسیون تدوین قانون اساسی تازه نیز شامل آن است.شورای عالی فقه اسلامی از پانزده عضو تشکیل خواهد شد که هفت عضو آن را طالبان، اعضای دیگر را دولت جمهوری اسلامی و یک عضو آن را رییس دولت انتخاب می‌کند و این شورا وظیفه دارد تا در بخش‌های اجتماعی، فرهنگی و دیگر موارد معاصر در کشور، راهنمایی‌های اسلامی ارایه کند.
غنی از انتخابات می‌گوید، امریکا از دولت انتقالی
یک روز پیش از انتشار متن نامه وزیر خارجه امریکا به رییس‌جمهور افغانستان، اشرف غنی در سخنانی که بعدها مشخص شد پاسخ به بخشی از نامه آنتونی بلینکن بوده تاکید کرد که بر پایه قانون اساسی، یگانه راه انتقال قدرت، انتخابات است و در این باره هیچ معامله‌ای را نمی‌پذیرد. اشرف غنی با اشاره به اینکه هر نهادی می‌تواند طرح‌های خیالی داشته باشد، تاکید کرد که تصمیم نهایی را مردم افغانستان می‌گیرند. او افزود: «انتقال قدرت از طریق انتخابات برای ما یک اصل غیر قابل معامله است. ما آماده‌ایم درباره برگزاری انتخابات آزاد شفاف و سراسر تحت مدیریت جامعه جهانی بحث کنیم. درباره زمان نیز میخواهیم صحبت کنیم و به نتیجه برسیم.»
تلاش امریکا برای ایجاد توازن در مذاکرات منطقه‌ای
انتشار نامه وزیر خارجه امریکا به رییس‌جمهور افغانستان در رسانه‌های غربی با تمرکز بر دو محور قصد دولت بایدن برای خارج کردن سربازان امریکایی از افغانستان و همچنین پیشنهاد برای راه‌اندازی سازوکار جدید با حضور کشورهای همسایه افغانستان به شمول ایران در مذاکراتی زیر چتر سازمان ملل انعکاس یافت. بلومبرگ در این باره نوشت: «دولت بایدن در حال بررسی خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان تا ابتدای ماه مه است. امریکا همچنین از دولت افغانستان خواسته که به تسهیل‌سازی گفت‌وگوهای صلح بپردازد و یکی از پیشنهادهای واشنگتن برای نیل به این مقصود هم برگزاری رایزنی‌های شش‌جانبه به شمول ایران است. در نامه بلینکن درباره خروج نیروهای امریکایی از افغانستان به بررسی سایر گزینه‌ها غیر از خروج کامل هم اشاره شده است. به نظر می‌رسد که این نامه جدی‌ترین موضع‌گیری امریکا در مقابل افغانستان از زمان روی کار آمدن دولت بایدن در ماه ژانویه 2021 است. دونالد ترامپ، رییس‌جمهور پیشین امریکا در حالی کاخ سفید را ترک کرد که تعداد نیروهای امریکایی در افغانستان را به 2500 نفر که کمترین رقم از سال 2001 بود، رسانده بود.
لیز دوست، خبرنگار ارشد بی‌بی‌سی نیز در چند توییت با بیان جزییات نامه وزیر خارجه امریکا به رییس‌جمهور افغانستان آن را تند و تیز و تلاش برای افزایش فشار همزمان بر دولت افغانستان و طالبان خواند. بی‌بی‌سی در بخش‌هایی از گزارشش در این باره می‌نویسد: میزان بی‌اعتمادی و همچنین اختلاف میان دولت و طالبان به اندازه‌ای است که افغان‌ها نگرانند که هرگونه توافقی که در سایه این تعجیل حاصل شود از دوام آنچنانی برخوردار نباشد. «تایمز هندوستان» در گزارشی درباره پیشنهاد بلینکن برای برگزاری نشست چندجانبه با حضور ایران، روسیه، چین، پاکستان، هندوستان و امریکا درباره افغانستان نوشت: در دو سال اخیر (دولت دونالد ترامپ) این استنباط در دهلی‌نو وجود داشت که تلاش‌های زلمی خلیل‌زاد، نماینده امریکا در امور افغانستان منجر به توجه به پاکستان و نادیده گرفته شدن دغدغه‌های هند شده است. همچنین برخی هم در دهلی و هم در کابل بر این عقیده بودند که خلیل‌زاد اهمیت چندانی به دولت افغانستان برای پیشبرد طرح صلح نمی‌دهد به خصوص پس از دوره‌ای که طالبان و امریکا در فوریه 2020 به توافق در دوحه دست یافتند. اکنون به نظر می‌رسد که وزارت خارجه بایدن با اشاره به لزوم وارد کردن هند و ایران به مذاکرات زیر چتر سازمان ملل قصد دارد توازن را در میان بازیگران صاحب نفوذ در افغانستان برقرار کند.
برای امریکا غنی با عبدالله تفاوتی ندارد
طلوع نیوز در گزارشی درباره واکنش‌ها در افغانستان به نامه آنتونی بلینکن نوشت: سیاستمداران افغان می‌گویند که این نامه نشان داده است که جایگاه‌های رییس‌جمهور غنی و عبدالله عبدالله در روند صلح نزد امریکا، مساوی است.
فیض‌محمد زلاند، استاد دانشگاه در این باره گفت: «در این نامه دیده می‌شود که جایگاه غنی و عبدالله مساوی است، به این معنا است که اگر غنی مخالفت کند، امریکا عبدالله را با طالبان وارد روند صلح خواهد کرد. در حالی که انتظار می‌رفت با روی‌کارآمدن حکومت جدید در امریکا، ماموریت خلیل‌زاد نیز با دگرگونی‌هایی روبه‌رو شود، اما سیاستمداران افغانستان می‌گویند که این نامه بلینکن نشان داد هنوز هم کار زلمی خلیل‌زاد برای امریکا، حیاتی است.
طلوع نیوز در این گزارش از نشست آتی در مسکو خبر داده و می‌نویسد: انتظار می‌رود که تا ده روز دیگر مسکو از نشستی میزبانی می‌کند که در آن سیاستمداران افغان به شمول رییس‌جمهور غنی، عبدالله عبدالله، نمایندگان طالبان و نمایندگان کشورهای منطقه دعوت شده‌اند تا درباره روند صلح افغانستان رایزنی کنند.
سعید خطیب‌زاده در پاسخ به «اعتماد»:
هنوز دعوتنامه‌ای از سوی سازمان ملل برای شرکت در نشست چندجانبه درباره افغانستان دریافت نکردیم
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه در نشست خبری با خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی در پاسخ به سوال «اعتماد» درباره پیشنهاد آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا برای تشکیل نشست چندجانبه با حضور ایران درباره افغانستان تاکید کرد که تهران هنوز چنین دعوتنامه‌ای دریافت نکرده است.
آیا ایران پیش از انتشار نامه وزیر خارجه امریکا به رییس‌جمهور افغانستان در جریان پیشنهاد مطرح شده در آن برای برگزاری نشست چندجانبه با حضور ایران قرار گرفته بود؟
هیچ تماس مستقیم یا غیرمستقیمی با ایالات متحده درباره مسائل برجامی یا غیربرجامی نداشتیم.
آیا ایران پیش‌شرطی برای حضور در این مذاکرات دارد؟
درباره پیشنهاد برگزاری نشست در سازمان ملل متحد یا در چارچوب این سازمان هنوز دعوتنامه‌ای از سوی سازمان ملل متحد نداشتیم . منتظر می‌مانیم هر زمان دعوتی صورت گرفت آن را بررسی خواهیم کرد.
برخی منابع غربی ادعا می‌کنند که احتمال دارد ایران این همکاری را به برگ مذاکراتی در رایزنی‌های برجامی با امریکا تبدیل کند؟
نگاه ما به دوستان، دوستی است. هیچ‌گاه نگاه ابزاری به هیچ کدام از دوستان در منطقه نداشتیم. افغانستان برای ایران حوزه بسیار مهمی است و برگ مذاکراتی ما با هیچ کشوری نیست.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.