سفری برای تبادل هشدار میان ایران و امریکا
ساعت24-ماهها از زمان برگزاری آخرین دور از گفتوگوهای غیرمستقیم میان ایران و ایالاتمتحده برای احیای توافق هستهای میگذرد و در حالی که گذر زمان و بحرانهایی نظیر ادعای اتحادیه اروپا و امریکاییها درخصوص نقشآفرینی ایران در جنگ علیه اوکراین و بروز اعتراضات در ایران شرایط را برای احیای توافق هستهای از همیشه پیچیدهتر کرده، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر روز یکشنبه عازم تهران شد تا پیام «کشورهای مختلف» ازجمله ایالات متحده را به حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود برساند.

فروش نفت ایران در ماههای اخیر افزایش یافته و به نظر میرسد چین اصلیترین مقصد نفت ایران باشد. افزایش این فروش نفت درحالی اتفاق افتاده که مقامهای امریکایی میگویند احیای توافق هستهای در دستور کار آنها نیست. به گفته راب مالی، اولویت امریکا در حال حاضر مساله «برخورد حکومت ایران با معترضان» و «کمک ایران به روسیه برای کشتن شهروندان اوکراینی است.»
بسیاری از کارشناسان معتقدند تا زمانی که مشکلات و تنشها میان ایران و غرب -به ویژه مساله ادعای حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین- حل و فصل نشود، شانس زیادی برای احیای توافق وجود ندارد.
شواهد موجود و به ویژه اظهارات وزرای خارجه ایران و قطر نیز نشان میدهد مسائل «ترسها و دغدغههای طرفین» که شاید ارتباط مستقیمی هم با توافق هستهای نداشته باشد روی مذاکرات احیای برجام سایه افکنده و مانع از برداشته شدن «گامهای نهایی برای رسیدن به توافق» شده است.
محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر روز گذشته در نشست خبری مشترک با وزیر امور خارجه ایران گفت: «شرایطی که امروز در آن بهسر میبریم در هفتهها و ماههای گذشته متاسفانه شرایط مناسب و مثبتی نبود و تلاش میکنیم اوضاع آرامتر و سوءتفاهمات برطرف که آمادگی برای حصول توافق فراهم شود.»
حسین امیرعبداللهیان نیز در این نشست تایید کرد که برخی مسائل نظیر «مداخلات امریکا و کشورهای اروپایی» در اعتراضات ایران نقشی غیرسازنده داشته و همچنین افزود که فشارهای امریکا در حوزه تحریم در حال افزایش است: «متاسفانه پیگیری تروریسم اقتصادی علیه کشورهای مستقل در دستور کار امریکاست. ایران از روشهای مختلفی برای بیاثر کردن تحریمها استفاده کرده و به این کار ادامه میدهد و ما به همکاریهای خود با دوستانمان در منطقه برای مقابله با این اقدامات غیرسازنده که در واقع نقض سیستماتیک حقوق بشر است، ادامه میدهیم.»
اقدامات امریکا تنها به فشار آوردن به چین محدود نمیشود. بر اساس گزارش اختصاصی رویترز، یک هیات امریکایی به ریاست معاون وزارت خزانهداری این کشور قرار بود در هفته جاری به کشورهای منطقه سفر کرده و به آنها درخصوص همکاریهای اقتصادی با ایران هشدار دهند.
خبری که عمان آبزرور روز یکشنبه منتشر کرد، نشان میدهد این سفر از روز گذشته آغاز شده و برایان نلسون، معاون وزیر خزانهداری ایالات متحده به مسقط رفته است. نلسون که تاثیرگذارترین مقامها در حوزه تحریمهاست، قرار است در ادامه به امارات و سپس به ترکیه برود و درخصوص همکاریها با ایران به این دو کشور هشدار دهد.
این درحالی است که الحدث، یک رسانه وابسته به شبکه خبری العربیه عربستان سعودی روز گذشته مدعی شد در حملهای که شامگاه شنبه 28 ژانویه علیه یکی از تاسیسات وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران انجام گرفت، «نیروی هوایی امریکا و یک طرف دیگر» دخیل بودند. این رسانه در ادعای خود، جلوگیری از همکاریهای نظامی ایران و روسیه را انگیزه اصلی حمله دانسته است.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران روز گذشته درباره موضوع اوکراین گفت: «در دیدار امروز وزیر خارجه قطر درخصوص بحران اوکراین و مسائل مرتبط با آن ایدههایی را مطرح کردند. همانطور که پیش از این گفته شده دور اول گفتوگوها بین ایران و اوکراین درخصوص برخی مسائل ادعایی در کشور عمان برگزار شده و ما در پاسخ به تلاشها و ابتکارات قطر از هرگونه اقدامی برای برگزاری دور دوم گفتوگوها بین تهران و کییف استقبال میکنیم.» او با بیان اینکه موضع ایران درخصوص بحران اوکراین کاملا روشن است، تصریح کرد: «روابط دیرینه بین تهران و مسکو در چارچوب منافع متقابل جریان دارد و نباید هر گونه مناسبات سازنده ما با مسکو به عنوان تقابل با طرف مقابل تفسیر و تعبیر شود.» امیرعبداللهیان تصریح کرد: «مناسبات ایران و اوکراین نیز در جریان است و این مناسبات نیز نباید به مفهوم دشمنی با طرف مقابل بحران یا مسائل مرتبط با آن گذاشته شود. ما در موضوع اوکراین بر حل این موضوع از طریق گفتوگو و مذاکرات سیاسی تاکید داریم.»
ایالات متحده، تهران را «اصلیترین حامی نظامی روسیه» میخواند. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده در نشست خبری 10 دسامبر 2022 مدعی شده بود: «ایران به اصلیترین حامی نظامی روسیه در جنگ اوکراین بدل شده و همکاریهای بین این دو کشور تهدیدی برای صلح جهانی است.»
روز گذشته نیز آنتونی بلینکن در گفتوگو با العربیه به اظهارنظر در این باره پرداخت. براساس ترجمه خبرگزاری فارس، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا روز یکشنبه مدعی شد که ایران پیشتر پیشنهاد ارایه شده درخصوص بازگشت به توافق هستهای را رد کرد. او مدعی شد: «امریکا در حال حاضر بر سرکوب مردم در خیابانها توسط نظام ایران متمرکز است.» وزیر خارجه امریکا گفت: «همچنان معتقد هستیم که دیپلماسی موثرترین راه برای مقابله با برنامه هستهای ایران است.» بلینکن گفت که «جو بایدن» رییسجمهور امریکا بر تصمیم خود درخصوص عدم دستیابی ایران به سلاح هستهای تاکید دارد. او اضافه کرد که تمامی گزینهها برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای روی میز قرار دارد. این مقام امریکایی در ادامه مصاحبهاش مدعی شد: «ایران از روسیه در جنگ علیه اوکراین با ارسال پهپاد و دیگر تسلیحات حمایت میکند و امریکا از اقدام ایران در ارسال موشک و پهپاد به روسیه نگران است.»
حسین امیرعبداللهیان در نشست خبری در واکنش به موضوع حمله به تاسیسات وزارت دفاع گفته بود که «چنین اقداماتی نمیتواند تاثیری در اراده و نیت متخصصان ما برای پیشرفتهای هستهای صلحآمیز برجای بگذارد.»
حمیدرضا عزیزی، تحلیلگر مسائل ایران و کارشناس موسسه آلمانی امور بینالملل و امنیت (SWP) در این باره در توییتر مینویسد: اگر اسراییل در پس این حمله باشد شاهد تغییراتی جدی در مسیر تعاملات منطقهای و تشدید آشکار تنشها خواهیم بود.
سفیر اسراییل در آلمان یک روز پیش از حمله به تاسیسات دفاعی ایران گفته بود: اسراییل در پشت پرده به اوکراین کمک میکند و مانع انتقال تجهیزات ایرانی به روسیه میشود.
بسیاری از کارشناسان معتقدند تا زمانی که مشکلات و تنشها میان ایران و غرب - به ویژه مساله ادعای حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین- حل و فصل نشود، شانس زیادی برای احیای توافق وجود ندارد. شواهد موجود و به ویژه اظهارات وزرای خارجه ایران و قطر نیز نشان میدهد مسائل «ترسها و دغدغههای طرفین» که شاید ارتباط مستقیمی هم با توافق هستهای نداشته باشد روی مذاکرات احیای برجام سایه افکنده و مانع از برداشته شدن «گامهای نهایی برای رسیدن به توافق» شده است. محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر روز گذشته در نشست خبری مشترک با وزیر امور خارجه ایران گفت: «شرایطی که امروز در آن بهسر میبریم در هفتهها و ماههای گذشته متاسفانه شرایط مناسب و مثبتی نبود و تلاش میکنیم اوضاع آرامتر و سوءتفاهمات برطرف تا آمادگی برای حصول توافق فراهم شود.»
اعتماد
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.