بازگشت به نقطه صفردرداستان مبارزه با بی حجابی

ساعت 24 - دختر جوان، همینکه دو مامور زن به او می‌رسند، مستاصل و گریان می‌خواهد آن‌ها را قانع کند که لباس‌هایش «بد» نیستند. دو مامور اما از دو طرف، بازوهایش را می‌گیرند و به زور او را با خود می‌برند. یکی از ماموران مرد از تمام این تعقیب و گریز شبه ‌سینمایی فیلم می‌گیرد. از میان جمعیت، صدای اعتراض بلند می‌شود.

مامورِ دوربین به دست اما همزمان که از همه جمعیت در حال گرفتن فیلم است، تصویر کسانی که اعتراض می‌کنند را به طور جداگانه ضبط می‌کند.

فیلمی که او از مردم می‌گیرد ایجاد رعب و نگرانی کرده است. بعضی سعی می‌کنند روی خود را برگردانند. در نهایت مامور، همینطور که در حال گرفتن فیلم است، عقب عقب می‌رود و از کوچه خارج می‌شود.

در خیابان یک خودروی سواری پلیس، یک ون سفید و یک موتور منتظر ماموران و دختر بازداشت شده هستند. دختر را سوار می‌کنند و می‌روند. همه اینها به سرعت یک عملیات ضربت اتفاق افتاد. »

این تنها یک سکانس از طرح تازه پلیس برای برخورد با بی‌حجابی است که «طرح نور» نام دارد و فرمانده انتظامی تهران بزرگ، پنجشنبه گذشته از آغاز اجرای آن در روز شنبه 25 فروردین خبر داد. آنچه شرحش رفت، مشاهده نگارنده از اولین روز اجرای این طرح است؛ این مشاهده و گزارش‌های دیگری از این دست که ظرف چهار روز گذشته منتشر شده، موید بازگشت گشت ارشاد است؛ بازگشتی که در واقع عقبگرد به «نقطه صفر» است.

یک سال و نیم جدال بدون نسخه‌ای شفابخش

از شهریور 1401 بیش از یک سال و نیم می‌گذرد. بعد از آن آشوبی که به دنبال مرگ مهسا امینی در بازداشتگاه ارشاد به راه افتاد، مشخص شد که برخورد سلبی با مقوله‌های فرهنگی تا کجاها می‌تواند هزینه‌ساز شود؛ تا جایی که حتی امنیت کشور را به مخاطره‌اندازد.

زلزله‌ای که به راه افتاد نه فقط تحلیلگران و کارشناسان، بلکه مقامات ارشد را نیز ناگزیر به اعتراف درباره کارکرد معکوس رویه‌هایی چون گشت ارشاد کرد. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس وعده حکمرانی نو داد و رئیس دستگاه قضا، معترضان را دعوت به گفت‌وگو کرد.

نهایتا آذرماه همان سال سخنگوی وقت ستاد امر به معروف و نهی از منکر اعلام کرد: «گشت‌های امنیت اخلاقی و اجتماعی که برقرار بوده با دستور دادستانی و مرجع قضایی توسط فراجا انجام می‌شده و الان ماموریتش تمام شده است.»

او خبر داد که قرار است در یک چارچوب‌ نوین‌تر و با استفاده از تکنولوژی‌های روز به مقابله بدحجابی بروند؛ هرچند این تصمیم نیز در راستای همان سیاست قبلی بود؛ اما به هر روی اعلام پایان گشت ارشاد نیز بود.

همین دیروز در حالی که چند روز بیشتر از اجرای «طرح نور» نگذشته است، شایعه‌ فوت یک دختر در ساختمان وزا در فضای مجازی دست به دست چرخید که گرچه تکذیب شد؛ اما حساسیت و التهاب‌زا بودن تصاویر برخورد‌های خشونت‌آمیز با زنان و دختران را نشان می‌داد

ایده «رفتن به جنگ بی‌حجابی با تکنولوژی‌های نوین» چند ماه بعد ختم شد به اعلام خبر تصویربرداری از زنان بی‌حجاب توسط دوربین‌های هوشمند؛ خبری که با ان‌قلت‌های فراوان رو‌به‌رو شد و مدتی بعد نیز مشخص شد که این دوربین‌ها انتظارات را برآورده نکرده‌اند؛ بنابراین حجاب‌بان‌ها ظهور کردند.

در کنار تمام اینها توقیف خودرو، پلمپ اماکن مختلف، احضار به دادگاه و جریمه نقدی، ممانعت از سوار شدن به مترو و هواپیما و ارائه خدمات عمومی، زد و خوردهای تاسف‌بار میان مردم از امر به معروف ماستی گرفته تا ماجرای درمانگاه قم و درگیری خونبار در باغ شازده کرمان هم برقرار بود.

پوشش اما از آن جایی که امری با ماهیت فرهنگی است و مستقیما از دل جامعه برمی‌آید، خود را از پیچ و خم تمام این وقایع رد کرد و به همان سیاق سابق خود ادامه داد.

تولد دوباره گشت ارشاد برای رویارویی با مسئله پوشش، آن هم با حالت رعب‌انگیزی که در این شکل جدید آن طراحی شده، به معنای آن است که متولیان امر نه تنها بر آنچه در این یک سال و نیم در این غائله گذشته تاملی نکرد‌ند، بلکه در این فرصت یک سال و نیمه از ارائه راهکار و ابتکاری غیر از پلیسی کردن ماجرا هم عاجز ماندند

رونامه توسعه ایرانی