کاردرمانی اختلال پردازش حسی

یکی از موثرترین روش‌های درمانی اختلال پردازش حسی، درمان یکپارچه‌سازی حسی است که توسط کاردرمانگران انجام می‌شود که شامل ارائه ورودی‌های حسی حیاتی و تجربیاتی است که به یادگیری و رشد کودک کمک می‌کند. درمان یکپارچگی حسی معمولاً شامل فعالیت‌های حسی خاصی است و هدف همه آن‌ها کمک به فرد برای تنظیم پاسخ حسی است. کاردرمانی اختلال پردازش حسی و نحوه کمکی که به شما می‎کند را در ادامه شرح خواهیم داد.

اختلال پردازش حسیSPD

یک اختلال عصبی که بر نحوه پردازش اطلاعات حسی توسط مغز تاثیر می‌گذارد. درمان یکپارچگی حسی یک فعالیت سرگرم کننده است که مبتنی بر بازی است. این کودک را تشویق می‌کند که در آن شرکت کند؛ زیرا متوجه نمی‌شود که این درمان مستقیم است و می‌تواند سرگرم شود. کاردرمانی در مشهد یکی از موثرترین و رایج‌ترین روش‌های درمانی برای افراد مبتلا به اختلال پردازش حسی است؛ زیرا ورودی‌های حسی و نحوه واکنش فرد و مقابله با آن را هدف قرار می‌دهد. نتایج گزارش شده از درمان یکپارچگی حسی شامل افزایش تمرکز، بهبود رفتار و کاهش سطح اضطراب است.

انواع SPD یا اختلال پردازش حسی

کاردرمانی اختلال پردازش حسی دارای انواع مختلفی است که لازم است درباره انواع آن اطلاع داشته باشید تا در نهایت به مشکل خود، فرزندتان یا اطرافیانتان آگاه‌تر باشید. اختلال پردازش حسی شامل:

اختلال پردازش حسی شنوایی: حساسیت یا عدم حساسیت به صداها
اختلال پردازش حسی بینایی: حساسیت یا عدم حساسیت به نور، رنگ یا حرکت
اختلال پردازش حسی لامسه: حساسیت یا عدم حساسیت به لمس، فشار یا دما
اختلال پردازش حسی دهانی: حساسیت یا عدم حساسیت به طعم، بو یا بافت غذا
اختلال پردازش حسی حرکتی: مشکل در هماهنگی حرکتی، تعادل یا برنامه ریزی حرکتی

اختلال پردازش حسی شنوایی: حساسیت یا عدم حساسیت به صداها

اختلال پردازش حسی شنوایی

اختلال پردازش شنوایی APD یک مشکل شنوایی است که حدود 3 تا 5 درصد از کودکان در سن مدرسه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کودکان مبتلا به این بیماری که به عنوان اختلال پردازش شنوایی مرکزی CAPD نیز شناخته می‌شود، نمی‌توانند آنچه را که می‌شنوند به همان روشی که سایر کودکان می‌شنوند درک کنند. این به این دلیل است که گوش و مغز آن‌ها به طور کامل با هم هماهنگ نیستند.

اختلال پردازش حسی بینایی: حساسیت یا عدم حساسیت به نور، رنگ یا حرکت

اختلال پردازش بینایی می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در نحوه پردازش اطلاعات بصری توسط مغز شود. انواع مختلفی از اختلال پردازش و بسیاری از علائم مختلف وجود دارد که می‌تواند شامل اشکال در طراحی یا کپی کردن، ناتوانی در تشخیص تفاوت در اشکال یا حروف، و معکوس شدن حروف باشد.

اختلال پردازش حسی لامسه: حساسیت یا عدم حساسیت به لمس، فشار یا دما

اختلال پردازش حسی (SPD) وضعیتی است که بر نحوه پردازش اطلاعات حسی (محرک) مغز شما تاثیر می‌گذارد. اطلاعات حسی شامل چیزهایی است که می‎بینید، می‌شنوید، بو می‌کنید، می‌چشید یا لمس می‌کنید. SPD می‌تواند بر تمام حواس شما یا فقط یک حواس تاثیر بگذارد. SPD معمولاً به این معنی است که شما بیش از حد نسبت به محرک‌هایی حساس هستید که سایر افراد حساس نیستند.

اختلال پردازش حسی دهانی: حساسیت یا عدم حساسیت به طعم، بو یا بافت غذا

کودکان مبتلا به پردازش دهان غیر معمول ممکن است به روشی شدید به ورودی‌های دهان پاسخ دهند. این حساسیت دهانی (یا بیزاری دهانی یا تدافعی) نامیده می‌شود. این کودکان در برابر ظروف مقاومت می‌کنند یا در برابر مسواک زدن یا دندان‌پزشک مقاومت می‌کنند.

اختلال پردازش حسی حرکتی: مشکل در هماهنگی حرکتی، تعادل یا برنامه ریزی حرکتی

دیسپراکسی که به عنوان اختلال هماهنگی رشد نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت عصبی رشدی است که از دوران کودکی شروع می‌شود و انجام مهارت‌های حرکتی را دشوار می‌کند. همچنین باعث ایجاد مشکلاتی در هماهنگی می‌شود. برای کسب دانش بیشتر در این زمینه قطعا مطالعه مقاله Sensory Integration and the Child: Theoretical and Practical Aspects" by Ayres, A. J. (2008). را در برنامه مطالعاتی خود قرار دهید.

علائم SPD یا اختلال پردازش حسی

زمانی که کاردرمانی اختلال پردازش حسی شما را معاینه می‌کند درباره یک سری علائم از شما سوال می‎پرسد. این علائم شامل:

حساسیت بیش از حد
حساسیت کم
جستجوی حسی
عدم سازماندهی حسی
مشکلات رفتاری

حساسیت بیش از حد

معمولا محرک‌های حسی بر روی این دست کودکان تاثیر بسیار زیادی می‎گذارد. برای مثال سر و صدا، نور می‎توانید باعث حساسیت بیش از اندازه در کودکان شود و واکنش‌های شدیدی را نشان دهد. برای مثال بوهایی را می‎شوند که اطرافیان او متوجه چنین بویی نیستند.

حساسیت کم

در مقابل حساسیت زیاد برخی از کودکان در مقابل محیط اطراف مثل همان نور یا سر و صدا هیچ واکنش شدیدی را نشان نمی‎دهند و اصلا توجهی به این طور مسائل ندارند.

جستجوی حسی

کودک به دنبال محرک‎های حسی بسیار شدید است. برای نمونه ممکن است بخواهد بچرخد، بپرد، تاب بخورد و … در این مواقع خانواده‌ها باید به کمک کاردرمانی نحوه برخورد را فرا گیرند.

عدم سازماندهی حسی

یکی دیگر از علائم موجود در میان کودکانی که دچار اختلال پردازش حسی هستند این است که در سازماندهی و درک اطلاعات حسی دچار مشکل هستد و نیاز به جلسات کاردرمانی دارند. با مطالعه مقاله "Sensory Processing Disorder: A Review of the Literature" by Brown, S., & Dunn, W. (2009). که در وب سایت https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2722480/ قرار دارد به شما اطلاعات کاملی در این زمینه ارائه می‎دهد.

مشکلات رفتاری

ممکن است کودک شما علائمی مثل رفتارهای تهاجمی، خودآزاری یا اضطرابی از خود نشان دهد. کاردرمانی اختلال پردازش حسی برای این دست از کودکان بسیار الزامی است.

علل SPD یا اختلال پردازش حسی

پزشکان نمی‌دانند چه چیزی باعث SPD می‌شود. آن‌ها در حال بررسی یک پیوند ژنتیکی هستند، به این معنی که می‌تواند در خانواده‌ها ایجاد شود. برخی از پزشکان معتقدند که ممکن است بین اوتیسم و SPD ارتباط وجود داشته باشد. این می‌تواند به این معنی باشد که بزرگسالانی که مبتلا به اوتیسم هستند، احتمال بیشتری برای داشتن فرزندان مبتلا به SPD دارند. اما توجه به این نکته مهم است که اکثر افرادی که SPD دارند اوتیسم ندارند. با این وجود تا به الان 2 عامل شناخته شده است که باعث ایجاد اختلال پردازش حسی در کودکان می‌شود. این 2 عامل عبارت است از

ژنتیک
زایمان زودرس یا کم وزنی هنگام تولد

ژنتیک

آیا اختلال پردازش حسی (SPD) وضعیتی است که می‌تواند از نسلی به نسل دیگر منتقل شود؟بله. اختلال پردازش حسی اغلب در خانواده‌ها دیده می‌شود و دارای یک جزء ژنتیکی است. SPD ممکن است در خانواده‌ها ارثی باشد.

زایمان زودرس یا وزن کم در هنگام تولد

برخی از تحقیقات نشان داده است که نوزادانی که زودرس یا کم وزن به دنیا می‌آیند، بیشتر در معرض ابتلا به SPD هستند.

تشخیص SPD یا اختلال پردازش حسی

والدین ممکن است تشخیص دهند که رفتار فرزندشان معمولی نیست. اما بیشتر والدین ممکن است دلیل آن را ندانند. از صحبت کردن درباره رفتار فرزندتان با پزشک خود نترسید. آن‌ها ممکن است شما را به یک کاردرمانگر ارجاع دهند. این متخصصان می‌توانند فرزند شما را از نظر SPD ارزیابی کنند. آن‌ها احتمالاً تعامل فرزند شما را در موقعیت‌های خاص تماشا خواهند کرد. درمانگر سوالاتی از کودک شما خواهد پرسید. همه این موارد به تشخیص کمک می‌کند.

ارزیابی توسط کاردرمانگر

کاردرمانگر می‌تواند با استفاده از مصاحبه، مشاهده و تست‌های استاندارد، SPD را ارزیابی کند. در حال حاضر ابزار ارزیابی استاندارد شده‌ای که برای تشخیص اختلال پردازش حسی استفاده می‌شود، تست‌های یکپارچگی حسی و پراکسیس است. این شامل 17 آزمون است که برای آزمایش چندین جنبه از پردازش حسی استفاده می‌شود. مقاله A Systematic Review of the Effectiveness of Sensory Integration Interventions for Children with Sensory Processing Disorders" by Erlandson, A., Baranek, G. T., Smith, R. B., Brown, I. N., & Delmolino, L. (2016) که در وب سایت https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4865787/ برای اطلاعات بیشتر شما تهیه شده است.

درمان SPD یا اختلال پردازش حسی

تحقیقات نشان می‌دهد که شروع زودهنگام درمان برای درمان SPD کلیدی است. درمان می‌تواند به کودکان کمک کند تا یاد بگیرند که چگونه چالش‌های خود را مدیریت کنند. درمان از طریق 3 روش زیر انجام می‎شود:

کاردرمانی
حسی درمانی
دارودرمانی

کاردرمانی

کاردرمانی با کمک تمرین‌ها و برنامه درمانی می‌تواند به افراد مبتلا به SPD کمک کند تا مهارت‌های پردازش حسی خود را توسعه دهند و با محیط خود کنار بیایند. فدراسیون جهانی کاردرمانگران World Federation of Occupational Therapists (WFOT) که به آدرس وب سایت https://www.wfot.org/ بود بیشتر درباره این شغل و این مهارت پرداخته است.

حسی درمانی

حسی درمانی شامل ارائه تجربیات حسی کنترل شده برای کمک به افراد مبتلا به SPD برای تنظیم و سازماندهی اطلاعات حسی خود است. این نوع درمان از فعالیت‌های سرگرم کننده در یک محیط کنترل شده استفاده می‌کند. با درمانگر، کودک شما بدون اینکه احساس غمگینی کند، محرک‌ها را تجربه می‌کند. آن‌ها می‌توانند مهارت‌های مقابله‌ای را برای مقابله با آن محرک‌ها توسعه دهند. از طریق این درمان، این مهارت‌های مقابله‌ای می‌توانند به یک پاسخ منظم و روزمره به محرک‌ها تبدیل شوند. سازمان بین المللی شبکه سازی حسی اروپا European Sensory Integration Network (ESIN) به آدرس وب سایت https://www.esn-network.com/ به شما در زمینه اطلاعات حسی درمانی کمک زیادی می‎کند.

دارودرمانی

داروها ممکن است برای درمان برخی از علائم SPD مانند اضطراب یا بیش فعالی، استفاده شوند. در صورتی که نیاز به دارو داشته باشید، پزشک برای شما تجویز می‎کند.

سخن نهایی

کاردرمانی اختلال پردازش حسی به شما، کودکانتان یا حتی اطرافیان شما که دچار مشکلات حسی هستند، کمک می‎کند تا بهترین برنامه درمانی را از کلینیک کاردرمانی راد دریافت کنند و با کمک کاردرمانگران حرفه‌ای روند درمان و بهبودی را در پیش بگیرند.