دو عدد عجیب درباره درآمد نفت در بهار امسال از دو نهاد

واقعا درآمد صادرات نفت چقدر است ؟

ساعت 24 - پس از روی کار آمدن جو بایدن از حزب دموکرات آمریکا به مقام ریاست‌جمهوری و مطابق با وعده‌ای که داده بود و می‌خواست به برجام برگردد برخی از سخت‌گیری‌ها درباره صادرات نفت به ویژه به چین را کاهش داد. گزارش‌های پرشماری از رشد صادرات نفت ایران نیز در زمستان پارسال و بهار امسال روی خروجی خبرگزاری‌های داخلی و خارجی به نقل از منابع گوناگون مخابره شد.

html>

در حالی که انتظار می‌رفت درآمد دولت از محل صادرات نفت رشد قابل‌اعتنایی داشته باشد و خزانه دولت را در این بخش تقویت کند اما به نظر می‌رسد آمارهای شگفت‌انگیزی در ظاهر درباره ارزش درآمد نفت در کل و آنچه به خزانه‌داری ریخته شده است دیده می‌شود.گزارش خزانه‌داری کشور از دخل‌وخرج دولت در بهار امسال نشان می‌دهد در سه ماه ابتدایی امسال، صرفا بالغ بر ۵/۲ هزار میلیارد تومان درآمد ناشی از صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی حاصل شده که حدودا سه درصد رقم مصوب بودجه برای این دوره زمانی است. این عدد در حالی از سوی خزانه‌داری کشور اعلام شده که مرکز آمار ایران در گزارش رشد بهار امسال عدد دیگری را نشان می‌دهد.

براساس گزارش مرکز آمار ایران بر اساس آخرین نتایج حساب‌های ملی فصلی مرکز آمار ایران، محصول ناخالص داخلی (GDP) به قیمت ثابت سال ١٣٩٠ در سه ماهه اول سال ١۴٠٠ به رقم ١٧٧٧ هزار میلیارد ریال با نفت و ١۵٠٩ هزار میلیارد ریال بدون احتساب نفت رسیده است، در حالی که رقم مذکور در فصل مشابه سال قبل با نفت ١۶۵٢ هزار میلیارد ریال و بدون نفت ١۴۴٢ هزار میلیارد ریال بوده که نشان از رشد ۶/۷ درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت و ۶/۴ درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت در فصل بهار سال ١۴٠٠ دارد. یک محاسبه ساده نشان می‌دهد ارزش فروش نفت در این آمار که از تفریق محصول ناخالص داخلی کل و ارزش تولید ملی بدون نفت به دست می‌آید رقمی معادل ۱۶۸ هزار میلیارد تومان است که نزدیک به ۱۷ هزار میلیارد تومان است. به این ترتیب بر پایه گزارش مرکز آمار ایران ارزش فروش نفت- در اینجا به فرآورده‌های نفتی هم اشاره نشده است- ارزش درآمد نفت در بهار امسال برابر با هفت برابر گزارش خزانه‌داری کل کشور است. این آمارهای شگفت‌انگیز می‌تواند نشان از اختلاف زمان فروش نفت و درآمد به دست آمده در بهار امسال باشد یعنی اینکه ایران نفت را در بهار امسال فروخته است اما پول آن هنوز به خزانه‌داری واریز نشده است. در این صورت مرکز آمار ایران براساس کدام معیارها پولی را که هنوز دریافت نکرده و به خزانه‌داری کل کشور واریز نشده است در ارزش‌افزوده و رشد تولید ناخالص داخلی لحاظ می‌کند. آیا مرکز آمار صرفا به گزارش شرکت ملی نفت از فروش و رقم ارائه‌شده از سوی این شرکت اکتفا می‌کند و امیدوار است درآمدها بعدها به خزانه‌داری ریخته شود؟ از سوی دیگر شاید گفته شود رقم ارائه‌شده از سوی مرکز آمار رقم فروش داخلی نفت را نیز شامل می‌شود و در رقم اعلام‌شده این را لحاظ نکرده‌اند. در این صورت باید بپذیریم ارزش فروش نفت در داخل چندین برابر ارزش صادرات است. به نظر نمی‌رسد با توجه به اینکه بیشترین درآمد از صادرات نفت و فرآورده‌های داخل از بنزین است و قیمت بنزین نیز در بهار امسال رشدی نداشته و گفته می‌شود سهم عمده‌ای از ارزش صادرات نفت به صادرات بنزین اختصاص دارد این عدد را بتوان توجیه کرد. یک احتمال این است که مرکز آمار درآمد حاصل از صادرات پتروشیمی را در درآمد نفت گنجانده باشد به نظر می‌رسد باید در این باره شفاف‌سازی شود اگر درآمد بهار امسال از نفت ۱۷ هزار میلیارد تومان است که چرا خزانه‌داری کل کشور عددی بسیار پایین ارائه کرده است. عددها را درست بگوییم تا شهروندان نیز به ژرفای مسائل پی ببرند.

روزنامه جهان صنعت