دلار قوی و لرزیدن پایه های اقتصاددنیا

ساعت 24 - دلار ایالات متحده امریکا همچنان نیرومند ترین پول جهان و قوی ترین ابزار پرداخت در تجارت جهانی است و به رم همه رجزخوانی‌های کشورهاای مثل روسیه و دیگر کشورها که دلار را از تخت سلطنت پایین می‌کشیم تا هنوز آثار بزرگی برتحولات جهانی دارد.

در همین رابطه مجله اکونومیست به تازگی با انتشار گزارشی آورده است: تا پایان سال 2023 میلادی اقتصاد آمریکا 8 درصد بزرگتر از پایان سال 2019 شده است؛ این در حالی است که اقتصادهای بریتانیا، فرانسه، آلمان و ژاپن در مدت مشابه کمتر از 2 درصد رشد کرده است. به همین دلیل است که شاهد هستیم ارزش ین در برابر دلار به پایین ترین حد خود در 34 سال گذشته رسیده و ارزش یورو نسبت به دلار نیز از ابتدای سال جاری میلادی از 1.10 به 1.07 دلار کاهش پیدا کرده است. در چنین شرایطی برخی اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند، اگر دونالد ترامپ آبان ماه امسال پیروز انتخابات ریاست جمهوری شود، صحنه برای یک رقابت و دعوای برزگ آماده می‌شود؛ زیرا دلار قوی از یک سو قیمت صادرات آمریکا را افزایش داده و از سوی دیگر قیمت واردات را کاهش می‌دهد؛ بنابراین کسری تجاری دائمی ایالات متحده که معضل دوران ریاست جمهوری ترامپ بوده افزایش می‌یابد. طبق گزارش پایگاه خبری پولیتیکو این وضعیت باعث شده تا رابرت لایتیزر طراح تعرفه‌های تجاری علیه چین در دولت ترامپ خواهان تضعیف نرخ برابری دلار در برابر سایر ارزها شده است. علاوه بر این هر چند که تاکنون جو بایدن در این راستا اظهار نظری مطرح نکرده، اما تحلیل‌گران معقتدند افزایش قدرت دلار، برنامه صنعتی و تولیدی او را نیز با چالش مواجه خواهد کرد. همچنین در شرایطی که افزایش قدرت دلار برای صادرکنندگانی که هزینه‌هایشان به ارزهای دیگر است، مطلوب به نظر می‌رسد، اما واقعیت این است که اما نرخ بهره بالای آمریکا و دلار قوی باعث ایجاد تورم وارداتی می‌شود که اکنون با قیمت نسبتاً بالای نفت تشدید شده است. علاوه بر این، شرکت هایی که به دلار وام گرفته‌اند با بازپرداخت سریع تری مواجه می‌شوند؛ امری که باعث شده چند روز قبل کریستالینا جورجیوا رئیس صندوق بین المللی پول در مورد تاثیر این تحولات بر ثبات مالی جهانی هشدار دهد. پیامدهای دلار قوی برای اقتصاد جهان چنین وضعیتی به گفته برخی از تحلیل‌گران وضعیت اقتصاد جهانی را با پیامدهایی منفی مواجه می‌کند؛ زیرا هر چند کشورهای بسیاری مانند ژاپن با 1.3 تریلیون دلار، هند با 643 میلیارد دلار و کره جنوبی با 419 میلیارد دلار دارای ذخایر ارزی زیادی هستند که می‌توانند برای تقویت ارزهای خود این دلارها را به فروش برسانند، اما به هر حال چنین اقداماتی به منزله یک مسکن موقتی خواهد بود. در این رابطه هر چند که فروش ذخیره ارزی از سوی برخی کشورها همزمان با افزایش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو باعث کاهش ارزش دلار در سال 2022 شد، اما مساله مهم این است که اقتصادهای بزرگ جهان مایل نیستند دارایی‌های خود را در دعواهای بی ثمر به حراج گذاشته و هدر دهند. در چنین شرایطی یکی از گزینه‌های مطلوب هماهنگی بین المللی برای توقف تقویت دلار است؛ امری که در نیمه ماه جاری میلادی گویا کلید آن خورده است؛ زیرا وزرای دارایی آمریکا، ژاپن و کره جنوبی طی دیداری که داشتند نسبت به افول ارزش ین ابراز نگرانی کرده‌اند. با این حال مساله مهم از منظر اقتصاددانان این است که هر چند این کشورها بخواهند با یکدیگر در این زمینه هماهنگ باشد، اما اصول اقتصاد ایجاب می‌کند که آن‌ها به طور اجتناب ناپذیری از یکدیگر جدا شوند. چرا که به هر حال ضعف ین ژاپن و وون کره جنوبی ناشی از شکاف در نرخ بهره میان آمریکا و سایر کشورهاست. در همین راستا برآوردها نشان می‌دهد اوراق قرضه دولتی دو ساله کره جنوبی بازدهی حدود 3.5 درصد و ژاپن فقط 0.3 درصد بوده؛ در حالی که اوراق خزانه داری آمریکا در طول این مدت 5 درصد است. بنابراین اگر نرخ‌های بهره در آمریکا به طور قابل توجهی بالاتر بماند، سرمایه گذارانی که به دنبال بازده هستند با یک انتخاب ساده روبرو می شوند که در نهایت تصمیمات آن‌ها دلار را تقویت می‌کند. از سوی دیگر موضوع برای کشورهایی که در این زمینه با آمریکا همکاری نمی کنند نیز حائز اهمیت است. بر اساس گزارش بانک گلدمن ساکس، چین در ماه گذشته میلادی شاهد خروج 39 میلیارد دلاری ارز از کشور بوده است. این مساله در حالی در طول هفته‌های اخیر شدت گرفته که نرخ برابری یوان چین در برابر آمریکا از 7.18 به 7.25 رسیده و کارشناسان معتقدند که این رقم تا زمان انتخابات آمریکا به 7.45 نیز می‌رسد. چنین شرایطی باعث می‌شود که یوان چین در کمترین حالت خود نسبت به دلار از سال 2007 به این سو قرار بگیرد که به خودی خود به صادرات چینی‌ها کمک می‌کند. تنها در یک نمونه این وضعیت باعث می‌شود که خودروهای برقی ارزان قیمت چینی، ارزان‌تر شود و بحث تولید در آمریکا را تحت الشعاع خود قرار دارد. بنابراین هم محافظه‌کاران و هم دولت فعلی آمریکا ترغیب خواهند شد که تعرفه‌ و تحریم‌های بیشتری را بر علیه چین اعمال کنند؛ امری که تنش‌های تجاری در سطح جهان را افزایش داده و در نهایت پیامدهایی منفی برای اقتصاد جهان به همراه خواهد داشت.