روسیه می‌تواند جای خالی غول‌های نفتی را پر کند؟

ساعت 24 - ادعا می‌شود که روسیه به‌عنوان شریک راهبردی ایران در حوزه انرژی، می‌تواند نقش مهمی در پر کردن بخشی از خلا ناشی از خروج شرکت‌های بزرگ نفتی غربی ایفا کند و در دوران تحریم‌ها به یکی از بازیگران کلیدی صنعت نفت و گاز ایران تبدیل شود.

با این حال، باید با واقع‌گرایی به این همکاری نگریست، چرا که شرکت‌های روسی به‌رغم ظرفیت‌های قابل‌توجه، قادر به تامین کامل نیازهای پیچیده تکنیکی و فناورانه صنعت نفت ایران نیستند و نمی‌توانند جایگزینی همه‌جانبه برای غول‌های غربی باشند.

تاکنون حدود چهار میلیارد دلار قرارداد میان شرکت‌های روسی و ایران برای توسعه هفت میدان نفتی امضا شده و مذاکراتی برای نهایی‌سازی تفاهم‌نامه‌های دیگر در جریان است.در سال ۲۰۲۲، تفاهم‌نامه‌ای به ارزش ۴۰ میلیارد دلار میان شرکت گازپروم و شرکت ملی نفت ایران به امضا رسید؛ سندی که از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین توافق سرمایه‌گذاری خارجی در تاریخ صنعت نفت ایران یاد می‌شود. این تفاهم‌نامه چشم‌اندازهایی برای توسعه فازهای جدید پارس جنوبی، میدان گازی کیش، طرح‌های ال‌ان‌جی، خطوط صادراتی و انتقال فناوری ترسیم می‌کرد.

این تفاهم‌نامه، اگر اجرایی می‌شد، می‌توانست سطح سرمایه‌گذاری روسیه را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد. با این حال، تحقق اهداف فناورانه و پیشرفت در این پروژه‌ها همچنان به همکاری با بازیگران جهانی که دارای فناوری‌های پیشرفته و دانش فنی نوین هستند، بستگی دارد. در نتیجه، موانع فنی و نیاز به تکنولوژی‌های روز، از جمله چالش‌هایی بوده که مانع از عملیاتی شدن این تفاهم‌نامه گردید. روسیه حلال مشکلات صنعت انرژی ایران؟

دولتمردان ایرانی مدعی هستند که در سایه تحریم‌های غرب، همکاری ایران و روسیه مزایای چندجانبه‌ای دارد. روسیه می‌تواند بخشی از فناوری و سرمایه مورد نیاز را فراهم آورد و ایران نیز به‌عنوان شریک ترانزیتی، امکان دسترسی روسیه به بازارهای جدید را تسهیل کند.

پروژه‌هایی مانند سوآپ گاز، توسعه خطوط صادراتی و انتقال فناوری می‌تواند به کاهش فشار تحریم‌ها کمک کند و منبع جدیدی برای درآمدهای ارزی هر دو کشور ایجاد نماید. اما باید توجه داشت که اتکا صرف به توانمندی‌های روسیه نمی‌تواند جایگزین یک راهبرد متنوع‌سازی و چندجانبه‌گرایانه در همکاری‌های انرژی باشد.

در مجموع، توافقات و سرمایه‌گذاری‌های روسیه در صنعت نفت ایران، به‌ویژه در قالب توافق راهبردی دوجانبه که اخیراً در مجلس روسیه تصویب شده و در مجلس ایران در دست بررسی است، می‌تواند بستری برای احیای بخشی از ظرفیت‌های این صنعت فراهم کند.

این مشارکت، ضمن افزایش ظرفیت تولید و توسعه زیرساخت‌ها، نوعی موازنه در برابر فشارهای غرب ایجاد می‌کند. با این حال، دستیابی به بازدهی مطلوب در این مسیر مستلزم مدیریت دقیق ملاحظات تحریمی، محدودیت‌های زیرساختی، و مهم‌تر از همه، خلاهای تکنولوژیکی است که همکاری صرف با روسیه به‌تنهایی قادر به رفع آن‌ها نخواهد بود.

یورونیوز