فرار از سربازی با ادامه تحصیل

در گفت‌وگویی که علیرضا بیرانوند، دروازه‌بان تیم ملی و تراکتور، با یک برنامه تلویزیونی داشت، مدعی شد که به دلیل دانشجو بودن، مشمول خدمت سربازی نشده و در حال تحصیل در مقطع دکتری رشته فیزیولوژی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد است.

با این حال، روابط عمومی دانشگاه آزاد و رئیس واحد خرم‌آباد این ادعا را رد کرده و اعلام کردند که چنین رشته‌ای در این دانشگاه ارائه نمی‌شود و بیرانوند تنها دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فیزیولوژی است که هنوز دفاع نکرده است.

وقتی پاسخ ندادن، خودش یک پاسخ است

نکته جالب‌توجه در برنامه زنده، واکنش بیرانوند هنگام پرسش مجری درباره جزئیات تحصیلش بود. او به‌جای پاسخ دقیق، از مجری خواهش کرد که از این موضوع عبور کند و سوالی نپرسد. این واکنش غیرمنتظره، هرچند لزوماً دلیلی قطعی بر تخلف نیست، اما به‌خودی‌خود تردیدهایی را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند و نشان می‌دهد که حتی خود او نیز نسبت به ماجرا اطمینان ندارد.

وقتی تحصیل، ابزار دور زدن قانون می‌شود

تحصیل، یکی از محترم‌ترین مسیرهای رشد فردی است. اما وقتی برخی چهره‌های ورزشی تحصیل را به ابزاری برای فرار از مسئولیت‌های قانونی تبدیل می‌کنند، اعتماد عمومی خدشه‌دار می‌شود. ماجرا محدود به بیرانوند نیست؛ سال‌ها است که برخی فوتبالیست‌ها برای تعویق خدمت سربازی، به سمت تحصیل‌های صوری سوق داده می‌شوند؛ آن هم در شرایطی که آپشن بازی در تیم‌های نظامی برای این بازیکنان در نظر گرفته شده است. دانشگاه‌ها هم در مواردی بدون توجه به قوانین، مسیرهایی برای آن‌ها باز می‌کنند که نتیجه‌اش تحصیل بدون تلاش واقعی و خدشه‌دار شدن اعتبار مدرک است.

برای میلیون‌ها دانشجو و خانواده‌های‌شان، تحصیل راهی دشوار و پرفشار است؛ کنکور، پایان‌نامه، پروژه و سال‌ها تلاش علمی و مالی. وقتی چهره‌ای مطرح ورزشی با جملاتی مانند «بدون فکر کردن به سوالات قبول شدم» از تحصیل در مقطع دکتری سخن می‌گوید، آن هم درحالی که هنوز از پایان نامه کارشناسی ارشد خود دفاع نکرده، توهینی آشکار به دانشجویان واقعی است. ارزش واقعی تحصیل و مدرک تحصیلی، ثمره سال‌ها کوشش و سخت‌کوشی است که نباید به سادگی زیر سوال برود.

یک اتفاق محدود یا معضلی فراگیر؟

در سال‌های اخیر، پدیده‌ای نگران‌کننده در حال گسترش است: تحصیل صوری برای تعویق یا فرار از خدمت سربازی. این اتفاق تنها محدود به ستاره‌های ورزشی و افراد مشهور نیست؛ بلکه به‌واسطه‌ی رویه‌های ناعادلانه، به میان جامعه عادی نیز نفوذ کرده است. بسیاری از جوانان، نه از سر علاقه به علم یا آینده شغلی، بلکه فقط برای دریافت معافیت تحصیلی، وارد دانشگاه‌ها می‌شوند.