زنگ خطرنفت برای چهار قدرت آسیایی
ساعت 24 - وابستگی آسیا به نفت و گاز خاورمیانه و گذار نسبتاً کند این قاره به انرژی پاک، این منطقه را در برابر اختلال در انتقال منابع از تنگه هرمز آسیب‌پذیر کرده است؛ ضعفی راهبردی که جنگ اسرائیل با ایران و تهدیدهای غیررسمی برای بسته شدن این تنگه در واکنش به حملات آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران آن را برجسته‌تر کرد.
حدود ۲۰ درصد از انتقال نفت و گاز طبیعی مایع‌شده (ال‌ان‌جی) جهان از تنگه هرمز عبور می‌کند و حدود ۷۵ درصد از این واردات فقط به چهار کشور چین، هند، ژاپن و کره جنوبی اختصاص دارد.
بر پایه‌ی تحلیل گروه تحقیقاتی «تحلیل کربن صفر» که آسوشیتدپرس آن را گزارش کرده، ژاپن و کره جنوبی با بیشترین میزان خطر مواجه‌اند و پس از آنها هند و چین قرار دارند؛ چهار کشوری که در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر کُند عمل کرده‌اند.
براساس این گزارش، در سال ۲۰۲۳، انرژی‌های تجدیدپذیر تنها ۹ درصد از ترکیب انرژی کره جنوبی را تشکیل می‌داد، درحالی‌که میانگین این سهم در میان اعضای سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) ۳۳ درصد بود. در همان سال، ژاپن بیشتر از هر کشور دیگری در گروه هفت به سوخت‌های فسیلی وابسته بود.
آتش‌بس جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران به‌نظر می‌رسد که فعلاً برقرار است و خطرها را موقتاً کاهش داده، اما کارشناسان می‌گویند تنها راه مقابله با این وضعیت نامطمئن، کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی وارداتی و سرعت‌بخشیدن به گذار به منابع انرژی پاک داخلی در آسیا است.
موری وورثی، تحلیلگر گروه «تحلیل بدون کربن صفر» می‌گوید: «این خطرات کاملاً واقعی هستند و کشورها باید آنها را جدی بگیرند و در قالب امنیت انرژی و اقتصادی خود مدنظر قرار دهند. »
چین و هند بزرگ‌ترین خریداران نفت و گاز طبیعی مایع‌شده‌ای هستند که از تنگه هرمز می‌گذرد، اما ژاپن و کره جنوبی بیشتر در معرض خطر قرار دارند. طبق آمار طبق اندیشکده انرژی امبر، ژاپن ۸۷ درصد از کل انرژی مصرفی خود را از سوخت‌های فسیلی وارداتی تامین می‌کند و این رقم برای کره جنوبی ۸۱ درصد است. در مقابل، چین تنها ۲۰ درصد و هند ۳۵ درصد به واردات وابسته‌اند.
به‌گفته تحلیلگر گروه «تحلیل بدون کربن صفر»، اگر همزمان به سهم انرژی عبوری از تنگه و میزان وابستگی کشورها به نفت و گاز توجه کنیم، ژاپن بیشترین آسیب‌پذیری را دارد».
سم رینولدز از موسسه تحلیل اقتصاد و مالی انرژی هم گفته است سه‌چهارم واردات نفت ژاپن و بیش از ۷۰ درصد واردات نفت کره جنوبی به‌اضافه یک‌پنجم واردات گاز مایع‌شده آن از تنگه هرمز عبور می‌کند. این در حالی است که هر دو کشور بیشتر به متنوع‌سازی منابع سوخت‌های فسیلی پرداخته‌اند تا تغییر به انرژی پاک.
ژاپن همچنان برنامه دارد تا سال ۲۰۴۰ حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از انرژی‌اش را از سوخت‌های فسیلی تامین کند. این کشور در حال ساخت نیروگاه‌های جدید ال‌ان‌جی (گاز طبیعی مایع‌شده) و جایگزینی نیروگاه‌های قدیمی است. کره جنوبی هم قصد دارد سهم برق تولیدشده از ال‌ان‌جی را از ۲۸ درصد فعلی به ۲۵.۱ درصد در ۲۰۳۰ و سپس به ۱۰.۶ درصد در ۲۰۳۸ کاهش دهد.
برای رسیدن به هدف صفر خالص کربن تا ۲۰۵۰، هر دو کشور باید استفاده از انرژی خورشیدی و بادی را به‌شدت افزایش دهند. طبق برآورد اندیشکده آگورا انرژیوِنده، آنها باید تا سال ۲۰۳۰ هر سال حدود ۹ گیگاوات به ظرفیت خورشیدی بیفزایند. همچنین ژاپن به ۵ گیگاوات و کره جنوبی به ۶ گیگاوات ظرفیت جدید باد نیاز دارند.
سیاست‌های انرژی ژاپن ناهماهنگ‌اند. این کشور همچنان یارانه‌هایی برای بنزین و گازوئیل ارائه می‌دهد، به افزایش واردات ال‌ان‌جی می‌اندیشد و از پروژه‌های نفت و گاز خارجی حمایت می‌کند. توسعه انرژی بادی در دریا با موانع قانونی مواجه است. ژاپن اهداف اقلیمی دارد اما برای کاهش گازهای گلخانه‌ای بخش برق، ضرب‌الاجل مشخصی تعیین نکرده است.
نرخ پایین برق در کره جنوبی نیز سودآوری پروژه‌های انرژی خورشیدی و بادی را پایین آورده و سرمایه‌گذاری را کاهش داده است؛ عاملی کلیدی که رشد انرژی‌های تجدیدپذیر را محدود کرده است. چین و هند؛ گام‌های بیشتر اما همچنان آسیب‌پذیر
چین و هند برای محافظت از خود در برابر شوک‌های قیمتی یا اختلالات تجاری انرژی جهانی، اقدامات متنوعی انجام داده‌اند.
چین در سال ۲۰۲۴ در رشد جهانی انرژی بادی و خورشیدی پیشتاز بود. ظرفیت بادی‌اش ۱۸ درصد و خورشیدی‌اش ۴۵ درصد افزایش یافت. همچنین تولید گاز داخلی را هم با وجود کاهش ذخایرش افزایش داده است.
با تولید بیشتر برق داخلی از منابع پاک و افزایش تولید گاز در داخل، چین واردات ال‌ان‌جی را کاهش داده است، گرچه همچنان بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان است و حدود نیمی از بیش از ۱۱ میلیون بشکه نفت روزانه چین از خاورمیانه تامین می‌شود که ۱.۵ میلیون بشکه آن نفت ایران است.
به‌طور دقیق، ۴۷ درصد نفت وارداتی چین از تنگه هرمز می‌گذرد و از این مقدار ۲۸ درصد نفت ایران است که راهی چین می‌شود. روسیه و مالزی نیز از دیگر تامین‌کنندگان اصلی نیاز چین هستند.
هند همچنان به‌شدت به زغال‌سنگ وابسته است و قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ تولید آن را حدود ۴۲ درصد افزایش دهد. اما استفاده از تجدیدپذیرها نیز با سرعت در حال رشد است. سال گذشته، ۳۰ گیگاوات ظرفیت جدید انرژی پاک وارد مدار شد که برای تامین برق حدود ۱۸ میلیون خانه هندی کافی است.
به‌گفته تحلیلگران، هند با افزایش واردات از آمریکا، روسیه و کشورهای دیگر خاورمیانه، ریسک وابستگی‌اش را تا حدی کاهش داده، «اما برای دستیابی به امنیت انرژی واقعی، به جهش عظیم در استفاده از تجدیدپذیرها نیاز دارد». خطرات برای سایر کشورهای آسیا
انسداد تنگه هرمز می‌تواند سایر کشورهای آسیایی را نیز تحت‌تاثیر قرار دهد. تقویت ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌گفته کارشناسان، «سپر حیاتی» در برابر نوسانات ذاتی ناشی از واردات نفت و گاز خواهد بود.
طبق اعلام مرکز انرژی آسه‌آن در جاکارتا، آسیای جنوب‌شرقی در مجموع به واردکننده خالص نفت تبدیل شده، چراکه تقاضا در مالزی و اندونزی از تولید پیشی گرفته است. این منطقه همچنان به لطف تولیدات برونئی، اندونزی، مالزی و میانمار صادرکننده خالص ال‌ان‌جی باقی‌مانده، اما طبق پیش‌بینی شرکت مشاوره وود مکنزی، به‌دلیل رشد تقاضا تا سال ۲۰۳۲ واردکننده خالص ال‌ان‌جی خواهد شد.
افزایش استفاده از انرژی تجدیدپذیر با رشد تقاضا هماهنگ نیست و تولید نفت و گاز نیز با خالی شدن میادین قدیمی کاهش یافته است.
آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داده که اگر سیاست‌های قوی‌تری برای انرژی پاک در منطقه اجرا نشود، هزینه واردات نفت در آسه‌آن می‌تواند از ۱۳۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۵۰ برسد.
با توجه به این همین وضعیت است که تحلیلگران می‌گویند «انرژی پاک فقط یک ضرورت اقلیمی نیست، بلکه ضرورتی برای امنیت انرژی ملی است».
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.