درس‌گیری از مهار تورم در اروپا

ساعت 24 - دولت‌های اروپایی با گرایش‌های اقتصادی گوناگون از راست‌افراطی تا چپ‌های سرسخت در جریان داستان تلخ فراگیر شدن کرونا بدون اینکه تردیدی به خود راه دهند، به کمک شهروندان‌شان آمدند. نقطه شروع این تورم کم‌سابقه، همه‌گیری ویروس کرونا بود که منجر به کمبود قطعات و مواد خام شد.

پس از آن حمله روسیه به اوکراین اوضاع را بدتر کرد و باعث افزایش قیمت انرژی شد، به‌ویژه آنکه مسکو به‌طور قابل‌توجهی از صادرات گاز طبیعی به اروپا کاست. با این همه اکنون یوروستات مرکز آمار اتحادیه اروپا اعلام کرد‌ه است که نرخ تورم سالانه در منطقه یورو در ماه سپتامبر به ۳/۴ درصد کاهش یافته است که‌این رقم پایین‌ترین نرخ تورم از اکتبر ۲۰۲۱ میلادی محسوب می‌شود. نرخ تورم اصلی (منظور تورم همه کالاها غیر از قیمت‌های سوخت و مواد غذایی) نیز بیش از انتظار تحلیلگران کاهش یافته و از ۳/۵ درصد به ۵/۴ درصد رسیده است. بانک مرکزی اروپا نیز به تازگی پیش‌بینی خود را از نرخ تورم برای سال ۲۰۲۳ میلادی به ۶/۵ درصد و سال ۲۰۲۴ به ۲/۳ درصد اصلاح کرده که عمدتا ناشی از افزایش قیمت انرژی است. بانک مرکزی اروپا برای سال ۲۰۲۵ میلادی نیز میانگین تورم را ۱/۲ درصد پیش‌بینی کرده است. دولت‌های اروپایی برای مهار تورم افسارگسیخته در اندازه‌ای که در اروپا در دهه‌های تازه‌سپری‌نشده سابقه نداشت، چه کردند؟ بدون چون‌وچرا دولت‌های اتحادیه اروپا هرگز به قیمت‌گذاری دستوری و مجبور کردن تولیدکنندگان به رعایت قیمت‌های اراده‌گرایانه روی نیاوردند. دولت‌های اروپایی در جریان مهار تورم و کاهش دادن آن از فرمولی ثابت بهره بردند و آن مهار گردش رشد نقدینگی و دیگر راه‌های دست دراز کردن به منابع بانکی و بانک مرکزی بود. دولت‌های اروپایی نرخ بهره بانکی را به مثابه کانون و محور نرخ سود در دیگر بازارها افزایش دادند و مهار تورم را از این مسیر دنبال کردند و به نتیجه نیز رسیدند. این رخداد در آمریکا نیز اتفاق افتاد و آمریکا نیز تورم را مهار کرده است. چنین اتفاق بزرگی نشان می‌دهد مهار تورم فرمول و آداب دارد. فرمول آن بستن راه رشد نقدینگی بیشتر از نرخ رشد تولید کالا و خدمات است. به نظر می‌رسد این فرمول در دیگر کشورها و در دهه تازه‌سپری‌شده برای مهار تورم جواب داده است. حالا چرا دولت‌های ایران به ویژه دولت سیزدهم اصرار دارد برای مهار تورم هر راهی جز راه اثبات‌شده را برود، قابل تامل است. دولت به جای اینکه وعده‌های عجیب بدهد و هر روز صنعت یا فعالیتی را زیر فشار قرار دهد باید راه بستن رشد انواع راه‌های منجر به افزایش پول در جامعه را ببندد. راه هم معلوم است: بودجه‌بندی سالم و بدون کسری بودجه.