سال 1403 همچنان پیش بینی ناپذیر

ساعت 24 - شهروندان ایرانی همانند دیگر آدمیان در دنیای امروز دوست دارند بدانند فردا و فرداهایی که می آیند باید چشم انتظار کدام رویدادها باشند تا بتوانند برنامه ا ی برای کسب و کار و زندگی خود دست کم در چارچوب دگرگونی‌های آینده سرزمینشان آماده کنند و کمتر آسیب پذیر باشند.

باید گفت شوربختانه به دلایل گوناگون درایران به این دلیل که نهادهای پژوهشی مستقل از نهادهای اصلی قدرت وجود عینی ندارند این پیش‌بینی‌ها بسیار اندک است. علاوه براین نهادهای پژوهشی دولتی نیز نتایج دستاوردهای خود را به روی افکار عمومی بازنمی کنند و اجازه ندارند پژوهش مستقل از اراده دولت داشته باشد.

این وضعیت راه رابرای گمانه زنی‌ها از سوی نهادهای خصوصی ونیز از سوی کسانی که آشنایی و تخصص در یک رشته دارند به شکل روزا فزونی خودنمایی می‌کنند. یکی از راه‌های پیش‌بینی کردن در باره آینده درایران بررسی‌های کارشناسانه برروی بودجه سالانه بوده و هست. به این معنی که این پدیده اراده دولت را در قالب اعداد در هرموضوعی به شکلی ترسیم می‌کنند و مدیران بنگاه‌ها با بررسی این اعداد می فهمند سال بعد در کجا باید چه کاری کنند یا چه کاری نکنند.

در سالهای پیشین که مجلس و دولت زاویه نگاه داشتند این بودجه‌ها راهنمای بهتری برای تغییرات احتمالی را می‌دادند اما هنوربودجه سال 1403 در ابهام است و در حالی که اسفند ماه هم گذشته است بودجه با تحولات عجیب روبه رو شده است. واقعیت این است که نهاددولت دیگر آن استواری پیشین را در تنظیم بودجه سالانه ندارد و نمی توان از این راه به تغییرات احتمالی دسترسی کامل داشت. دولتهای ایران دیگر فاقد استقلال مفید از دیگر نهادها هستند و در داستان بودجه علاوه برشورای نگهبان شاهد دخالتهای مجمع تشخیص مصلحت نظام هستیم. با این همه می‌توان حدس زد دولت در سال آینده راه‌های اندکی برای تامین درآمد پایدار در بخش درآمد دارد و می‌خواهد هرجور که شده این کمبودهای احتمالی را با افزایش مالیات‌های گوناگون پرکند.

دولت ایران در حال حاضر برای پرکردن سوراخهای بودجه چشم به جیب و صندوق بنگاه‌ها و شهروندان دوخته است. علاوه براین دولت سیزدهم در وضعیتی قراردارد که در سال 1403 باید خودی نشان دهد و رفتارهایی به نمایش بگذارد که بتواند در بهار 1404 بازهم رای شهروندان را به دست آورد. حالا ایرانیان فهمیده‌اند نقش سیاست خارجی در زندگی و کسب وکارشان بسی فراتر از چیزی بوده وهست که رویش حساب بازکرده‌اند وبه همین دلیل صنعتگران ایرانی نیز باید دراین باره خوب بیندیشند و برنامه ریزی کنند. درصورتی که بخواهیم توصیه کارشناسانه به صنعتگران داشته باشیم باید با صراحت بنویسیم امیدی به رفتار کارآمد از سوی دولت برای فعالان وجود ندارد. صنعتگران باید روی پای خود باستند و همه زورخود را جمع کنند تا سال 1403 را نیز از سر بگذرانند. دولت براساس اندیشه‌ای که برآن حاکم است قصد ندارد راهی به سوی خارج باز کند و فشار مالیاتی شدیدی بربخش صنعت خواهد آورد. دولت در 1403 با هدف مهار تورم درباره ارز سختی‌های بیشتری برتولید صنعتی تحمیل خواهد کرد.

تحریم تخریب گر فعالان اقتصادی برای اینکه بتوانند مسیرها و روندها را در ایران پیگیری کنند باید به سیاست خارجی همچون فانوس دریایی نگاه کنند. به این معنی که اگرنوری از این فانوس راه‌هایبرونرفت از بحران را نشان داد آن‌ها نیز تند تر پاروبزنند. واقعیت این است که سیاست خارجی ایرانگونه‌ای آرایش یافته است که بررفتار کلی نهادهای حاکمیتی از جمله دولت اثرات غیر قابل انکاردارد. اقتصاد ایران در کانون سیاست خارجی قرار داردو تا روزی که تحریم گسترده اعمال می‌شود نباید انتظار داشت اقتصاد ایران به ویژه از نظر تعامل با جهان در حوزه بازارها و تکنولوژی راهی پیدا کند. به این ترتیب است که قدرت رقابت پذیری ایران در تولید صنعتی در برابر رقبا پایین می ماند

تحریم همچنین کاررا برای توسعه صادرات به شکل عادی سخت می‌کند. ادامه تحریم صادرات نفت ایران این وضعیت که دولت به سوی بخش خصوصی روکند تا از آن‌ها مالیات بگیرد یا آن‌ها را وادارکند قیمت گذاری دستوری را قبول کنند افزایش می‌دهد. ادامه تحریم‌های ایران از سوی غرب راه را برای ورود سرمایه خارجی همچنان مسدود می‌کند و از این نظر نیز بنگاه‌های صنعتی نمی توانند به سرمایه ارزی مناسب دست پیدا کنند. شاید دردنیای بیرون از ایران رخدادهایی را شاهد باشیم که فعالان اقتصادی ایران را از روزهای سخت رها کند اما در داخل چنین روزنه‌ای را نمی بینیم. آن‌ها همانطور که در بالا توضیح داده شد در سال 1403 با دولتی سخت گیر و تحریمهایی ویرانگر باید دست و پنجه نرم کنند. برنامه خوش بینانه را باید کنار گذاشت و واقعیت ها را دید.