چرا افغانستان حق‌آبه هیرمند رانمی‌دهد
ساعت 24 - افغانستان با بهانه‌جویی درباره خشکسالی، حق‌آبه قانونی ایران از هیرمند را نادیده می‌گیرد؛ هر قطره آبی که نرسد، تالاب هامون خشک‌تر می‌شود و زندگی هزاران سیستانی به خطر می‌افتد، اما کابل همچنان از اجرای تعهدات 1973 طفره می‌رود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، در ماه‌های اخیر تهران بارها از کاهش چشمگیر آورد آب رودخانه هیرمند (هلمند) و نرسیدن حق‌آبه قانونی ایران به منطقه سیستان سخن گفته است؛ مسئله‌ای که مقامات افغانستان آن را به شرایط خشکسالی و کاهش بارش در حوضه آبریز نسبت می‌دهند، اما کارشناسان و فعالان محلی از تغییر کاربری و پروژه‌های سدسازی در افغانستان به‌عنوان دلایل کلیدی کاهش جریان یاد می‌کنند.
موضع کابل خشکسالی و کاهش طبیعی منابع!
در مقابل، مقامات و منابع دولتی افغانستان کاهش تحویل آب را نتیجه خشکسالی‌های پی‌درپی و کاهش منابع آبخوان‌ها و زهکشی طبیعی می‌دانند و تاکید می‌کنند در شرایط کم‌آبی بین‌المللی امکان اجرای سهم‌بندی‌های پیشین به همان شکل وجود ندارد؛ این اختلاف در تعاریف «سال نرمال» و «سال غیرنرمال» فنی و سیاسی را به میدان جدل برده است.
کاهش مداوم جریان هیرمند، فشار شدیدی بر تالاب بین‌المللی‌هامون وارد کرده است؛ خشک شدن تالاب نه فقط زیست‌بوم را نابود می‌کند بلکه منبع معیشت هزاران خانوار، کشاورزی سنتی و منابع شیلاتی منطقه را نیز در معرض فروپاشی قرار می‌دهد و پدیده‌های گرد و غبار و فرسایش خاک را تشدید می‌کند. نتایج تحقیقات محیط‌زیستی نشان می‌دهد بازگرداندن جریان زیست‌محیطی این تالاب نیازمند سازوکارهای منطقه‌ای و اجرای دقیق تعهدات آبی است.
مهاجرت و تشدید فقر پیامدهای اجتماعی و اقتصادی
کمبود آب و نابودی منابع طبیعی باعث نگرانی‌های اجتماعی گسترده شده است: کشاورزان زمین‌های خود را رها می‌کنند، بازارهای محلی کوچک بسته می‌شوند و موج‌های مهاجرت داخلی به‌ویژه به‌سمت شهرها شدت می‌گیرد؛ این روند می‌تواند هزینه‌های تامین اجتماعی و امنیتی را برای دولت افزایش دهد و به بحران‌های فراتر از یک مشکل زیست‌محیطی تبدیل شود.
در تهران فشار سیاسی برای اتخاذ رویکردهای قاطع‌تر افزایش یافته است؛ نمایندگان مجلس، نخبگان محلی و گروه‌هایی از فعالان خواستار پیوند گذاشتن هرگونه همکاری اقتصادی و منطقه‌ای با افغانستان به حل مسئله حق‌آبه شده‌اند. گزینه‌هایی مانند استفاده از کانال‌های دیپلماتیک، ارجاع به سازوکارهای بین‌المللی و حتی اعمال محدودیت‌های تجاری یا ترانزیتی مطرح می‌شود.
حق‌آبه هیرمند را می‌توان علاوه بر اقدامات سیاسی با راهکارهای فنی نیز پیگیری کرد. ایجاد سامانه‌های پایش مشترک جریان آب، استفاده از سنجش از دور برای اثبات تغییرات در آورد و طرح پرونده‌های حقوقی مبتنی بر اسناد و معاهدات بین‌المللی از جمله راهکارهای ممکن هستند. همچنین گفت‌وگوهای چندجانبه منطقه‌ای که افغانستان، ایران و نهادهای بین‌المللی را در یک میز گرد هم آورد می‌تواند فضای اعتماد و تقسیم منافع را بازسازی کند.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.