تنش‌های بیپایان اردوغان با کاخ‌ سفید

ساعت 24-انتشار گزارش سالانه حقوق بشر وزارت خارجه آمریکا در رابطه با ترکیه که در آن از دولت آنکارا و نظام قضائی این کشور به علت نقض حقوق بشر انتقاد شده است یک بار دیگر موجب تنش میان دو کشور شد.

در این گزارش به بدرفتاری‌های پلیس ترکیه در زندان و نقض حق دادرسی عادلانه با اعمال توقیف و بازداشت خودسرانه، اعمال فشار بر احزاب مخالف، عدم استقلال قوه قضائیه، محدودکردن آزادی‌ها و ارتکاب جنایت‌هایی در حق مخالفان و حقوق‌دانان و مهاجران اشاره شده است. در این گزارش اقدامات ترکیه در مناطق کردنشین شمال سوریه در مقابله با پ‌ک‌ک، هدف قراردادن روستاییان و غیرنظامیان در سوریه و عراق، مرگ غیرنظامیان در جنگ علیه پ‌ک‌ک، ناپدیدشدن شهروندان، بازداشت‌های خودسرانه و بدرفتاری‌ها، از جمله مواردی است که مورد اشاره قرار گرفته است. آمریکا در گزارش سالانه حقوق‌بشری خود سیاست‌های دولت ترکیه از مقطع پس از کودتای نافرجام سال 2016 را ادامه سیاست‌های سرکوبگرانه تلقی کرده و قوانین ضد تروریسم در برخی از مناطق ترکیه را اقدامی در محدودکردن انتقادات و به‌خطرانداختن حاکمیت قانون می‌داند. پس از کودتای نافرجام در 15 جولای 2016، بیش از 60 هزار پلیس و سرباز و 125 هزار کارمند دولتی از کار برکنار شدند یا به حالت تعلیق درآمدند، یک‌سوم کل نیروهای وزارت دادگستری برکنار شدند، بیش از 90 هزار شهروند بازداشت یا دستگیر شدند و بیش از هزارو 500 نهاد مردمی و اجتماعی نیز به اتهام ارتباط با تروریسم، تعطیل شدند. طبق این گزارش ترکیه به نقض آزادی بیان در رسانه‌ها و فضای مجازی و ایجاد محدودیت‌ها در زمینه اینترنت متهم است. در مجموع 119 گروه رسانه‌ای شامل 53 روزنامه، 20 مجله، 16 کانال تلویزیونی، 24 ایستگاه رادیویی و شش خبرگزاری بدون حکم دادگاه و صرفا با حکم وزارت کشور تعطیل شدند. منابعی دیگر این تعداد را بیش از 200 مورد می‌دانند. همچنان که انتظار می‌رفت این گزارش با واکنش ترکیه روبه‌رو شد. وزارت خارجه ترکیه گزارش آمریکا را مبتنی بر ادعاهای کذب و اطلاعات غلط دانست. به اعتقاد آنکارا، «هیچ دلیل و توجیهی برای تکرار این ادعاها با وجود تکذیب آن وجود ندارد. با آنچه در گزارش آمریکا درباره مبارزه با تروریسم در سوریه آمده، مخالفیم چراکه آمریکا امسال نیز «فرقه» تروریستی فتح‌الله گولن را به عنوان «جنبش» گولن معرفی کرده اما این فرقه، صدها شهروند را به شهادت رسانده و به دموکراسی ترکیه حمله کرد. آمریکا مبارزه ترکیه با این فرقه تروریستی را درک نکرده و شواهد و قرائن علیه آنها را نادیده گرفته است. همچنین اقدامات تروریستی گروه تروریستی پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ و فعالیت‌های جدایی‌طلبانه آنها علیه تمامیت ارضی سوریه، مورد توجه قرار نگرفته است». آنکارا، بارها از واشنگتن خواسته که یا فتح‌الله گولن را به ترکیه بازگرداند یا او را به یک کشور آفریقایی بفرستد. فعالیت گروه گولن و برخورد تند با افراد و نهادهای وابسته به او، از دید ترکیه، مقابله با تهدیدات ضد امنیتی است اما آمریکا، آن را نقض دموکراسی می‌داند. آمریکا در گزارش خود فتح‌الله گولن که با کشتن صدها شهروند به دموکراسی ترکیه حمله کرد را به‌عنوان جنبش «گولن» شناخته است، این بیانگر آن است که با وجود شواهد و قرائن موجود آمریکا هنوز اصل مبارزه ترکیه با این تشکیلات تروریستی را درک نکرده است. فخرالدین آلتون رئیس مرکز ارتباطات ریاست‌جمهوری ترکیه معتقد است گزارش سالانه وزارت خارجه آمریکا واقعیت‌ها را منعکس نمی‌کند و ادعاهای باطل است. ترکیه به موضوع حقوق ‌بشر، نه از لحاظ سیاست داخلی، بلکه به‌عنوان یک مسئله جهانی نگاه می‌کند. رجب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه، تنها رهبری است که با موارد نقض حقوق ‌بشر در منطقه و جهان مخالفت می‌کند و بر این باور است که ترکیه بیشترین پیشرفت در ارتباط با موضوع حقوق ‌بشر را در دوره اقتدار حزب عدالت و توسعه طی کرده است. ترکیه با توجه به تعادل بین امنیت و حقوق و آزادی‌های انسان‌ها، به مبارزه با سازمان‌های تروریستی پ‌ک‌ک، فتح‌الله گولن و داعش ادامه می‌دهد. البته ترکیه همواره آماده گفت‌وگو با اتحادیه اروپا و آمریکا در زمینه حقوق‌ بشر بوده و خواهد بود. مخالفان سیاست‌های حقوق‌بشری ترکیه مدعی‌اند دولت با محدودکردن شرایط رقابت همسان، ممانعت از آزادی تجمع و برخورد با آزادی بیان، حقوق اساسی را پایمال یا محدود می‌کند. قوانین کنونی ترکیه، فرصتی را برای محدودکردن این آزادی‌ها برای دولت ایجاد کرده و دولت بسیاری از تظاهرات‌ها را تهدیدی برای امنیت کشور می‌داند. اطلاعات بنیاد حقوق ‌بشر ترکیه نشان می‌دهد حداقل 637هزارو 364 نفر از مردم با خشونت فیزیکی پلیس روبه‌رو شده‌اند. همچنین، دولت از شرایط به‌وجودآمده در دوران شیوع کرونا و به بهانه خطر این بیماری، مانع از تظاهرات مخالفان است. به ادعای مخالفان، خشونت علیه زنان در ترکیه نیز افزایش یافته و از ابتدای سال جاری دست‌کم 77 زن به دلیل خشونت کشته شده‌اند.