کره شمالی و کره جنوبی در یک روز از موشک‌های بالستیک جدید خود رونمایی کردند

مسابقه تسلیحاتی مرگبار در شبه‌جزیره

ساعت۲۴-تنها چند روز پس از آزمایش یک موشک کروز از سوی کره شمالی و واکنش‌های گسترده به این اقدام از سوی ایالات متحده و تعدادی از متحدان آسیایی آن، پیونگ‌یانگ اقدام به آزمایش دو موشک بالستیک جدید کرد. این اولین آزمایش موشک‌های بالستیک کره شمالی طی شش ماه محسوب می‌شد که قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه این کشور را نقض می‌کند.

html>

بازتاب منفی این دو اقدام کره شمالی خیلی زود در فضای شبه‌جزیره کره پدیدار شد. ساعاتی پس از آزمایش موشک‌های بالستیک از سوی پیونگ‌یانگ، سئول اعلام کرد مون‌جائه‌این، رییس‌جمهور کره جنوبی این کشور اقدام به آزمایش یک موشک بالستیک پرتاب‌شونده از روی زیردریایی خواهد کرد. این در شرایطی است که در حال حاضر تنها کشورهای ایالات متحده، روسیه، چین، هند، بریتانیا و فرانسه از این تکنولوژی برخوردارند و با اضافه شدن کره جنوبی به نفع این کشورها، سئول خط و نشانی جدی برای همسایه شمالی کشید تا نشان دهد حریفی دست و پا بسته برای شمالی‌ها نیست.
در اطلاعیه‌ای که از سوی دولت کره جنوبی صادر شده، آمده است که این کشور علاوه بر موشک بالستیک پرتاب‌شونده از روی زیردریایی، با موفقیت یک موشک کروز مافوق صوت و یک موشک دوربرد هوا به زمین برای نصب روی KF-21، جنگنده مافوق صوت و ساخت کره جنوبی را توسعه داده است. آنها همچنین به ساخت موشکی بالستیک اشاره کرده‌اند که «قابلیت نفوذ به سنگرهای زیرزمینی کره شمالی را داراست.»
آزمایش موشک‌های پیشرفته از سوی دو کره در یک روز که نشان‌دهنده شدیدتر شدن رقابت تسلیحاتی در شبه‌جزیره کره است، در شرایطی صورت می‌گیرد که مذاکرات خلع سلاح میان ایالات متحده و کره شمالی همچنان متوقف باقی ‌مانده و چشم‌اندازی هم از آغاز دوباره مذاکرات در کوتاه‌مدت وجود ندارد. روز سه‌شنبه، نماینده ویژه رییس‌جمهور امریکا در امور کره شمالی و سفیر ایالات متحده در اندونزی از مقام‌های پیونگ‌یانگ خواست که به میز مذاکرات خلع سلاح بازگردند و تاکید کرد واشنگتن «نیتی خصمانه» علیه کره شمالی ندارد. در ماه‌های اخیر، کشورهای همسایه نیز تلاش‌هایی را برای از سرگیری مذاکرات میان پیونگ‌یانگ و واشنگتن صورت داده بودند که نتیجه‌ای در بر نداشت. ناکامی در وادار کردن کره شمالی به مذاکره و تشدید تنش‌ها و شدت گرفتن مسابقه تسلیحاتی باعث شده تا دیگر کشورهای منطقه احساس نگرانی کنند.
به گزارش «اعتماد»، پس از دیدار رهبران ایالات متحده و کره شمالی در ویتنام که سال 2019 صورت گرفت مذاکرات این دو کشور متوقف شده است. از یک سو کره شمالی پاسخی به اقدامات گسترده دولت بایدن در فراخوانی به مذاکره نداده و از سوی دیگر ایالات متحده حاضر نیست درخواست‌های پیونگ‌یانگ در خصوص معافیت‌های تحریمی برای شروع مذاکره را بپذیرد.
واشنگتن‌پست درباره اهداف واشنگتن و سئول از آزمایش‌های تسلیحاتی اخیر می‌نویسد: «شاید زمان انتخاب‌شده از سوی این دو کشور برای انجام آزمایش سلاح‌های پیشرفته اتفاقی باشد اما این اقدامات به تشدید تنش در منطقه منجر خواهد شد. کره شمالی همچنان تصمیم دارد در دوره قرنطینه خودخواسته برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا از تعامل و همکاری با دیگر کشورها در تمام حوزه‌ها خودداری کند و کره جنوبی نیز تصمیم دارد در مسیر کاهش وابستگی نظامی به ایالات متحده گام بردارد.»
یکی از کشورهایی که به‌شدت از اتفاقات اخیر در شبه‌جزیره کره احساس خطر می‌کند، ژاپن است. روز چهارشنبه، یوشیهیده سوگا نخست‌وزیر ژاپن آزمایش موشکی کره شمالی را اقدامی «وحشیانه» خواند و اقدامات پیونگ‌یانگ را «ازبین‌برنده صلح در منطقه» توصیف کرد. کازوتو سوزوکی، پژوهشگر ارشد حوزه آسیا و اقیانوسیه در توکیو و عضو پیشین کمیته تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در این خصوص می‌گوید: «این نوعی رقابت میان دو همسایه است که نمایشی تلقی می‌شود و براساس آن دو کشور می‌خواهند نشان دهند از قدرت کافی برای مقابله به مثل با هر اتفاقی برخوردارند.» به گفته او، آزمایش‌های موشکی متوالی، کار را برای مقام‌های ژاپنی سخت می‌کند و قدرت دفاع و بازدارندگی ژاپن و حتی نیروهای ایالات متحده مستقر در این منطقه را کاهش می‌دهد. سوزوکی می‌افزاید: «این اقدامات باعث می‌شود برنامه‌ریزی‌های دفاعی بسیار سخت شود و ژاپن کار بسیار سختی برای دفاع از خود در برابر موشک‌های کره شمالی پیش رو دارد.»
رسانه‌های امریکایی گزارش داده‌اند طی هفته‌های اخیر چند نشست «در سطوح بالا» میان مقام‌های کشورهای ایالات متحده، ژاپن، کره جنوبی و چین برگزار شده و این طرف‌ها تلاش کرده‌اند تا در خصوص چگونگی به میز مذاکره کشاندن کره شمالی به راه‌حلی مشترک دست پیدا کنند. در حال حاضر، سانگ‌کیم نماینده ویژه رییس‌جمهور امریکا در امور کره شمالی به همراه تعدادی از مقام‌های کره جنوبی در ژاپن به سر می‌برند تا در خصوص این مساله گفت‌وگو کنند. همچنین وانگ‌یی، وزیر خارجه چین عازم کره جنوبی شده تا با همتای کره‌ای خود پیرامون گفت‌وگوهای به‌تاخیرافتاده هسته‌ای میان سئول و پیونگ‌یانگ با او به گفت‌وگو بپردازد.
دولت بایدن پیش‌تر اعلام کرده بود برای دستیابی به هدف خلع سلاح کامل هسته‌ای شبه‌جزیره کره نوعی دیپلماسی عملگرایانه را دنبال خواهد کرد اما این رویکرد دولت امریکا در دعوت به گفت‌وگو و پرهیز از تشدید یا تخفیف تحریم‌ها علیه کره شمالی منتقدانی دارد. لیف اریک ایزلی، استاد مطالعات بین‌المللی در دانشگاه سئول به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «متحدان کره جنوبی به جای افزایش تحریم‌ها علیه کره شمالی و بیشتر کردن تمرینات نظامی برای ایجاد بازدارندگی در مقابل پیونگ‌یانگ، بر تمایل به گفت‌وگو و همکاری‌های بشردوستانه تاکید می‌کنند. این در حالی است که کره شمالی به عادی‌سازی اقدامات تحریک‌کننده خود مشغول است و چنین رویکردی می‌تواند توان بازدارندگی در برابر این کشور را کاهش دهد.» این نگاه به صورت عملی در مقام‌های ارشد کره جنوبی نیز دیده می‌شود. آنها در سال‌های اخیر گام‌های زیادی برای استقلال نظامی و کاهش وابستگی در این حوزه به ایالات متحده برداشته‌اند و همچنین موفق شده‌اند موافقت واشنگتن برای کاهش محدودیت‌ها علیه برنامه موشکی کره جنوبی را جلب کنند و همین مساله باعث تشدید رقابت تسلیحاتی در شبه‌جزیره کره شده است.
کارشناسان معتقدند رقابت تسلیحاتی میان دو کره تنش را افزایش می‌دهد و خطرات بسیاری به دنبال دارد. در نتیجه هر دو کره باید بپذیرند که باید سرعت رقابت در این حوزه را کاهش دهند و دیپلماسی فعالانه‌تری را در پیش گیرند اما در میان بازیگران قدرتمند در مسائل شبه‌جزیره، تنها چین است که چنین موضعی را به صورت رسمی مطرح می‌کند و دیگر کشورها به صورت جانبدارانه و یک‌جانبه در مواضع رسمی تنها کره شمالی را محکوم می‌کنند. وانگ‌یی، وزیر خارجه چین روز گذشته در دیدار با چانگ ایو یانگ، وزیر خارجه کره جنوبی در این باره گفت: «این فقط کره شمالی نیست که باید به آزمایش‌های نظامی خود پایان دهد، بلکه باقی کشورهایی که درگیر چنین فعالیت‌های نظامی شده‌اند نیز باید چنین کنند.»
برای سال‌ها چنین رقابتی میان دو کره جریان داشته اما از سال 2017 به این سو با گسترش زرادخانه هسته‌ای کره شمالی و همچنین هراس جنوبی‌ها از احتمال خروج نظامیان ایالات متحده از شبه‌جزیره در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ باعث شد به‌طور فزاینده‌ای بر شدت این رقابت افزوده شود و سئول برای کاهش وابستگی نظامی به واشنگتن سیاست‌های تازه‌ای اتخاذ کند.براساس داده‌های مالی مربوط به کره جنوبی در دهه گذشته، از زمان روی کار آمدن مون‌جائه‌این به‌طور میانگین سالانه 7 درصد به بودجه نظامی این کشور افزوده شده که این رقم در دولت پیشین به‌طور میانگین 4.1 درصد بوده است. یوک‌سوک‌جون، تحلیلگر موسسه دفاع ملی کره بر این باور است که بعد از شکست دیپلماسی مدنظر دولت ترامپ در قبال پیونگ‌یانگ، سئول می‌خواست مطمئن شود که در نگاه رقیب یک «اردک نشسته» نیست و به همین دلیل تلاش کرد تا با افزایش بودجه نظامی بر قدرت بازدارندگی خود بیفزاید.برای سال‌ها سیاست واشنگتن مبتنی بر جلوگیری از آغاز رقابت موشکی میان دو کره بود اما در سال 2010، زمانی که کره شمالی به یک جزیره جنوبی حمله موشکی کرد، به درخواست سئول این سیاست ایالات متحده تغییر کرد. براساس دستورالعمل مورد توافق واشنگتن و سئول در سال 1979 مقرر شده بود که ساخت موشک‌هایی با برد بیش از 300 کیلومتر و کلاهک‌هایی با وزن بیش از 500 کیلوگرم برای کره جنوبی منع شود. چانگ‌یون‌وو، مشاور امنیت ملی وقت رییس‌جمهور کره درباره دلایل برداشته‌شدن این محدودیت‌ها می‌گوید: «در آن زمان و در پی حمله موشکی کره شمالی نگرانی‌های زیادی در جنوب پدید آمد. ما به امریکایی‌ها گفتیم اگر به ما اجازه ندهید که با تهدیدهای موشکی و هسته‌ای رو به رشد کره شمالی مقابله کنیم، مطالبه ساخت بمب هسته‌ای در میان شهروندان ما به‌شدت رشد می‌یابد و دیگر امکان ایستادگی در برابر این خواسته وجود نخواهد داشت.» او می‌افزاید: «به آنها یادآور شدیم که ممکن است به صورت یک‌جانبه نسبت به کنار گذاشتن این محدودیت‌ها اقدام کنیم.»در پی این فشارهای سیاسی، واشنگتن موافقت کرد که به شرط رعایت محدودیت وزن کلاهک (500کیلوگرم) کره جنوبی اجازه داشته باشد موشک‌هایی با برد نزدیک به 800 کیلومتر طراحی کند. در این توافق همچنین این اجازه صادر شد که در موشک‌هایی با برد کمتر کره جنوبی بتواند کلاهک‌هایی قوی‌تر و سنگین‌تر را استفاده کند. پس از آن بود که کره جنوبی با پایبندی به محدودیت‌های مدنظر واشنگتن، موشک‌هایی با برد بیشتر کلاهک‌های بزرگ‌تر از جمله Hyunmoo-2A، Hyunmoo-2B و Hyunmoo-2C را آزمایش کرد اما این شرایط نیز پایدار نماند و در سال 2017 وقتی کره شمالی اولین موشک قاره‌پیمای خود را آزمایش کرد، دونالد ترامپ محدودیت کلاهک را به‌طور کامل لغو کرد. در پی این چراغ سبز از سوی کاخ سفید، کره جنوبی ظرف کمتر از دو سال از موشک Hyunmoo-4 رونمایی کرد و مدعی شد می‌تواند هر هدفی را در خاک کره شمالی که تهدیدی علیه امنیتش باشد، نابود کند.
در کره شمالی نیز وضعیت مشابهی وجود دارد. کیم‌جونگ‌اون که از زمان قدرت گرفتن در پیونگ‌یانگ درصدد ایجاد یک قدرت بازدارنده فوق‌العاده از طریق توسعه موشکی به ویژه موشک‌هایی که توان شلیک به اهدافی در خاک ایالات متحده را داشته باشد برآمده بود، هر بار که با پاسخی از سوی جنوب روبه‌رو می‌شد وعده می‌داد توان موشکی را بیش از پیش توسعه خواهد داد.