دو روی سکه یوان چین

چین معمولاً زیرساخت‌های خارج از کشور را از طریق وام تامین می‌کند و امکان ساخت و ساز توسط شرکت‌های چینی را ارائه می‌دهد. از یک طرف، این وضعیت مطلوبی برای کشورهایی است که سرمایه‌گذاری می‌کنند – شرکت‌های چینی اغلب کارمندان محلی را آموزش می‌دهند، مهارت‌های آن‌ها را بهبود می‌بخشند و برای آن‌ها شغل فراهم می‌کنند.

ساخت و ساز زیرساخت‌ها تاثیر مثبتی بر روند بازسازی کشورهای تخریب شده طی بحران‌های مختلف دهه‌های اخیر دارد و کیفیت زندگی مردم محلی را بهبود می‌بخشد. چین در حال برقراری روابط بلندمدت، کمک به تنوع بخشیدن به اقتصاد کشورها و افزایش سطح توسعه فناوری است.

چین واقعاً جاه طلبی‌های نظامی را آشکارا نشان نمی‌دهد، وارد درگیری نمی‌شود، بلکه مدافع تمامیت ارضی، حفاظت از حاکمیت و حل مشکلات و اختلافات از طریق ابزارهای دیپلماتیک و از طریق گفت وگو است. برای برخی از کشورهای مشرق، این رویکرد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا برخلاف اقدامات قبلی، به عنوان مثال، توسط ایالات متحده است. تاریخ قرن بیست و یکم نمونه‌های زیادی از حمایت چین در مسائل حساس واقعیت سوریه، عراق و لبنان را به یاد دارد. به عنوان مثال، چین به همراه روسیه هنگام رای‌گیری در شورای امنیت سازمان ملل متحد، بارها پروژه‌های غیرقابل قبولی را که علیه سوریه یا دولت آن انجام می‌شود وتو کرده‌اند و در سال ۲۰۱۹ چین آشکارا علیه هرگونه مداخله خارجی در امور عراق صحبت کرد.

از سوی دیگر، دخالت چین باعث نگرانی مقامات دولتی می‌شود. اعتراضات علیه مشارکت بیشتر در BRI در سراسر جهان در حال گسترش است. در سال ۲۰۲۰ آن‌ها در قرقیزستان و در سال ۲۰۲۱ – در پاکستان برگزار شدند. شکایت اصلی مردم محلی، اختلال در شیوه کار و زندگی معمول آن‌ها بود. چنین اعتراضاتی، مشکلات ابتکار توسعه چین را برجسته می‌کند – همان مشکلاتی که توسط مقامات کشورهای شرقی در حال حاضر نادیده گرفته می‌شوند و تنها بر منافع تمرکز می‌کنند.

محققان و سیاستمداران (عمدتاً غربی) اغلب چین را به “ساختن تله بدهی” متهم می‌کنند. در سال ۲۰۱۷، در رابطه با جمهوری خلق چین، برهما چلانی، محقق هندی، برای اولین بار اصطلاح « دیپلماسی تله بدهی» را مطرح کرد، که هنوز به طور فعال در مورد وام‌های چینی استفاده می‌شود.

به گزارش ایراس فهرست کشورهای وام گیرنده عمدتاً شامل کشورهای در حال توسعه است که برخی از آن‌ها – به عنوان مثال سریلانکا – قبلاً به دلیل بدهی‌های هنگفت به چین اعلام کرده‌اند که آسیب جدی به اقتصاد خود وارد کرده‌اند. معاملات یوان نیز همین نگرانی را ایجاد می‌کند – این نگرانی وجود دارد که چین نه تنها برای تقویت نفوذ خود، بلکه برای ایجاد وابستگی مالی سایر کشورها به اقتصاد و نهادهای دولتی چین به چنین معاملاتی نیاز دارد.

چین فعالانه چنین اظهاراتی را رد می‌کند و تاکید می‌کند که در واقع روند رد بدهی‌ها یا تسهیل شرایط اعتباری کاملاً روان و بر اساس حفظ روابط دوجانبه پیش می‌رود. به عنوان مثال، چین با کمک سازمان ملل بخشی از بدهی عراق را رد کرد (در حال حاضر سود جریمه مشخص نیست).

در این زمینه، روابط متفاوت چین با اسرائیل جالب است. جمهوری خلق چین و اسرائیل نیز تعداد زیادی توافقنامه در زمینه‌ها و جهات مختلف دارند. روابط تجاری بین کشورها در سطح خوبی قرار دارد – چین دومین شریک تجاری بزرگ اسرائیل است و طبق گفته وزارت بازرگانی جمهوری خلق چین، اسرائیل یکی از شرکای کلیدی چین در خاورمیانه است. با این حال، وضعیت پس از اکتبر ۲۰۲۳ بسیار پیچیده‌تر شد، زمانی که وانگ یی، وزیر امور خارجه چین در یک گفتگوی تلفنی با وزیر خارجه عربستان سعودی گفت که اقدامات اسرائیل فراتر از دفاع از خود است و “بی عدالتی تاریخی” علیه فلسطین باید متوقف شود. پکن بارها خواستار آتش بس فوری شده و هنجارهای حقوق بشردوستانه بین‌المللی را یادآوری کرده است. به گفته شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، تنها راه حل مناقشه اسرائیل و فلسطین، اجرای طرحی برای همزیستی دو کشور فلسطین و اسرائیل است.

دلایل سیاسی و اقتصادی این موضع چین بسیار زیاد است، اما چنین تصمیمی دلیلی جدی برای پیچیده شدن روابط چین و اسرائیل است. با این حال، این اولین بار نیست که آشفتگی در روابط چین و اسرائیل به وجود می‌آید. پیش از این، چین سرمایه‌گذاری خود در اسرائیل را به دلیل افزایش هماهنگی ایالات متحده و اسرائیل در مورد سرمایه‌گذاری چین کاهش داده بود. به عنوان مثال، اسرائیل و ایالات متحده بر سر موضوع بازسازی بندر حیفا اختلافات زیادی داشتند – مشارکت چین در ساخت و ساز منجر به هشدارهای ایالات متحده شد. به گفته مقامات آمریکایی، افزایش سرمایه‌گذاری چین در اسرائیل تهدیدی جدی برای امنیت ملی این کشور است.