ایران زیر فشار برگشت تحریم های گسترده

ساعت 24 - وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد که تهران آماده آغاز فصلی تازه در روابط با اروپا است، مشروط بر آن‌که کشورهای اروپایی «رویکردی مستقل» و «اراده‌ واقعی» برای بهبود روابط از خود نشان دهند. این در حالی است که اروپا در چند هفته گذشته تهدید کرده در صورت ادامه نگرانی‌ها نسبت به برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران را بازمی‌گرداند.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی روز یک‌شنبه در سخنرانی خود در مجمع گفتگوی تهران، نشستی دیپلماتیک با حضور چندین دیپمات ارشد از کشورهای همسایه ایران، گفت: «ایران آمادگی دارد در صورت مشاهده اراده واقعی و رویکردی مستقل از سوی طرف‌های اروپایی فصل تازه‌ای در روابط خود با اروپا آغاز کند».

این اظهارات در شرایطی بیان شده که فرانسه، بریتانیا و آلمان، سه کشور اروپایی عضو توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ موسوم به برجام، اخیراً نسبت به بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران هشدار داده‌اند. این توافق که با مشارکت ایالات متحده، چین و روسیه نیز به امضا رسید، در سال ۲۰۱۸ با خروج آمریکا در دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ عملاً بی‌اثر شد.

بر اساس مفاد این توافق، کشورهای اروپایی می‌توانند از سازوکاری موسوم به مکانیسم ماشه یا همان «اسنپ‌بک» استفاده کرده و تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را احیا کنند. عراقچی در این باره اظهار داشت: «اگر اروپا اراده لازم برای اصلاح این روند را داشته باشد، ایران مانعی برای بازسازی اعتماد متقابل و گسترش روابط» با کشورهای اروپایی نمی‌بیند.

در اواخر ماه آوریل، ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه هشدار داده بود که اروپا در صورت تهدید شدن امنیتش از سوی برنامه هسته‌ای ایران، «حتی یک ثانیه هم» در بازگرداندن تحریم‌ها تردید نخواهد کرد.

هفته گذشته، عراقچی در یادداشتی در وب‌سایت نشریه فرانسوی لوپوئن نسبت به آنچه «استراتژی برخورد» اروپا خواند، هشدار داده بود. وزیر خارجه ایران در آن یادداشت موضع‌گیری‌های اخیر سه قدرت اروپایی در قبال مکانیسم ماشه را نمونه‌ای از تزلزل دیپلماتیک و رفتار غلط اروپاییان دانست و هشدار داد که فعال کردن این آن به معنای انتخاب «استراتژی برخورد» خواهد بود و می‌تواند به یک بحران جهانی گسترش تسلیحات اتمی دامن بزند که در درجه اول به ضرر خود اروپاییان خواهد بود.

بر اساس «مکانیسم ماشه»، اگر جمهوری اسلامی برجام را نقض کند، تحریم‌ها به‌سرعت قابل بازگشت خواهد بود. هریک از اعضای برجام (فرانسه، بریتانیا، آلمان، چین و روسیه) در صورتی‌که مدعی نقض توافق از سوی ایران شوند، می‌توانند اسنپ‌بک را فعال کنند.

روز جمعه معاونان وزارت خارجه ایران در ترکیه با نمایندگان سه کشور اروپایی درباره برنامه هسته‌ای خود مذاکره کردند. این دیدار به دنبال دور چهارم گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده با میانجیگری عمان برگزار شد. این مذاکرات با هدف دستیابی به توافقی جدید برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای در حال انجام است. تهران همواره با رد اتهام تمایل به دستیابی به سلاح هسته‌ای، خواستار لغو تحریم‌هایی است که اقتصاد این کشور را فلج کرده‌اند.