چهار دلیل برای توجه ترامپ به خلیج فارس
ساعت 24 - محل نخستین سفر خارجی یک رئیس‌جمهور آمریکا تصمیمی مهم است و اغلب به‌عنوان راهنمایی برای اولویت‌های سیاست خارجی تلقی می‌شود. در ماه مه ۲۰۱۷، دونالد ترامپ سنت روسای جمهور معاصر آمریکا را شکست؛ آن‌ها معمولا کانادا، مکزیک یا اروپا را به‌عنوان مقصد نخست انتخاب می‌کنند.
اما ترامپ در عوض، عربستان سعودیِ غنی از نفت را به‌عنوان نخستین مقصد دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش برگزید و پس از بازگشتی تاریخی به کاخ سفید، این هفته (۱۳ تا ۱۶ مه) بار دیگر راهی خلیج فارس می‌شود.
این سفر که شامل عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی است، قرار بود نخستین سفر خارجی ترامپ در دوره دومش باشد، اما او ماه گذشته به‌طور غیرمنتظره برای شرکت در مراسم تشییع جنازه پاپ فرانسیس به واتیکان رفت.
ترامپ بار دیگر انتخاب کرده است که خیلی زود اثرگذاری‌اش را در منطقه خلیج فارس نشان دهد و این می‌تواند سرنخ‌هایی از طرز فکر او به ما بدهد.
عبدالله بعبود، پژوهشگر اهل عمان و متخصص در امور خلیج فارس، به بی‌بی‌سی گفت: «ترامپ می‌داند که ایجاد روابط قوی با رهبران خلیج فارس می‌تواند منافع سیاسی و اقتصادی قابل توجهی به همراه داشته باشد؛ چرا که آن‌ها دارای نفوذ منطقه‌ای و جهانی هستند و توان سرمایه‌گذاری عظیمی در آمریکا دارند. » تجارت بزرگ
ترامپ در ماه مارس و هنگام اعلام برنامه اولیه‌اش، تصریح کرد که بستن قراردادهای اقتصادی با کشورهای عربی ثروتمند یکی از اولویت‌های اصلی‌اش است و گفت که این تصمیم پس از وعده «صدها میلیارد دلار» قرارداد با «شرکت‌های آمریکایی که تجهیزات مورد نیاز عربستان سعودی و دیگر کشورهای خاورمیانه را تولید خواهند کرد» اتخاذ شده است.
عبدالله بعبود می‌گوید: «با توجه به ذخایر مالی، ثروت ملی و پتانسیل سرمایه‌گذاری گسترده، کشورهای خلیج فارس نقش محوری در اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند. »
او افزود: «با توجه به چالش‌های اقتصادی داخلی، ترامپ مزایای روابطش با کشورهای ثروتمند خلیج فارس را به خوبی درک کرده است.» ترامپ در دیدار با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، در تاریخ ۲۰ مارس ۲۰۱۸ در کاخ سفید، نموداری از فروش تجهیزات نظامی را در دست دارد.
در سال ۲۰۱۷، ترامپ از قراردادهایی به ارزش بیش از ۴۵۰ میلیارد دلار – از جمله فروش تجهیزات نظامی به ارزش ۱۱۰ میلیارد دلار – سخن گفت.این بار نیز او با وعده قراردادهایی حتی سودآورتر خبرساز شده است و امید دارد تا یک تریلیون دلار سرمایه‌گذاری از عربستان سعودی جذب کند.
علاوه بر این، کاخ سفید اعلام کرده که امارات متحده عربی تعهد داده است که در یک بازه ۱۰ ساله، چارچوبی برای سرمایه‌گذاری به ارزش ۱/۴ تریلیون دلار در ایالات متحده ایجاد کند. حسن منیمه، تحلیلگر مستقر در واشنگتن و متخصص در امور خاورمیانه و ایالات متحده، به بی‌بی‌سی گفت: «ترامپ می‌خواهد از این سفر سود فوری به نمایش بگذارد. »
او گفت رئیس‌جمهوری آمریکا می‌خواهد این وعده‌ها برای سرمایه‌گذاری‌های عظیم – به‌ویژه قراردادهای نظامی – در اسرع وقت عملی شوند تا بتواند آن‌ها را به‌عنوان شواهدی از موفقیت سیاست‌های تجاری‌اش با دیگر کشورها ارائه دهد. خاورمیانه‌ای پرآشوب
طرح‌های پسا جنگ برای غزه و مسائل ناتمام با ایران در صدر فهرست وظایف سیاست خارجی آمریکا قرار دارند و متحدان خلیج فارس می‌توانند در هر دو زمینه مفید باشند.
دونالد ترامپ در نخستین روزهای دوره جدید ریاست‌جمهوری‌اش، دنیا را شوکه کرد و گفت کشورش می‌خواهد غزه را به «ریویرای خاورمیانه» تبدیل کند.
پیشنهاد او شامل جا به‌جایی اکثر جمعیت ۲/۱ میلیون نفری این منطقه بود که به گفته او، می‌توان هزینه آن را از «کشورهای همسایه ثروتمند» تامین کرد.
این طرح به‌طور گسترده در سطح جهانی محکوم شد و طرحی جایگزین از سوی کشورهای عربی برای بازسازی غزه پس از جنگ، از سوی ایالات متحده و اسرائیل رد شد.
بعبود گفت ترامپ احتمالا در این سفر به‌دنبال تامین مالی از کشورهای خلیج فارس برای هرگونه تلاش بازسازی در این سرزمین جنگ‌زده خواهد بود، اما ممکن است تمرکز خود را بر مسائل فوری‌تر بگذارد.
او گفت: «در حال حاضر، انتظار می‌رود ترامپ متحدان خلیج فارس را تشویق کند که ابتدا برای نهایی کردن آزادی گروگان‌های باقی‌مانده در غزه کمک کنند. »
این هدفی است که آن‌ها هم‌اکنون درگیر آن هستند: قطر، که میزبان بزرگ‌ترین پایگاه هوایی آمریکا در خاورمیانه است، نقش کلیدی در حصول توافق‌های مربوط به آزادی گروگان‌ها و آتش‌بس بین اسرائیل و حماس ایفا کرده است. نمایی هوایی از چادرهایی که آوارگان فلسطینی را در اردوگاه پناهندگان جبالیا در شمال غزه اسکان داده‌اند.
آمریکا اخیرا حضور نظامی خود را در خاورمیانه افزایش داده و برای جلوگیری از حمله به کشتی‌رانی در دریای سرخ، مواضع حوثی‌ها در یمن را بمباران کرده است.یک هفته پیش از سفر ترامپ، عمان میان ایالات متحده و حوثی‌ها آتش‌بسی برقرار کرد.
منیمه معتقد است که ممکن است ریاض آمریکا را ترغیب کرده باشد تا پیش از سفر ترامپ، حملات هوایی را متوقف کند.
ترامپ به‌طور جداگانه تهدید کرده که اگر ایران توافق هسته‌ای نکند، آن کشور را بمباران خواهد کرد. او در ماه مارس به فاکس نیوز گفت: «دو راه برای مقابله با ایران وجود دارد – راه نظامی یا توافق» و افزود که ترجیح می‌دهد «توافق کند. »
وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای در تاریخ ۳۰ آوریل گفت: «رژیم ایران به تحریک درگیری در خاورمیانه، پیشبرد برنامه هسته‌ای‌اش و حمایت از شرکای تروریستی و نیروهای نیابتی‌اش ادامه می‌دهد. »
با این حال، به‌نظر می‌رسد هر دو طرف مایل‌اند از جنگ اجتناب کنند و عمان در حال میانجی‌گری گفت‌وگوها میان ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای تهران است. نفوذ خلیج فارس در بحران‌های جهانی
عربستان سعودی نقش میانجی کلیدی میان آمریکا، روسیه و اوکراین را برعهده گرفته است.در ماه فوریه، جلسه‌ای در سطح بالا میان آمریکا و روسیه در ریاض برگزار شد که طی آن درباره گفت‌وگوهایی برای پایان دادن به جنگ اوکراین – بدون حضور اوکراینی‌ها – بحث شد.
این نشست نخستین دیدار از زمان تهاجم گسترده روسیه در سال ۲۰۲۲ بود و نشانه‌ای از پایان تلاش‌های یکپارچه غرب برای انزوای مسکو قلمداد شد. سپس در ماه مارس، پادشاهی سعودی میزبان هیئت‌هایی از هر سه کشور در دورهای جداگانه مذاکرات درباره جنگ در اوکراین بود.
گفت‌وگوهای آمریکا و اوکراین در جده، نخستین دیدار از زمان درگیری میان ترامپ و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در اواخر فوریه در دفتر بیضی‌شکل بود که از تلویزیون پخش شد. گفت‌وگوهای بعدی در ریاض که از سوی اوکراینی‌ها «سازنده» توصیف شد، ممکن است به ترمیم برخی روابط کمک کرده باشد.
عربستان سعودی و امارات متحده عربی همچنین موفق شده‌اند برای تبادل اسیران جنگی روسی و اوکراینی، توافق‌هایی حاصل کنند.
بعبود گفت: «کشورهای خلیج فارس به‌دلیل نقش‌شان در (مذاکرات مربوط به) بحران‌های منطقه‌ای و جهانی، همچنین قدرت مالی و ذخایر عظیم نفت و گاز طبیعی، نفوذ اقتصادی و سیاسی قابل توجهی کسب کرده‌اند. »
او افزود: «چین و دیگر رقبای آمریکا اهمیت راهبردی خلیج فارس را به رسمیت می‌شناسند و از این رو، واشنگتن مایل است روابط قوی‌اش با متحدان منطقه‌ای را حفظ کند. » احتمال عادی‌سازی روابط عربستان با اسرائیل
ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش موفق شد دستاوردی تاریخی رقم بزند و برای رسیدن به توافق‌هایی برای عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و چهار کشور عربی – امارات، بحرین، مراکش و سودان – میانجی‌گری کند. جنگ داخلی در سودان این روند را مختل کرد، اما سه کشور دیگر به همراه مصر و اردن، تنها کشورهای عربی بودند که روابط دیپلماتیک با اسرائیل برقرار کردند.
اما پس از آن‌که ترامپ اخیرا گفت ممکن است عربستان سعودی دیگر خواستار تشکیل دولت مستقل فلسطینی به‌عنوان پیش‌شرط توافق نباشد، این پادشاهی بار دیگر تاکید کرد که «بدون تشکیل دولت فلسطینی، هیچ رابطه دیپلماتیکی با اسرائیل نخواهد داشت.» پرچم‌های آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودیناظران بر این باورند که عادی‌سازی روابط با اسرائیل برای ریاض به مسئله‌ای مناقشه برانگیز تبدیل شده است.بعبود گفت با ادامه جنگ در غزه، به‌نظر نمی‌رسد عربستان سعودی آماده باشد که در جریان این سفر درباره این موضوع گفت‌وگو کند.
او افزود ترامپ احتمالا به تلاش برای پیشبرد توافق‌های عادی‌سازی میان اسرائیل و کشورهای دیگر خلیج فارس ادامه خواهد داد، اما هرگونه توافق آتی بین اسرائیل و عربستان سعودی، نقطه عطف بسیار مهم‌تری خواهد بود.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.