نگاه متفاوت به داستان ماشه هسته ای
ساعت 24 - آغاز فرایند اسنپ‌بک از سوی تروئیکای اروپایی بار دیگر پرونده هسته‌ای ایران را به کانون توجه دیپلماسی جهانی بازگردانده است. سه واکنش از سوی سه طرف برجامی نشان می‌دهد معادله‌ای پیچده پیش‌رو است. از یک‌سو تهران با زبان تند و انتقادی، اعتبار و استقلال اروپا را زیر سوال می‌برد و تصمیم آن‌ها را دیکته‌شده از سوی واشنگتن می‌داند.
نگاه متفاوت، قرائت متضاد
کایا کالاس ضمن تایید آغاز روند اسنپ‌بک، همچنان بر نقش خود به عنوان هماهنگ‌کننده و تسهیلگر دیپلماسی تاکید می‌کند؛ رویکردی که بیشتر به مدیریت بحران و حفظ کانال‌های گفت‌وگو شباهت دارد تا مواجهه صریح. در موضع سوم، روسیه به طور قاطع این اقدام اروپایی‌ها را غیرقانونی و مغایر با قطع‌نامه ۲۲۳۱ معرفی کرده و با یادآوری پایبندی چندساله ایران به برجام، توپ مسئولیت را به زمین اروپا و آمریکا انداخته است.
ترکیب این سه موضع، تصویری چندلایه از وضعیت کنونی برجام ارائه می‌دهد؛ شکاف عمیق میان برداشت‌ها و تفسیرهای حقوقی از قطع‌نامه ۲۲۳۱، رقابت ژئوپلیتیک قدرت‌ها در شورای امنیت، و در عین حال تلاش بخشی از بازیگران برای باز‌نگه‌داشتن مسیر دیپلماسی. آنچه اکنون برجسته می‌شود، نه‌فقط اختلاف بر سر مفاد حقوقی، بلکه بحران اعتماد و اعتبار میان طرف‌هاست؛ بحرانی که آینده توافق هسته‌ای را بیش از هر زمان دیگر در ابهام فرو برده است.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه در پیامی در شبکه ایکس با زیر سوال بردن استقلال و «اعتبار» سه کشور اروپایی به عنوان «طرف‌های مذاکراتی»، اقدام آن‌ها برای بازگرداندن قطع‌نامه‌های لغوشده شورای امنیت علیه ایران را به معنای تحمیل «منطق زور» در نظام بین‌المللی توصیف کرد.
او تاکید کرد این تصمیم نه الزام حقوقی دارد و نه بر مبنای ارزیابی منطقی اتخاذ شده است، بلکه صرفا اجرای دستور مستقیم رئیس‌جمهور آمریکاست؛ کشوری که از سال ۲۰۱۸ با خروج یکجانبه از برجام زنجیره‌ای از تنش‌ها را رقم زده است.کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم با صدور بیانیه‌ای آغاز فرایند اسنپ‌بک از سوی وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان را تایید کرد و آن را در چارچوب بند ۱۱ قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت دانست.
او با تکرار ادعاهای تروئیکا علیه ایران گفت اکنون موضوع در صلاحیت شورای امنیت است، اما در عین حال بر عزم خود به عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام برای تسهیل روند دیپلماتیک و یافتن راه‌حلی مذاکره‌شده تاکید کرد. کالاس از همه طرف‌ها خواست فورا تلاش‌های لازم برای حفظ دیپلماسی را آغاز کنند.
روسیه: ایران صادقانه برجام را اجرا کرد
وزارت امور خارجه روسیه هم در بیانیه‌ای رسمی، اقدام سه کشور اروپایی در آغاز روند اسنپ‌بک را به‌شدت محکوم و آن را اقدامی غیرقانونی و برخلاف مفاد قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توصیف کرد. در این بیانیه آمده است که ایران طی سال‌ها به طور صادقانه به تعهدات برجامی خود پایبند بوده و حتی پس از خروج یکجانبه آمریکا در سال ۲۰۱۸، برای مدت طولانی همچنان به اجرای توافق ادامه داده است.
مسکو یادآور شد که در گزارش‌های متعدد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز پایبندی ایران به توافق ثبت شده و اروپایی‌ها نمی‌توانند این واقعیات را نادیده بگیرند. روسیه با اشاره به روند حقوقی پیش‌بینی‌شده در بند ۳۶ برجام تاکید کرد تروئیکای اروپایی هیچ‌گاه سازوکار حل اختلاف را به طور کامل طی نکرده و به همین دلیل، رجوع مستقیم به شورای امنیت فاقد مبنای حقوقی است.
به باور مسکو، اقدام اخیر اروپا نه‌تنها نقض صریح تعهدات خود در چارچوب برجام است، بلکه نشان‌دهنده تلاش برای تحریف روند حقوقی و سوءاستفاده از پیچیدگی‌های رویه‌ای مکانیسم اسنپ‌بک محسوب می‌شود. این بیانیه می‌افزاید: «اروپا می‌کوشد با نادیده‌گرفتن الزامات حقوقی و واقعیات میدانی، مسئولیت فروپاشی توافق هسته‌ای را بر گردن ایران بیندازد، در حالی که خود و ایالات متحده عامل اصلی این وضعیت بوده‌اند».
مسکو با تاکید بر اینکه ایران در مقاطع مختلف برای احیای توافق آمادگی نشان داده است، یادآور شد در دسامبر ۲۰۲۲ نیز تهران پیشنهادهای مشخصی برای بازگشت به اجرای کامل برجام ارائه داده بود، اما طرف‌های اروپایی به بهانه‌های مختلف از پذیرش آن سر باز زدند.
در بیانیه روسیه آمده است: «اروپایی‌ها نه‌تنها به تعهدات خود عمل نکردند، بلکه با همسویی آشکار با سیاست فشار حداکثری واشنگتن، محدودیت‌های غیرقانونی بیشتری بر تهران تحمیل کردند و اکنون با فرار به جلو می‌خواهند قصور خود را پنهان کنند».
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.