تحول در پارادایم قدیمی کارساز نیست
ساعت 24 - موضوع هفته‌ی‌هاما پرسش مهمی بود:«آیا بدون پارادایم شیفت در حکمرانی و صرفاً با اصلاحات ساختاری و نهادی، از نوع اصلاح قوانین، مقررات، سازوکار بانک مرکزی، سازمان‌ها، وزارت‌خانه‌های اقتصادی، و نهادهای نظارتی می‌توان از تکرار بحران‌های مالی و اقتصادی جلوگیری کرد؟»
در روزهای اخیر بحث در این زمینه کمتر ادامه یافت. شاید بد نباشد دوباره در چند ساعت باقی‌مانده از این بحث، به آن بازگردیم، چون به‌نظر می‌رسد بسیاری از مشکلات امروز ما ریشه در همین تمایز میان «اصلاح درون‌پارادایمی» و «تغییر پارادایم» دارد.
در سطح نظری، پارادایم چارچوب مسلطی از مفاهیم، مفروضات و روش‌هاست که جامعه بر پایه‌ی آن جهان را می‌فهمد و عمل می‌کند. پارادایم‌ها زمانی تغییر می‌کنند که نظام موجود دیگر توان توضیح و حل مسائل را نداشته باشد. در حکمرانی نیز «پارادایم شیفت» یعنی دگرگونی در مبانی فکری و ارزشی تصمیم‌گیری: در تعریف دولت، نقش بازار، مفهوم عدالت، رابطه‌ی دولت و جامعه، و نسبت میان کوتاه‌مدت و بلندمدت.
اصلاحات نهادی و ساختاری اگر در درون همان پارادایم قدیم بمانند، معمولاً قادر به جلوگیری از تکرار بحران‌ها نیستند. هرچند ممکن است بانک مرکزی، وزارتخانه‌ها یا قوانین نظارتی را بازسازی کنیم، اما تا زمانی که ذهنیت سیاست‌گذار بر کنترل، مداخله و توزیع رانت استوار باشد، ناترازی‌ها و بی‌ثباتی‌ها بازتولید می‌شوند. تغییر واقعی زمانی رخ می‌دهد که منطق حکمرانی از «کنترل» به «تنظیم»، از «مالکیت» به «نظارت»، و از «توزیع» به «خلق ارزش» تغییر کند.
حسین عبده تبریزی - هاما
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.