حاشیه نشینی 30 درصد جمعیت استان تهران

ساعت 24 - حاشیه نشین ها در همه کشورها ازجمله ایران به دلایل گوناگون هنجارها را از تعادل خارج می کنند و دردسرهای اقتصادی و اجتماعی درست می کنند و روزی می رسد که دولتهت ناچار می شوند محل سکونت آنها را شهر بنامند واین داستان در اسلامشهر و قرچک تجربه شده است .

dir="RTL"> گزارش کوتاه زیر از سوی سازمان برنامه و بودجه تولید و توزیع شده و نگاهی دارد به تاریخ تحولات حاشیه نشینی درجهان و ایران .حاشیه نشینی پدیده جدیدی نیست، اصطلاح «حاشیه نشینی» از دهه 1820رایج شده است. این پدیده به موازات رشد شهرنشینی سریع، حداقل از قرن هفدهم شکل گرفته است. مهاجرت وسیع و بدون برنامه که اغلب ناشی از فقر و نظام ضعیف حقوق مالکیت به خصوص در کشورهای درحال توسعه است، عوامل اصلی تشکیل شهرنشینی غیررسمی است که ساکنان آن فاقد امکانات عادی مانند آب شرب و بهداشتی هستند. بیشتر پیامدهای ناشی از حاشیه نشینی متوجه کشورهای کمتر توسعه یافته است.

جمعیت ساکن در مناطق حاشیه ای شهر در سال 2012؛ 863میلیون نفر، در سال 2000؛ 760میلیون نفر ودر سال 1990؛ 650میلیون نفر بوده است. بدین ترتیب، حاشیه نشینان تقریباً یک چهارم جمعیت جهان و 33 درصد از جمعیت شهری کشورهای جهان سوم را شامل م یشوند. در سال ،2012درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها در مناطق جنوب صحرای آفریقا به 62 درصد رسیده که حتی در برخی از کشورهای آفریقایی از 90 درصد هم فراتر رفته است.باوجود رشد مطلق جمعیت حاشیه نشینی، نسبت جمعیت شهری که در زاغه ها زندگی می کنند، در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته است. در کل منطقه توسعه یافته، این میزان در دوره 1990-2012؛ از 46 درصد به 33درصد کاهش یافته است. همچنین در سال 62 معادل 2012 درصد جمعیت شهری ساکن در مناطق حومه صحرای آفریقا در مناطق حاشیه ای ساکن بود، اما در سال 1990میزان آن در حدود 70درصد بوده است. در بعضی از مناطق، این کاهش حتی بیشتر شد؛ به طور مثال، در شرق آسیا از درصد به 28درصد؛ در جنوب آسیا از 57درصد به 35درصد؛ و در جنوب شرقی آسیا از 50د رصد به 31درصد در ایران حاشیه نشینی اگرچه ریشه در شهرنشینی ناقص و تحول نیافته حاصل از نظام سرمایه داری نفتی سالهای دهه 1350 دارد، اما با این حال در سالهای اخیر و به ویژه در منطقه کلان شهر تهران به شدت روبه گسترش بوده است؛ به حدی که حدود 20تا 30درصد از کل جمعیت استان تهران در این قبیل سکونت گاهها زندگی می کنند و این نسبت با توجه به وضعیت ساختارها و روند رشد جمعیت و مهاجرت قطعاً افزایش چشمگیری نیز خواهد یافت. مسائل متعدد در سطوح ملی، منطقه ای و شهری به ترتیب کلان، میانه و خرد، زمینه ساز بروز معضلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در این سکونت گاهها شده است که مشکلات مسکن، رفتارهای خلاف قانون، آلودگیهای محیطی، بالا بودن آسیب پذیری اجتماعی و اقتصادی و بالاخره شهری شدن فقر تنها بخشی از معضلات در این فضاها است که در صورت عدم توجه یا رهاسازی آن به مشکلات پیچیده تری بدل خواهند شد .به طور نمونه بررسیها نشان می دهد که در کلانشهر تهران طی 30سال، یعنی از سال 1355تا سال 1385حدود 42درصد از حدود 6.5میلیون نفر اضافه جمعیت مجموعه به صورت غیررسمی اسکان یافته اند.

بزرگترین شهرهای مجموعه پس از تهران و کرج، یعنی اسلام شهر، قدس، قرچک و غیره حاشیه نشینهایی غیررسمی بوده اند که بعدها به شهر تبدیل شده اند. همچنین آمارها نشان می دهد که در فاصله 1375تا 1386از 16آبادی که تبدیل به شهر شده اندکه اکثراً در زمره کانونهای اسکان غیررسمی بوده اند. در این راستا، گستردگی ابعاد اسکان غیررسمی مجموعه را با عوارض سیاسی و اجتماعی ناشی از شکل گیری تمرکزهای جمعیتی فقیر و محروم و مسائل و مشکلات کارکردی و زیستمحیطی متعددی روبه رو کرده است .