وزیر تعاون آخرین وضعیت اشتغال غیردولتی را اعلام کرد

بیکاری، مشاغل ناپایدار و درآمد ناکافی برای 20 میلیون و 800 هزار نفر از جمعیت کشور

ساعت24-وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در تشریح نتایج آخرین رصد وضعیت جمعیت در سن اشتغال غیر از کارمندان لشکری و کشوری اعلام کرد که بیش از 20 میلیون نفر از جمعیت بزرگسال کشور با تهدید جدی بیکاری، درآمد ناکافی، از دست دادن شغل و شغل ناپایدار مواجهند.

html>

حجت‌الله عبدالملکی که شامگاه دوشنبه در برنامه تلویزیونی «گفت‌وگوی ویژه خبری» شبکه دوم سیما صحبت می‌کرد، در تفکیک این آمار گفت: «حدود ۲ میلیون نفر، از پیدا کردن شغل ناامید شده‌اند، 9 میلیون و 700 هزار نفر شاغل با درآمد ناکافی و اندک هستند، 4 میلیون و 500 هزار نفر، اشتغال غیررسمی دارند و از بیمه تامین اجتماعی محرومند، 2 میلیون و 400 هزار نفر، بیکار و فاقد شغل هستند و دو میلیون و 200 هزار نفر هم اشتغال ناقص یا ناپایدار دارند. همه این گروه‌ها باید مخاطب برنامه اشتغال دولت باشند اما مهم‌ترین گروه از این جمع، بیکاران مطلق هستند علاوه بر آنکه برای افرادی که اشتغال آنها آتیه ندارد و فاقد بیمه تامین اجتماعی هستند هم برنامه‌هایی داریم و همچنین لازم است درآمد شاغلان کم‌درآمد افزایش پیدا کند. آن تعداد افرادی هم که از پیدا کردن شغل ناامید شده‌اند، در صورت رونق فضای کسب‌وکار، حتما از فعالان بازار کار خواهند بود و با حضور آنها، استانداردهای رشد اشتغال هم افزایش می‌یابد.»
به استناد مجموع آماری که وزیر تعاون اعلام کرده، در حال حاضر 20 میلیون و 800 هزار نفر از جمعیت بزرگسال و در سن اشتغال کشور، به نوعی در وضعیت شکست شغلی قرار دارند؛ جمعیتی که به تعبیر عبدالملکی، در سن کارآفرینی، تولید و موثر در گردش چرخه اقتصادی کشور هستند اما به دنبال شکست شغلی، به نیروی غیر مولد و بی‌بازده بازار کار کشور تبدیل شده‌اند. بیکاری و اشتغال کاذب این جمعیت عظیم در حالی مورد اشاره وزیر تعاون قرار گرفت که طبق آخرین گزارش «شاخص‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور» که چند روز قبل توسط مرکز آمار ایران منتشر شد هم، نرخ بیکاری در سه‌ماهه دوم سال جاری نسبت به سه‌ماهه ابتدای سال، در گروه سنی 18 تا 35 ساله، 2 درصد افزایش یافته و به 17.6 درصد رسیده است. طبق این گزارش، در سه ماه ابتدای امسال، نرخ بیکاری در جمعیت 18 تا 35 ساله کشور 15.6 درصد بوده که در تفکیک جزیی‌تر این آمار، اعلام شده که در سه ماه اول امسال، نرخ بیکاری مردان 12.9 درصد، نرخ بیکاری زنان 27.8 درصد، نرخ بیکاری در مناطق شهری 16.8 درصد و در نقاط روستایی، 11.7 درصد بوده است. در سه‌ماهه دوم سال و در فصل تابستان، مجموع این اعداد افزایش قابل توجهی یافته چنانکه نرخ بیکاری در سه‌ماهه دوم سال با دو درصد افزایش نسبت به فصل بهار، به 17.6 درصد، نرخ بیکاری مردان با 1.7 درصد افزایش نسبت به فصل بهار به 14.6 درصد، نرخ بیکاری زنان با 3.2 درصد افزایش نسبت به فصل بهار به 31 درصد، نرخ بیکاری در نقاط شهری با 2.4 درصد افزایش نسبت به فصل بهار به 19.2 درصد و در نقاط روستایی با 0.7 درصد افزایش نسبت به فصل بهار به 12.4 درصد رسیده است. به استناد این گزارش مرکز آمار همچنین نرخ بیکاری جمعیت 18 تا 35 ساله کشور در سه‌ماهه دوم امسال نسبت به مدت مشابه سال 1399 هم افزایش 0.7 درصدی دارد چنانکه در سه‌ماهه دوم سال 1399، 16.9 درصد از جمعیت 18 تا 35 ساله کشور بیکار بوده‌اند که در تابستان و سه‌ماهه دوم سال جاری این عدد به 17.6 درصد افزایش یافته است.
البته جمعیت 18 تا 35 ساله کشور، مجموع جمع شاغلان نیستند اما بخش مهمی از این جمعیت را تشکیل می‌دهند و بنابراین، نرخ بیکاری بالای 10 درصدی در این جمعیت و در حالی که قرار است آینده‌سازی‌ها و برنامه‌ریزی برای تشکیل خانواده و فرزندآوری و حتی سرمایه‌گذاری برای باقی سال‌های عمر خود و خانواده، در همین رده‌های سنی اتفاق بیفتد، بازهم معادل شکست شغلی و تلف‌شدن انرژی این جمعیت عظیم به دلیل بی‌ثباتی برنامه‌ریزی‌های کلان دولت در مورد رونق فضای کسب‌وکار و ناکارآمد بودن تمام اقدامات برای قدرتمند کردن اشتغال در بخش خصوصی است. از جمله آمار دیگری که می‌تواند در ارتباط با هشدارهای نگران‌کننده وزیر تعاون از وضعیت بحرانی بازار کار و شاغلان در بخش خصوصی مطرح شود، نگاهی به نرخ بیکاری در جمعیت شاغلان کشور صرف‌نظر از گروه‌بندی سنی است.
طبق اعلام مرکز آمار ایران، کل جمعیت شاغل کشور در سه ماه ابتدای امسال 23 میلیون و 676 هزار نفر است درحالی‌که در سه ماه تابستان امسال، تعداد این جمعیت به ٢٣ میلیون و ٤٠٥ هزار نفر کاهش یافته است. همچنین، در سه ماه ابتدای سال جاری، 22.1 درصد از فعالان در گروه سنی ١٥ تا ٢٤ ساله، 15.6 درصد از فعالان در گروه سنی 18 تا 35 ساله در کشور بیکار بوده‌اند درحالی‌که در سه ماه دوم امسال و در فصل تابستان، نرخ بیکاری در این گروه‌های سنی افزایش یافته چنانکه در فصل تابستان، نرخ بیکاری گروه سنی ١٥ تا ٢٤ ساله به ٢٥,٧ درصد و در گروه سنی ١٨ تا ٣٥ ساله، به ١٧,٦ درصد رسیده است.

حلقه‌های مرتبط بین وضعیت اشتغال و معیشت مردم را پیدا کنید
گزارش‌هایی که طی دو سال گذشته منتشر شده حکایت از افزایش نرخ تورم در کل کشور دارد. البته اگر این گزارش‌ها هم منتشر نمی‌شد، مرور بر رقم‌های پرداختی برای خرید کالا و خدمات طی سال‌های 1398 تا پایان تابستان 1400، گواه صادقی بر گرانی زندگی مردم است. طبق اعلام مرکز آمار، نرخ تورم در سال 1398 معادل 32.2 درصد بوده که این عدد در سال 1399 به 36.4 درصد افزایش یافته اما حالا گزارش‌های رسمی از تورم بالای 45 درصد در پایان تابستان سال جاری در کل کشور خبر می‌دهد و چندی قبل رییس اتاق بازرگانی ایران هم پیش‌بینی کرد که تورم تا پایان امسال به حدود 60 درصد افزایش خواهد یافت.
قطعا حلقه مرتبط بین تورم و معیشت و پیدا نشدن شغل و حتی تسلیم به درآمد ناکافی و تحمیل‌های غیرعادلانه کارفرمایی که از هر گونه تاکید و الزام قانون کار سرپیچی می‌کند، جبر این ایام است. جبری که حالا وزیر تعاون می‌خواهد آن را متوقف کند که قطعا ناممکن است. هر روز اخباری درباره اخراج کارگران، طولانی‌تر شدن و حجیم‌تر شدن معوقات مزدی و مزایای پرداخت‌نشده کارگران، تعدیل کارگران از کارگاه‌هایی که یا از بازدهی افتاده‌اند یا دیگر امیدی به برپا شدن‌شان نیست، منتشر می‌شود و البته شاید باید فرض کرد که این اخبار منتشرشده، بخش کوچکی از واقعیت است و حتما برخی خطوط قرمز، انتشار واقعیت را به گونه‌ای دیگر هدایت و تفسیر می‌کند.

آمارها حکایت از تشدید بحران بازار اشتغال دارد
چندی قبل، به دنبال انتشار خبری به نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس درباره محرومیت 60 درصد کارگران از بیمه اجتماعی، فتح‌الله بیات؛ رییس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی، تعداد این جمع محروم از بیمه‌های اجتماعی را حدود 15 میلیون نفر اعلام کرد و در یک برنامه تلویزیونی، در تحلیل تبعات این اتفاق گفت: «اگر این برآورد، صحت داشته باشد، فاجعه‌ای برای کشور و جامعه کارگری است. در حال حاضر، بیمه‌شدگان رسمی سازمان تامین اجتماعی، بیش از 14 میلیون نفر هستند. من مطالعه‌ای درباره آمار مرکز پژوهش‌های مجلس داشتم و به عدد حدود 15 میلیون نفر رسیدم. برای این جمعیت 15 میلیونی کارگران محروم از بیمه اجتماعی باید فکر عاجلی شود چون در واقع 15 میلیون کارگر، حتی از بیمه بیکاری و مزایای بازنشستگی و امکانات درمانی و حتی مزایای مشاغل سخت و زیان‌آور هم محروم خواهند بود آن‌هم درحالی‌که تمام مشمولان قانون کار باید بیمه شوند و در غیر این صورت، مقصر، کارفرماست که تخطی می‌کند.»
به دنبال این هشدارها، علی خدایی؛ نماینده کارگران در شورای عالی کار هم در توضیحات دیگری افزود: «حدود ۷ میلیون نفر کارگر در سطح کشور در مشاغل غیررسمی کار می‌کنند و بیمه نیستند. این ۷ میلیون نفر حدود ۳۰ درصد جمعیت کارگران کشور هستند و از کل این عدد، 3 میلیون و 500 هزار نفر در مشاغل غیر رسمی و کارگاه زیرزمینی کار می‌کنند، حدود 700 هزار نفر در کارگاه‌های شاختمانی شاغل هستند که با وجود قوانین مصوب، هنوز بیمه نشده‌اند، تعدادی از این کارگران، به صورت خویش‌فرما در مشاغلی همچون دستفروشی شاغلند اما بیشترین تعداد از این جمع، همان کارگران شاغل در کارگاه‌های زیرزمینی و غیر رسمی هستند که البته از تمام حمایت‌های قانونی و از جمله بیمه محرومند و ریشه این اتفاق، نبود امنیت شغلی و نوع قراردادهای جاری است به این معنا که تعدادی از این جمعیت 3 میلیون و 500 هزار نفری، شاغل در کارگاه‌هایی هستند که کارفرما به دلیل ناتوانی از پرداخت حداقل‌های قانونی یا ناتوانی از پرداخت حق بیمه، کارگر را بیمه نکرده است. ما در بازدیدهایی که از کارگاه‌های شهر تهران و حاشیه پایتخت داشتیم، متوجه شدیم که 20 درصد کارگران، شاغل در این کارگاه‌ها هستند و البته این کارگاه‌ها، نیازمند حمایت دولت هستند. اما باقی از آن جمع 3 میلیون و 500 هزار نفری، در کارگاه‌هایی شاغلند که صرفا به دلیل ضعف در نظارت‌ها از بیمه اجتماعی محروم شده‌اند و در واقع، دلیل اصلی این محرومیت، نبود امنیت شغلی کارگر است آن‌هم درحالی‌که طبق قانون، دولت موظف بوده از این کارگاه بازرسی کند اما از وظیفه خود کوتاهی کرده و در تمام جلساتی که ما معترض شدیم بهانه نبود بازرس یا تعداد اندک بازرسان را دلیل نبود نظارت‌ها عنوان کردند. تا زمانی که قوانین موجود، به درستی اجرا نشود، هیچ قانون دیگری ضامن این حمایت‌ها نخواهد بود.»

حدود ۲ میلیون نفر، از پیدا کردن شغل ناامید شده‌اند، 9 میلیون و 700 هزار نفر شاغل با درآمد ناکافی و اندک هستند، 4 میلیون و 500 هزار نفر، اشتغال غیررسمی دارند و از بیمه تامین اجتماعی محرومند، 2 میلیون و 400 هزار نفر، بیکار و فاقد شغل هستند و دو میلیون و 200 هزار نفر هم اشتغال ناقص یا ناپایدار دارند.
طبق اعلام مرکز آمار ایران، کل جمعیت شاغل کشور در سه ماه ابتدای امسال 23 میلیون و 676 هزار نفر است درحالی‌که در سه ماه تابستان امسال، تعداد این جمعیت به ٢٣ میلیون و ٤٠٥ هزار نفر کاهش یافته است.