دیپلماسی گرگ جنگجو
ساعت24-سیاست خارجی چین در طول سالهای اخیر به دیپلماسی گرگ جنگجو معروف شده است؛ سبک جدیدی از سیاست خارجی که باعث نگرانی کشورهای غربی به خصوص در شرایط تحولات مهم ژئوپلیتیکی جهان شده است. در واقع چینش دیپلماتهای چینی به گونهای رقم خورده که پیش برنده سیاست خارجی گرگ جنگجو باشد؛ به عنوان مثال شاهد بودیم که در سال 2020 سخنگوی وزارت خارجه چین تصویری از یک سرباز استرالیایی منتشر کرده که در حال بریدن گلوی یک کودک افغانستانی است

سیاست خارجی چین در طول سالهای اخیر به دیپلماسی گرگ جنگجو معروف شده است؛ سبک جدیدی از سیاست خارجی که باعث نگرانی کشورهای غربی به خصوص در شرایط تحولات مهم ژئوپلیتیکی جهان شده است. در واقع چینش دیپلماتهای چینی به گونهای رقم خورده که پیش برنده سیاست خارجی گرگ جنگجو باشد؛ به عنوان مثال شاهد بودیم که در سال 2020 سخنگوی وزارت خارجه چین تصویری از یک سرباز استرالیایی منتشر کرده که در حال بریدن گلوی یک کودک افغانستانی است؛ امری که باعث شد یک تنش بیسابقه در روابط دیپلماتیک میان استرالیا و چین ایجاد شود. لو شای، سفیر چین در فرانسه نیز یکی دیگر از دیپلماتهای گرگ جنگجو است. او در خصوص همهگیری کرونا و انتقاد از سیاستهای غرب برای مقابله با این بیماری بسیار فعال بود؛ همچنین نه تنها قانونگذاران و رسانههای فرانسوی را به خاطر حمایت از تایوان بارها محکوم کرده، بلکه پس از شروع جنگ اوکراین بحث حاکمیت جمهوریهای استقلال یافته شوروی در شرق اروپا را نیز زیر سوال برده است.
سهمولفه دیپلماسی گرگ جنگجو چنین موضوعی دقیقا برخلاف رویه سابق سیاست خارجی چین است؛ جایی که اغلب دیپلماتهای این کشور بسیار محتاط و بروکراتیک عمل میکردند و به ندرت مشاهده میشد که با رسانهها درگیر شوند؛ با این حال و به خصوص در طول چند سال گذشته، شمار دیپلماتهای جنگجوی چینی افزایش یافته است. البته مقامات چینی در مورد لقب گرگ جنگجو چندان راضی به نظر نمیرسند، اما شواهد نشان میدهد که آنها در مورد مسائل مختلف به خصوص اموری که به حاکمیت ملی چین مربوط میشوند، بسیار رویه تهاجمی و بیپروایی در پیش گرفتهاند. در همین رابطه طبق گزارشی که اخیرا مجله دیپلمات منتشر کرده، دیپلماسی گرگ جنگجوی چینی دارای سه مولفه مهم و اساسی است. نخست انگیزه شخصی این دیپلماتها، دوم تغییرات نهادی در سیستم تبلیغاتی چین و سوم نیز استفاده پکن از فرصتهای استراتژیک جهانی. در مورد اول به نظر میرسد که دیپلماتها انگیزههای زیادی برای اتخاذ چنین روشی داشته باشند. این موضوع در چارچوب، افزایش اعتبار، آینده شغلی و نیز نشان دادن وفاداری به مافوق قابل توجیه است؛ موضوعی که کارشناسان از آن به عنوان راهی میانبر برای ارتقاء در سلسله مراتب دولتی چین یاد میکنند. در خصوص مساله دوم یعنی تغییرات بروکراتیک در دستگاه دیپلماسی چین، لازم به ذکر است که از زمان دنگ شیائو پنگ، سیاست خارجی چین معطوف به توسعه اقتصادی داخلی بوده و در راستای آن تلاش شده تا هرگونه سوءتفاهمات بینالمللی به منظور رشد و توسعه اقتصادی چین برطرف شود. اما حالا موضوع به نظر میرسد که کاملا برعکس شده، زیرا دستگاه سیاست خارجی چین، هیچگونه اظهارنظر و اقدامیدر خصوص منافع ژئواستراتژیک پکن را بیپاسخ نمیگذارد. در خصوص مولفه سوم، بحث انحراف استراتژیک برای دیپلماسی گرگ جنگجوی چینی بسیار حایز اهمیت است؛ بهطوری که چنین رویهای را در خصوص همهگیری کرونا و اتهاماتی که به چین در این خصوص وارد میشد به وضوح مشاهده کردهایم یا به عنوان مثال در خصوص مساله هنگکنگ، استان مسلماننشین سینکیانگ و همچنین مساله تایوان نیز رویکرد چین در محکوم کردن کشورهای غربی به منظور سوءاستفاده از بحرانهای ایجاد شده نشاندهندهاین موضوع است که چینیها در مقابل چنین فرآیندهایی با حملات متقابل سعی میکنند تا از لحاظ تاکتیکی بهترین پاسخ را به تهدیدات سیاست خارجی خود بدهند.
تغییر جهت تاکتیکی؟ با این حال به گفته ناظران برخی شواهد اکنون نشان میدهد که چین رویکرد دیپلماسی گرگ جنگجوی خود را تا حدودی تعدیل کرده است. به عنوان نمونه کین کانگ که هفت ماه قبل به عنوان وزیر خارجه چین انتخاب شده بود در تیر ماه امسال پس از مدتی غیبت از انظار عمومیاز سمت خود برکنار شد. کانگ پیش از این سفیر قدرتمند چین در امریکا بوده و یکی از دیپلماتهای ارشد در زمینه استراتژی گرگ جنگجو به شمار میرفت. همچنین برخی گمانهزنیها نشان میدهد که ژائو لیجیان به یک بخش کمتر حساس وزارت خارجه منتقل شده و احتمالا لو شای نیز به زودی بازنشسته خواهد شد. این موضوع در حالی صورت گرفته که از سخنرانیهای اخیر شی جین پینگ اینطور استنباط میشود که قصد ندارد در شرایط چالشبرانگیز اقتصادی در داخل چین، سیاست خارجیاش روی روابط اقتصادی با غرب تاثیر منفی داشته باشد. بنابراین به گفته ناظران باید منتظر ماند و دید که سرنوشت استراتژی گرگ جنگجو طی ماهها و سالهای آینده به چه صورتی رقم میخورد؟ در واقع اگر پکن سیاست خود را در این زمینه تعدیل کند، نشاندهندهاین است که دیپلماسی گرگ جنگجو یک استراتژی موقتی و تاکتیکی بوده؛ اما اگر به فراخور زمان دوباره چنین موضوعی در راس اقدامات روابط خارجی چین قرار بگیرد، بیانگر این واقعیت است که چین به موازات رشد خود در زمینه اقتصادی و نظامیبه عنوان قدرت جهانی، بهطور طبیعی سیاست خارجیاش نیز با یک تغییر جهت ساختاری مواجه خواهد شد.
«اعتماد»
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.