جلال پور : نیلی دانشمند مردم دوستی است

محسن جلال‌پور رییس اسبق اتاق قبازرگانی ایران به مناسبت بزرگداشت مسعود نیلی اقتصاددان برجسته ایرانی
نوشته است : به گمانم یکی از مهم‌ترین دلایلی که همه ما دکتر مسعود نیلی را دوست داریم، این است که او را آدمی اخلاق‌گرا می‌دانیم. اهل تزویر و ریا نیست، دروغ در کارش نیست، پشت سر دیگران سخن نمی‌گوید و بسیار صبور است.

این‌ها و چندین ویژگی قابل ستایش دیگر، اصول اخلاق فردی ایشان را تشکیل می‌دهند اما من چند ویژگی مهم را هم به عنوان «اخلاق اجتماعی» ایشان می‌شناسم. در ذهنیت یک فرد بازاری مثل من، اخلاق در «تعهد» و «انصاف» و «مردم‌دوستی» خلاصه می‌شود. نیلی به اصولی که دارد متعهد است، نسبت به مردم منصف است و دوست داشتن مردم را مقدم بر دوست داشتن سیاستمداران می‌داند.

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم اخلاقی دکتر نیلی این است که به دانش و اصول علمی به معنای واقعی پایبند است. این یک اصل اخلاقی مهم به شمار می‌رود که فردی که نظرات و تصمیم‌هایش روی زندگی مردم اثرگذار است، به اصول علمی باور داشته باشد و درباره زندگی و کسب‌وکار میلیون‌ها انسان، با دریافت‌های شهودی و تجربیات شخصی و توصیه‌های سیاسی و سفارش ذی‌نفعان تصمیم نگیرد. خصیصه مهم دیگر دکتر نیلی این است که هر جایی که باشد، از خود یادگار به جا می‌گذارد و نهادسازی می‌کند. در کنار این ویژگی‌ها، مسعود نیلی همواره دغدغه اقتصاد ایران را دارد. همسر ایشان تعریف می‌کردند که دکتر نیلی شب‌ها از ترس نقدینگی، کابوس تورم می‌بیند. نیلی هرگز بر اساس حدس و گمان سخن نگفته، عقل‌اش بر احساس‌اش برتری داشته و هیچ‌گاه شهودی نظر نداده است. هیچ وقت نپذیرفتم که دکتر نیلی اخمو یا بیش از اندازه جدی است. شاید درون‌گرا و کم حرف باشد و اگر ضرورتی احساس نکند، سخن نمی‌گوید. ایشان بسیار طناز و نکته‌سنج است و در اظهار نظر، بهره‌وری بالایی دارد. همیشه چشم‌ها به دهان ایشان دوخته است و در نشست‌ها همه مشتاقند تا نظر ایشان را بدانند. نیلی در عین حال بسیار فروتن است. در صحبت‌هایش از ضمیر «من» استفاده نمی‌کند و اگر قرار است درباره پدیده‌ای سخن بگوید، بنا به سنت دانشگاهیان از «احتمالا»، یا«ممکن است» یا «شاید» استفاده می‌کند. دکتر نیلی هم مثل همه ما در طول زمان تغییر کرده؛ همان‌طور که همه ما تغییر کردیم اما هرچه زمان گذشته، نیلی افتاده‌تر شده. حرف‌هایش همان حرف‌هاست اما مخاطب‌اش دیگر سیاستمدار نیستند. اگرچه نظام حکمرانی در کشور ما نسبت به اقتصاددانان مستقل، بسیار نامهربان است و اغلب خصمانه رفتار می‌کند اما خوشحالم که جامعه، تلاش بی‌وقفه افرادی نظیر دکتر نیلی را هرگز فراموش نمی کند. اگر نیلی نبود، قطعا اقتصاد ایران روایت‌گری صادق و تحلیلگری دانشمند کم داشت. در انتها برای این‌که یاد و نام مسعود نیلی برای همیشه در دانشگاه زنده بماند و راه ایشان تداوم پیدا کند، پیشنهاد می‌کنم سازوکاری حمایتی به نام ایشان طراحی شود که بر اساس آن بخش خصوصی بتواند از تعدادی دانشجوی مستعد حمایت مالی داشته باشد. اگر دانشکده و دانشگاه بتوانند این سازوکار را طراحی و عملیاتی کنند، قطعا در بخش خصوصی افرادی هستند که از این روش حمایت کنند. ساده‌اش این است که هر سال دکتر نیلی شماری از دانشجویان مستعد را معرفی کنند تا بخش خصوصی از آن‌ها حمایت مالی داشته باشد. پیشنهاد دیگر این است که بخش خصوصی برای این‌که چراغ مسعود نیلی در تحقیق و پژوهش همواره روشن بماند، تامین مالی پروژه‌های ایشان را برعهده گیرد. شخصا برای هردو اتفاق آمادگی دارم و امیدوارم بتوانم دیگر دوستان و همکارانم را به این کار تشویق کنم.