رییس سازمان برنامه :طومارمان درهم پیچیده می‌شود

بهار گره‌گشاست و از سوی دیگر بسیار موقت و زودگذر است. هر دوی این ویژگی‌ها به ما می‌گوید زمان محدود است و اگر گره‌گشایی نکنیم طومارمان پیچیده می‌شود. در گذشته علمای ما بسیار به عسل و شهد و شیرینی آن اعتقاد داشتند. شهد را می‌خوردند و موم آن را به شمع تبدیل می‌کردند. ما هم باید از جایگاه و فرصت‌های خود جدا ‌شویم. اگر قدر آن را بدانیم و از آن استفاده کنیم برنده خواهیم بود.

آنچه در بالا خواندید گفته سید حمید پورمحمدی، رییس سازمان برنامه و بودجه در پنجمین همایش صندوق توسعه ملی با محوریت «حکمرانی توسعه؛ صندوق توسعه ملی و رفع ناترازی‌ها» است که درباره صندوق و شاید دیگر مسائل ایران بر است.

پورمحمدی تصریح کرد: با وجود اینکه ما علاقه‌مند به دیدن نیمه خالی لیوان هستیم اما بدون صندوق توسعه ملی امکان راه‌اندازی پارس جنوبی، امکان انتقال آب‌های مرزی، توسعه مناطق، شرکت‌های پالایشگاهی و بسیاری دیگر از اقدامات و طرح‌ها محقق نمی‌شد.

وی اضافه کرد: صندوق توسعه ملی در توسعه کشور نقش جدی و اساسی ایفا کرده است. چگونه می‌شود به گونه‌ای دیگر حکمرانی در صندوق توسعه را رقم زد؟ هرگاه میزان درآمدهای حاصل از صادرات نفت افزایش پیدا می‌کند ما رشد اقتصادی را شاهد هستیم و هرگاه این مولفه کاهش پیدا می‌کند ما دچار رکود و کاهش رشد اقتصادی می‌شویم. نوسانات منابع حاصل از فروش نفت در کشور بسیار زیاد است.

رییس سازمان برنامه و بودجه گفت: نوساناتی که ۱۰ ‌برابر باشد امواج بسیار عظیمی ایجاد می‌کند که منجر به بی‌ثباتی اقتصاد می‌شود. تجربه دهه۹۰ به ما نشان داد وقتی درآمدهای ارزی بالا و پایین می‌شود به ما آسیب‌های جدی وارد می‌شود.

پورمحمدی با اشاره به الزام پرداخت‌های جاری از محل منابع حاصل از صادرات نفت، اذعان داشت: پل و جاده و سد و ساختمان‌های فراوان ساختیم اما هنوز چند سال نگذشته که با کمبود درآمد مواجه شدیم. هزینه باقی ماند و راهی برای آن نداشتیم و این مسیر منحرف شد. پس از افزایش درآمدهای ارزی کارخانه‌های سیمان، شیشه و در و پنجره شکل گرفت و به‌محض کاهش درآمدهای ارزی آن کارخانه‌ها منفعل شدند و تولید دچار مشکل شد و کارمند، بازنشسته و مردم از وضعیت عدم تحقق وعده‌ها ناراضی شدند.

وی ادامه داد: آیا بهتر نیست کل درآمدهای ارزی حاصل از درآمدها نفت و گاز به صندوق توسعه ملی واریز شود و دولت طی توافقی سالانه یک رقم مشخصی از این صندوق دریافت کند و به‌جای اینکه دولت از صندوق توسعه ملی غیرقاعده‌مند برداشت داشته باشد درآمد حاصله ثابت بماند. درخواست دارم راجع به این موضوع گفت‌وگو شود.

رییس سازمان برنامه و بودجه بیان کرد: کشور ما به‌جهت وجود منابع در مقام و جایگاه قابل‌توجهی قرار دارد. ما از لحاظ منابع طبیعی مقام پنجم و ذخایر معادن جایگاه هفتم و از نظر منابع مس، چهارم و پنجم و از نظر ذخایر نفت جایگاه سوم و از نظر جایگاه گاز رتبه دوم را داریم؛ بر پایه چنین ثروتی، صندوق توسعه ملی باید قوی‌ترین صندوق موجود باشد.

پورمحمدی خاطرنشان کرد: برای تولید یک‌متر مکعب گاز در ایران باید چند سنت هزینه شود. در کشور روسیه این رقم حدود ۲۰ تا ۳۰ دلار است. ما منابع طبیعی و ذخایر نفت و گاز طبیعی هستیم و این منابع ارزان به دست می‌آیند. در شرایط فعلی بنا به تحریم‌های ظالمانه امکان دستیابی به ذخایر نفتی سخت شده است. آیا بهتر نیست بخش مهمی از تسهیلات صندوق توسعه ملی به‌صورت ارزی و ریالی، برای چنین کشوری که سرمایه‌گذار خارجی زیادی ندارد، صرف سرمایه‌گذاری در میادین مشترک شود؟

وی ادامه داد: وقتی یک ناظر به صورت‌های مالی صندوق توسعه ملی نگاه می‌کند چه چیزی جز وجوه وصول‌نشده مالی می‌بیند؟ صندوقی که بخش قابل‌توجهی از وجوه آن مشکوک‌الوصول باشد چه انتظاری می‌توان از آن داشت. سرمایه‌گذار می‌بیند برای مثال شرکت ملی نفت ایران میلیاردها دلار بدهکار به صندوق توسعه ملی است. یا دولت، میلیاردها دلار به صندوق توسعه ملی بدهکار است و صورت‌های مالی غیر شفاف دارد. آیا نمی‌شود میان دولت و صندوق توسعه ملی تفاهمی ایجاد شود تا صورت‌های مالی صندوق توسعه شفاف و بدهی‌های دولت پرداخت شود؟