ورود موثر آمریکا به بازار گاز طبیعی ترکیه
ساعت 24 در زمستان گذشته، ایالات متحده با صادرات بیش از ۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) به ترکیه که نسبت به زمستان سال قبل دو برابر شده است، به‌طور آرام و بی‌هیاهو به دومین تامین‌کننده گاز این کشور تبدیل شد.
این جهش در صادرات ال‌ان‌جی آمریکا نه تنها نشانه افزایش حضور انرژی ایالات متحده در بازار منطقه‌ای است، بلکه بیانگر تغییر راهبردی ترکیه در تنوع‌بخشی به منابع وارداتی و کاهش وابستگی به گاز خط لوله‌ای از کشورهای همسایه، به‌ویژه ایران و روسیه، نیز هست.
این روند با سرمایه‌گذاری ترکیه در زیرساخت‌های ال‌ان‌جی و توسعه پایانه‌های وارداتی تقویت شده است.
کاهش صادرات گاز ایران به ترکیه و رقابت با آذربایجان
در مقابل، صادرات گاز ایران به ترکیه با افت قابل‌توجهی مواجه شده و در زمستان گذشته به حدود ۸۳۰ میلیون متر مکعب کاهش یافته که کاهش ۳۹ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد. در همین زمان، آذربایجان با صادرات ۲.۷ میلیارد متر مکعب گاز جایگاه خود را در بازار گاز ترکیه تثبیت کرده است.
کاهش سهم ایران به عوامل متعددی از جمله قیمت بالاتر گاز ایران نسبت به رقبا، عدم انعطاف‌پذیری قراردادهای گازی، و بلاتکلیفی در تمدید قرارداد فعلی (تا ماه ژوئیه سال ۲۰۲۶ اعتبار دارد) مرتبط است.
پیامدهای تغییرات در بازار گاز ترکیه برای ایران
چرخش راهبردی ترکیه به سوی منابع متنوع‌تر و افزایش واردات ال‌ان‌جی آمریکا هم‌زمان با کاهش صادرات ایران، می‌تواند جایگاه منطقه‌ای ایران در بازار گاز را تضعیف و درآمدهای ارزی ناشی از صادرات گاز را کاهش دهد. این تحول همچنین قدرت چانه‌زنی تهران را در مذاکرات قیمتی و تمدید قراردادهای گازی با آنکارا کاهش می‌دهد.
هم‌زمان، تلاش ترکیه برای تقویت تولید داخلی از میادین گازی دریای سیاه، فشار مضاعفی بر جایگاه ایران وارد می‌آورد و رقابت در بازار ترکیه را دشوارتر می‌کند.
با وجود کاهش صادرات مستقیم، ایران همچنان از موقعیت ژئوپلیتیکی مهمی به‌عنوان مسیر ترانزیتی گاز ترکمنستان به ترکیه برخوردار است. این موقعیت امکان کسب درآمد از محل حق ترانزیت، افزایش نفوذ منطقه‌ای و انجام سوآپ گازی برای تامین نیازهای داخلی را فراهم می‌کند.
ادعا می‌شود که بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها می‌تواند تا حدی زیان ناشی از کاهش صادرات مستقیم را جبران کند و سهم نسبی ایران را در معادلات انرژی منطقه حفظ نماید.
تاثیرات ژئوپلیتیکی کوتاه‌مدت و بلندمدت
در کوتاه‌مدت، پروژه‌هایی مانند خط لوله ترانس‌آناتولی و افزایش واردات گاز از آذربایجان و آمریکا و هم چنین بهره‌بردای از منابع گاز طبیعی ترکیه در دریای سیاه وابستگی آنکارا به گاز ایران را به سرعت کاهش داده‌اند. این روند منجر به افت محسوس صادرات گاز ایران به ترکیه و کاهش درآمدهای ارزی شده است. همچنین، ایران با چالش‌های تولید و نیاز به سرمایه‌گذاری عظیم (حدود ۱۶۰ میلیارد دلار) برای توسعه میادین روبه‌روست که شرایط کوتاه‌مدت را پیچیده‌تر می‌کند.
در بلندمدت، تنوع‌بخشی منابع گاز توسط ترکیه شبکه‌ای از تامین‌کنندگان منطقه‌ای ایجاد کرده که نوعی محاصره تدریجی انرژی در اطراف ایران به‌شمار می‌آید و می‌تواند موقعیت ژئوپلیتیکی تهران را تضعیف کند. در این بین باید به افزایش نقش انرژیهای تچدید پذیر در تامین برق ترکیه نیز باید اشاره کرد.
با این حال، برخی کارشناسان انرژی بر این عقیده هستند که قراردادهای بلندمدت و نقش ترانزیتی ایران همچنان می‌تواند موثر باشد. کاهش تحریم‌ها و جذب سرمایه‌گذاری در زیرساختار انرژی، فرصت بازگشت و تقویت سهم ایران در بازار را فراهم خواهد کرد. البنه این ادعا با دینامیک‌های بازار منطقه‌ای گاز طبیعی در تضاد است.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.