غرب آماده صدور قطعنامه علیه ایران
ساعت 24 - در شرایطی که مذاکرات هستهای میان ایران و قدرتهای جهانی در وضعیتی شکننده قرار دارد، ارائه پیشنویس قطعنامهای علیه تهران از سوی تروئیکای اروپایی به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، بار دیگر فضای دیپلماسی هستهای را متشنج کرده است.
این اقدام که با حمایت ایالات متحده صورت گرفته، نه تنها میتواند بر روند گفتوگوهای جاری سایه بیاندازد، بلکه پیامدهای حقوقی و سیاسی عمیقی برای برنامه هستهای ایران و روابط کشورمان با جامعه جهانی در پی خواهد داشت.
اتهامزنیهای فنی یا فشار سیاسی؟
پیشنویس قطعنامه تروئیکای اروپایی بر دو محور اصلی استوار است: ادعای عدم همکاری لازم ایران با آژانس طبق توافقنامه پادمانی و عدم ارائه توضیحات فنی معتبر درباره وجود ذرات اورانیوم با منشا انسانی در سایتهای اعلام نشده. کشورهای اروپایی و آمریکا مدعی هستند که این ناکامیها مانع از فعالیتهای تایید آژانس شده و اجازه نمیدهد ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای ایران به طور قطعی تایید شود. آنها از ایران خواستهاند که مکانهای مواد و تجهیزات هستهای آلوده را اعلام کرده و دسترسی لازم برای بازرسی و نمونهبرداری را فراهم کند. این اتهامات در حالی مطرح میشود که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در گزارشهای محرمانه و عمومی خود به شورای حکام، ادعاهای مشابهی را تکرار کرده است. او در گزارشی مدعی شده که ایران در سالهای پیش از ۲۰۰۳ در چهار مکان ادعایی فعالیتهای هستهای با مواد اعلامنشده انجام داده است. گروسی همچنین به توقف اجرای کد اصلاحی ۳.۱ توافقنامه پادمان توسط ایران اشاره کرده و آن را مغایر با تعهدات حقوقی ایران دانسته است. نگرانی دیگر آژانس، انباشت سریع اورانیوم با غنای بالا است؛ بر اساس گزارش اخیر آژانس، ایران تا ۱۷ مه ۴۰۸.۶ کیلوگرم اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد غنیسازی کرده که نسبت به گزارش قبلی افزایش قابل توجهی داشته و تنها یک قدم فنی با غنیسازی تسلیحاتی (۹۰ درصد) فاصله دارد. مدیرکل آژانس تاکید کرده که پاسخهای ایران تاکنون قانعکننده نبوده و آژانس نمیتواند از اشتباهات و قصورهای احتمالی در پاسخهای دریافتی چشمپوشی کند.
تهران: آژانس ابزار فشار شده است
مقامات ایران به شدت به این رویکرد و اتهامات واکنش نشان دادهاند. سخنگوی وزارت امور خارجه، اسماعیل بقایی، این گزارشها و پیشنویس قطعنامه را کاملاً سیاسی و غیرواقعی توصیف کرده و تاکید کرده است که تهران زیر بار فشارهای سیاسی نخواهد رفت. بقایی خاطرنشان کرده که در گزارش اصلی آژانس، هیچ گزارشی از عدم پایبندی ایران به تعهدات یا انحراف از مسیر صلحآمیز وجود ندارد و قطعنامه پیشنهادی ایران را به عدم پایبندی متهم کرده، در حالی که این موضوع در گزارش اصلی ذکر نشده است. وزیر امور خارجه ایران نیز با انتقاد از اقدام تحریکآمیز آمریکا و سه کشور اروپایی، هشدار داده است که هرگونه تصمیم نسنجیده علیه ایران با واکنش مناسب مواجه خواهد شد و مسئولیت عواقب آن بر عهده طرفهایی است که آژانس را به ابزاری سیاسی تبدیل میکنند.
گزارش اخیر گروسی احتمال تصویب قطعنامهای سختگیرانهتر را افزایش داده و در صورت ارجاع پرونده به شورای امنیت، ممکن است فشارها و تحریمهای جدیدی به دنبال داشته باشد که به تشدید تنشها و ناکامی در مذاکرات هستهای منجر میشود
در همین راستا، اسنادی که به تازگی از سوی وزارت اطلاعات ایران منتشر شده، ادعا میکند که نامههای رسمی و محرمانه ایران به آژانس از طریق کانالهای پنهان در اختیار نهادهای جاسوسی رژیم صهیونیستی قرار گرفته است. یک منبع آگاه در این زمینه تاکید کرده که این اسناد نشان میدهد آژانس به جای ایفای نقش بیطرفانه، به ابزاری در خدمت اهداف رژیم صهیونیستی تبدیل شده است. این افشاگری، سابقه مشکوک آژانس در نقض حریم اطلاعاتی کشورها را تایید میکند. در حقیقت این اسناد پرده از همکاریهای پنهان نهادهای بینالمللی با قدرتهای غربی و رژیم صهیونیستی برداشته و سوگیریهای آژانس را نشان میدهد. مقامات ایرانی همچنین بر این باورند که رویکرد کنونی آژانس، تلاشی برای ایجاد پروندهای ساختگی علیه ایران است و این فشارها بخشی از تلاشهای قدرتهای بزرگ برای محدودسازی قدرت راهبردی و اقتصادی ایران است. ابراهیم متقی، تحلیلگر مسائل بینالملل، شورای حکام را نهادی سیاسی و امنیتی میداند که قدرتهای بزرگ از آن برای این منظور استفاده میکنند.
پیامدهای احتمالی قطعنامه
در صورت تصویب قطعنامه، احتمال ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل افزایش مییابد. این امر میتواند زمینهساز اتهامات رسمیتر و تصویب قطعنامههای جدیدی شامل تحریمهای گستردهتر علیه ایران شود. فعالسازی مکانیسم ماشه که به بازگشت تحریمهای بینالمللی منجر میشود، از دیگر پیامدهای جدی است که میتواند فشارهای اقتصادی شدید بر ایران وارد کند. این وضعیت نه تنها میتواند به افزایش نارضایتی اجتماعی و اعتراضات داخلی منجر شود، بلکه احتمال حملات نظامی اسرائیل به تاسیسات هستهای ایران را نیز افزایش میدهد. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، و مقامهای دفاعی این رژیم بارها بر آمادگی برای اقدام نظامی تاکید کردهاند و این گزینه همچنان در دستور کار آنها قرار دارد.
از سوی دیگر، تصویب قطعنامه سیگنالی منفی به بازارهای بینالمللی ارسال میکند و میتواند به کاهش ارزش پول ملی در داخل کشور دامن بزند. تحلیلگران بر این باورند که گزارش اخیر گروسی احتمال تصویب قطعنامهای سختگیرانهتر را افزایش داده و در صورت ارجاع پرونده به شورای امنیت، ممکن است فشارها و تحریمهای جدیدی به دنبال داشته باشد که به تشدید تنشها و ناکامی در مذاکرات هستهای منجر میشود.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.