چین با زیرخاکی های کمیاب تهدید می کند
ساعت 24 -روز ۲۰ ماه مه ۲۰۱۹ ، در شهر کانژوو با حدود ۱۰ میلیون جمعیت در استان جیانگشی(جنوب شرقی چین) جنب و جوشی به چشم می خورد. آقای شی جین پینگ ، رئیس جمهور چین، از خط های تولیدی یک کارخانه تصفیه عنصرهای خاکی کمیاب بازدید می کند.
در مقاله ای منتشر شده در روزنامه انگلیسی زبان چین، Global Times، پروفسور روابط بین الملل جین کانرونگ، مدرس دانشگاه رنمین پکن ، چنین ارزیابی می کند:« چین دارای سه برتری برای پیروزی در جنگ تجاری علیه امریکاست» که یکی از آنها ممنوعیت صادرات عنصرهای خاکی کمیاب است چند روز بعد، سازمانی که صنایع چین در این بخش را نمایندگی می کند رسما اعلام کرد که با اجرای راهکارهای تلافی جویانه موافق است .این تهدید بنظرجدی می آید چرا که پیش از این نیز اجرا شده است. به دنبال توقیف یک کشتی چینی در سپتامبر ٢٠١٠ توسط نیروی دریائی ژاپن در سواحل جزایر سن کاکوکه مورد نزاع دو کشور است، چین بلافاصله بدون اعلام رسمی، ارسال عناصر کمیاب به ژاپن را متوقف کرد. این کار باعث وزش طوفانی از وحشت بربازار های جهانی شداما این عنصر های کمیاب خاکی چه هستند و به چه کار می آیند ؟ مجموعه از ١٧ عنصر معدنی که خاصیت های شیمیائی نزدیک به هم دارند ( از جمله سریم، دیسپروزیم، اربیم و غیره) و در تولید محصولات با تکنولوژی پیشرفته ( بعضی از توربین های بادی، خودرو های با تکنولوژی جدید) و وسائل الکترو نیکی ضروری هستند. عنصر های کمیاب همچنین در صنایع دفاعی کاربرد دارند. از پایان دهه ١٩٩٠ ، چین بطور متوسط ٩٠ درصد تولید جهانی آنها را در اختیار دارد.
تهدید تحریم
بخش قابل توجهی از واردات چین از ایالات متحده است. دولت امریکا که متوجه آسیب پذیری اش در مقابل چین ، این « رقیب راهبردی» شد. از بازگشائی مانتین پاس در کالیفرنیا دفاع کرد و این معدن از اول سال ٢٠١٨ عملیاتی شد. اما این منطقه صنعتی فاقد کارخانه های تصفیه است در نتیجه در حال حاضر امریکا خاک های معدنی تصفیه نشده را به چین صادر می کند که در آنجا تصفیه و تبدیل شده و سپس بصورت محصولی نهائی ، مثل مغناطیس، به بازار امریکا، اروپا و همچنین هند و ژاپن صادر می شود .با چنین زمینه ای آیا تهدید تحریم علیه امریکا عملی است ؟ اجرای راهکارهای محدود کننده صادرات بی شک می تواند در کوتاه مدت با اهدای دسترسی ممتاز به محصولات نهائی شده ای که به راحتی قابل جایگزینی نیستند به نفع شرکت های چینی شود. اما این امر شرکای آنها را ملزم به متنوع سازی چرخه تجاری شان می سازد و می تواند باعث زیر سوال رفتن مرکزیت چین در چرخه ارزش افزوده شود. بصورتی متناقض محدودیت در صادرات می تواند موجب تقویت رقبا گردد. در عمل این محدودیت ها احتمالا یک « شوک عرضه» بوجود می آورند و با افزایش قیمت جهانی، استخراج معادن جدید را سود آور می کنند.
به هر ترتیب ، اراده امریکا برای عدم وابستگی به چین کاملا روشن است. در ایالات متحده، عملیات تصفیه و تبدیل خاک های معدنی تصفیه نشده مانتین پاس از پایان سال آغاز می شود و پنتاگون اعلام کرده قصد دارد در کارخانه های تصفیه و تبدیل در خاک امریکا سرمایه گذاری کند. چین نزدیکی دولت ترامپ با بعضی از شرکایش (کانادا و بخصوص استرالیا) را تحت نظر دارد. در تابستان ٢٠١٩، Global Times با طعنه از تلاش روشن مستاجر کاخ سفید برای « باز خرید» Groenland خبر داد که بنظر این روزنامه نشانه « عصبانیت» امریکا از سلطه چین بر بخش عنصرهای خاکی کمیاب است .
یکسال پس از بازدید شی جین پینگ از کارخانه مغناطیس سازی جیانگشی، چین هنوز تهدید تحریم علیه امریکا را عملی نکرده است. در مشاجره پر هیاهوی دو ابر قدرت یک نکته از دید بسیاری از ناظران مخفی مانده است. چین برای سال ٢٠٢٠، نه تنها سهمیه تولید عناصر کمیاب را کاهش نداده بلکه ١٠ درصد بر میزان آن فزوده است. شاید این شیوه ای است از سوی پکن برای اشباع بازار و کاهش قیمت جهانی تا بدین ترتیب پروژه های جدید معدنی ایالات متحده را در نطفه خفه کند.همه گیری کوید-١٩ که باعث توقف فعالیت های معدنی چین و البته اقتصاد جهانی شد، این محاسبه را زیر سوال برد. اما روشن است که در شرائطی همه جهان در مورد وابستگی شان به چین می اندیشد ، عنصر های کمیاب به مسئله ای اساسی تبدیل می شود.
نویسنده Camille Bortoliniتحلیل گر اقتصادی وزارت اقتصاد فرانسه در پنک بین سالهای ٢٠١٧ تا ٢٠١٩- lمنبع لوموند دیپلماتیک
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.