ولیعهد امارات به دعوت اردوغان امروز به ترکیه می‌رود

پایان تنش 10ساله

ساعت 24 -آغاز بهار عربی شروع رقابت ترکیه و امارات متحده عربی بود که برای نفوذ بیشتر در خاورمیانه از جبهه‌های متفاوتی حمایت می‌کردند. مصر، لیبی و مدیترانه شرقی از جمله مناطقی بود که آنکارا و ابوظبی در یک دهه اخیر رودرروی هم قرار داشتند.

html>

حضور امارات در ائتلاف عربستان اختلاف‌های ابوظبی با آنکارا را عمیق‌تر کرد و اکنون پس از یک دهه تنش، دو کشور تصمیم به بهبود روابط گرفته‌اند. «محمد بن زاید آل نهیان» ولیعهد ابوظبی امروز در سفری رسمی و به دعوت «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه به این کشور خواهد رفت.
مقام‌های رسمی اماراتی هدف از این سفر را «بهبود روابط دوجانبه، راه‌های تقویت همکاری و اقدام مشترک بین دو کشور در زمینه‌های مختلف علاوه بر مسائل و آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی دارای اهمیت مشترک را از محورهای گفت‌وگوی دو طرف» عنوان کرده‌اند اما بدون تردید مذاکره بر سر موضوعات پرشمار مورداختلاف دو کشور در صدر مذاکرات قرار خواهد داشت.
روابط ترکیه و امارات در سال‌های گذشته در کنار اختلاف‌ها بر سر حمایت اردوغان از اخوان‌المسلمین در مصر و نیز پشتیبانی آنکارا از دولت وفاق ملی لیبی، به دلیل حمایت ترکیه از قطر در برابر عربستان، بحران سوریه و یمن و اتهام‌زنی متقابل مبنی‌بر جاسوسی و عادی‌سازی روابط بین امارات و اسرائیل، شاهد تنش فزاینده‌ای بود.
سال گذشته اختلاف‌های ترکیه و امارات بر سر لیبی، یمن و عادی‌سازی روابط امارات و چند کشور عربی دیگر با اسرائیل به حدی بالا گرفت که اردوغان تهدید کرد روابط دیپلماتیک با ابوظبی را قطع خواهد کرد اما با کاهش تنش در این کشورها از شدت اختلاف ابوظبی و آنکارا نیز کاسته شد. مصالحه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با قطر نیز سهم زیادی در آرام‌شدن روابط پرتنش ترکیه و امارات داشت. درهمین‌حال روابط امارات با اسرائیل نیز به نظر می‌رسد در بهبود روابط امارات و ترکیه سهیم بوده باشد؛ چراکه روابط ترکیه و تل‌آویو نیز بهبود یافته است. در میان تنش‌های فراوان میان ترکیه و امارات، اختلاف بر سر اخوان‌المسلمین مهم‌ترین چالش میان آنکارا و ابوظبی به‌شمار می‌آید. تنش بر سر اخوان‌المسلمین، امر ساده‌ای نیست که ترکیه بتواند به‌سادگی از کنار آن عبور کند و مقام‌های امارات هم نمی‌توانند آن را پنهان کنند.
از طرف دیگر روابط امارات با عربستان سعودی نزدیک‌ترین متحدش هم اخیرا با تنش‌هایی روبه‌رو بوده است؛ زیرا این دو کشور برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی رقابت می‌کنند و در مورد آنچه در درگیری فاجعه‌بار یمن باید انجام دهند، اختلاف‌نظر دارند. ریاض در ماه‌های گذشته سفر به امارات را به دلیل افزایش موارد ابتلا به کرونا ممنوع کرد؛ اقدامی که ناظران آن را ناشی از انگیزه سیاسی می‌دانند.
اردوغان درحالی ولیعهد ابوظبی را به ترکیه دعوت کرده که در ماه‌های اخیر در چرخشی آشکار، تلاش داشته تا رابطه خود با کشورهای عرب خاورمیانه از جمله عربستان و مصر پرنفوذترین این کشورها را بهبود ببخشد. تنش سیاسی میان ترکیه و امارات پس از تماس تلفنی رئیس‌جمهوری ترکیه و ولیعهد ابوظبی در تابستان اخیر و رایزنی درباره روابط دوجانبه و راه‌های تقویت آن، فروکش کرد. کمتر از دو هفته پس از این تماس تلفنی یک هیئت اماراتی به ریاست «طحنون بن زاید آل‌نهیان» مشاور امنیت ملی امارات به ترکیه سفر کرد.
انگیزه اقتصادی
مهم‌ترین انگیزه اردوغان برای بهبود مناسبات با اعراب ثروتمند خلیج فارس چالش‌های اقتصادی ترکیه است. این کشور قبل از همه‌گیری کرونا نیز به دلیل تنش با ایالات متحده و غرب دچار مشکلات اقتصادی بود و در دو سال اخیر این مشکلات پررنگ‌تر شده و در هفته‌های اخیر هم ارزش لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا سقوطی بی‌سابقه داشته و به 12 لیر در برابر هر دلار رسیده است.
ولیعهد ابوظبی در جریان سفر به ترکیه درباره چند مسئله با رئیس‌جمهوری ترکیه گفت‌وگو خواهد کرد و مهم‌ترین مسئله، مناسبات اقتصادی است. گفته می‌شود علاوه بر مذاکره بر سر سرمایه‌گذاری گسترده امارات در ترکیه، بن‌زاید قصد دارد درباره بازگشایی یک مسیر تجاری میان ترکیه و امارات که از ایران عبور می‌کند، با آنکارا گفت‌وگو کند. این مسیر ترانزیتی ترکیه به امارات از طریق ایران بازگشایی شده و انتقال کالا بین دو کشور را از 20 روز که از مسیر دریایی کانال سوئز انجام می‌شد، به شش تا هشت روز کاهش می‌دهد.
مقام‌های اقتصادی دو طرف می‌گویند از زمان تماس تلفنی اردوغان و بن‌زاید، امارات و ترکیه درحال کار بر روی پروژه‌هایی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی از جمله سرمایه‌گذاری امارات در بخش انرژی ترکیه هستند. به گفته مقام‌های اقتصادی ترکیه، ابوظبی پتانسیل اقتصادی گسترده‌ای را در ترکیه می‌بیند. اقتصاد غیرنفتی امارات در سال گذشته بیش از شش درصد کاهش یافته است و براساس برنامه‌های ابوظبی برای جبران آن، پیش‌بینی می‌شود که اقتصاد این کشور در سال جاری بیش از پنج درصد رشد کند. نزدیک‌ترین متحد آنکارا، یعنی قطر نیز میلیاردها دلار به این کشور سرازیر کرده است.
درباره پرونده اخوان‌المسلمین هم به نظر می‌رسد سیاست‌های اخیر آنکارا و تأثیر مناسبات جدید ترکیه در آن اثرگذار باشد. به‌خصوص جزئیات توافق میان ترکیه و امارات ارتباط مستقیمی با سرنوشت رابطه آنکارا و اخوان‌المسلمین دارد. اخوانی‌ها درحال‌حاضر منتظر هستند تا ببینند ترکیه مناسبات خود با اخوانی‌ها را با وجود نزدیکی با ابوظبی حفظ خواهد کرد یا نه. به نظر می‌رسد ائتلاف عمیق آنکارا با اخوانی‌ها و منافع راهبردی بین‌المللی ترکیه در نتیجه این ائتلاف، در سال‌های اخیر به اندازه‌ای به موقعیت ترکیه در منطقه آسیب وارد کرده که اردوغان به‌راحتی می‌خواهد آن را با سرمایه‌گذاری چندمیلیارددلاری امارات در این کشور معاوضه کند.
پیش از این هم رئیس‌جمهوری ترکیه در جریان دیدار خود با شیخ طحنون بن‌زاید از سرمایه‌گذاری گسترده امارات در ترکیه خبر داده و گفته بود که موضوع این سرمایه‌گذاری را با طرف اماراتی بررسی کرده است. درخصوص جزئیات و حجم سرمایه‌گذاری امارات در ترکیه گزارشی منتشر نشده است‌ اما سرمایه‌های گسترده امارات برای سرمایه‌گذاری در دیگر کشورها که حدود ۸۰۰ میلیارد دلار ارزیابی می‌شود، نشان می‌دهد که اقتصاد ترکیه با سرمایه‌گذاری خارجی قابل‌توجهی مواجه خواهد بود.
آنکارا در شرایط بحران اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا و در روزهایی که شاهد اختلافات گسترده امارات با عربستان سعودی است، تلاش دارد با وعده حمایت‌های سیاسی و بین‌الملل این کشور را به سمت سرمایه‌گذاری‌های کلان در پروژه‌های اقتصادی خود بکشاند تا مانع از افت بیش‌ازحد ارزش لیر ترکیه شود.