آیا قولنامه بنگاهی اعتبار دارد؟⚖️【سال1404】
قولنامه بنگاهی یکی از اسناد رایج در معاملات ملکی است که توسط مشاورین املاک بین فروشنده و خریدار تنظیم میشود، اما همواره اعتبار آن برای افراد مورد سوال است.
بهترین وکیل کرج به شما توصیه میکند که حتماً قولنامه را در بنگاه معتبر و تحت نظارت مشاور حقوقی تنظیم کنید. اگر شما نیز در این زمینه به اطلاعات بیشتر نیاز دارید، میتوانید از طریق وبسایتهای حقوقی نظیر: وکیل چی (vakilchi.com)، وکیل جو و… با وکلای ملکی مجرب، مشاورههای حقوقی تخصصی داشته باشید.
بررسی اعتبار قانونی قولنامههای بنگاهی؛ توصیههای حقوقی مهم
قولنامههایی که در بنگاههای معاملات ملکی تنظیم میشوند در دسته اسناد عادی قرار میگیرند و از نظر قانونی در مقایسه با اسناد رسمی اعتبار قانونی محدودتری دارند؛ بنابراین لازم است، قبل از تنظیم قولنامه با بهترین وکیل ملکی در کرج مشورت کنید؛ زیرا بر اساس ماده 1287 قانون مدنی ایران، اسنادی که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم میشوند، از نظر قانونی قابل استناد در محاکم قضایی هستند و قولنامههای بنگاهی به دلیل عدم تنظیم در دفاتر رسمی سند عادی تلقی میشوند.
اگر امضا کنندگان قولنامه صدور آن را تایید کنند یا در دادگاه صحت امضاها به اثبات برسد، از اعتبار قانونی برخوردار خواهد بود. طبق اعلام رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از تیر ماه 1402، قولنامههای دستی که بدون ثبت در سامانههای رسمی تنظیم میشود، در دادگاه پذیرفته نمیشوند. این اقدام برای جلوگیری از جعل، انکار و کلاهبرداری در معاملات صورت گرفته است. مشاوران املاک نیز موظف به ثبت قولنامه در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور یا سامانه کاتب هستند و در صورت تخلف تحت پیگرد قانونی قرار میگیرند.
حتماً از مشاور املاک بخواهید پس از ثبت قولنامه بنگاهی، کد رهگیری برای آن دریافت کند، تعیین دقیق مشخصات ملک، مشخصات طرفین، مبلغ معامله، شرایط پرداخت و تاریخ تحویل ملک به خریدار میبایستی به دقت در قولنامه قید شود؛ همچنین برای تضمین اجرای تعهدات باید وجه التزام تعیین گردد تا در صورت عدم اجرای تعهدات توسط یکی از طرفین قرارداد، خسارت طرف مقابل جبران شود. پرداختها نیز باید از طریق چکهای تضمینی و بین بانکی صورت گیرد تا امکان اثبات پرداخت وجود داشته باشد.
فاکتورهای موثر بر اعتبار قولنامه بنگاهی به شرح زیر است:
داشتن کد رهگیری: | قولنامههایی که در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات ثبت میشوند و دارای کد رهگیری هستند اعتبار بیشتری دارند. |
ثبت مشخصات کامل طرفین معامله: | نام، کد ملی، شماره تماس، آدرس و امضای خریدار و فروشنده باید دقیق و کامل در قولنامه درج شود. |
ذکر مبلغ معامله و شرایط پرداخت: | قیمت کل، پیشپرداخت، اقساط و زمانبندی پرداختها باید دقیق و شفاف باشد. |
مهر و امضای مشاور املاک مجاز: | قولنامههایی که در دفاتر مشاورین املاک دارای پروانه کسب معتبر تنظیم میشوند، قابلیت استناد قانونی بیشتری در محاکم قضایی دارند. |
تعیین تاریخ تحویل ملک و حضور در دفترخانه: | تعیین تاریخ تحویل ملک و حضور در دفترخانه، تعهدات طرفین را مشخص و اجرای قانونی معامله را ممکن میسازد. |
روشهای اطمینان از اعتبار قانونی قولنامه بنگاهی؛ نکات کلیدی برای اعتبار سنجی
جهت اطمینان از اعتبار قانونی قولنامههای تنظیم شده در بنگاههای املاک لازم است به نکات زیر توجه کنید:
- بررسی شرایط صحت معامله شامل: قصد و رضای هر دو طرف و عدم وجود اجبار و تهدید در معامله، همچنین اهلیت طرفین به معنی بالغ، عاقل و رشید بودن آنها همچنین مشخص بودن موضوع معامله و مشروعیت قانونی داشتن آن بسیار حائز اهمیت است.
- ثبت قرارداد در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور و دریافت کد رهگیری الزامی است. این کد مانع فروش مجدد ملک میشود و در مراجع قانونی قابل استناد است؛ همچنین شما میتوانید با مراجعه به سامانه ثبت معاملات و املاک کشور و وارد کردن کد ملی خود و کد رهگیری قولنامه بنگاهی، صحت قرارداد را بررسی کنید.
- احراز هویت دقیق طرفین معامله باید توسط مشاور املاک با ذکر نام، نام خانوادگی، شماره ملی، آدرس دقیق طرفین و شماره موبایل آنها در قولنامه انجام شود؛ همچنین حضور دو شاهد معتبر و امضای آنها در قولنامه برای افزایش اعتبار قانونی آن الزامی است؛ زیرا در صورت بروز اختلاف به اثبات صحت قرارداد در محاکم قضایی کمک میکند.
- حتماً از اعتبار پروانه کسب مشاور املاک اطمینان حاصل کنید و دقت کنید که قولنامه دارای مهر و امضای مشاور املاک معتبر باشد.
- قبل از امضای قولنامه، وضعیت ثبتی و حقوقی ملک را بررسی کنید تا از وجود هر گونه مشکل نظیر: در توقیف، رهن یا داشتن معارض و دعاوی حقوقی مطلع شوید؛ به این منظور میتوانید از وکیل ملکی متخصص کمک بگیرید تا معامله با نظارت او انجام شود و استعلامات لازم را از اداره ثبت اسناد و املاک، شهرداری و دارایی را برای شما اخذ کند.
در صورت بروز مشکلات مرتبط با قولنامههای بنگاهی، چگونه باید آن را پیگیری کرد؟
ابتدا قولنامه را به دقت مطالعه کرده و شرایط، تعهدات طرفین و بندهای مربوط به حل اختلافات را بررسی کنید و مطمئن شوید که قولنامه دارای امضای طرفین، شاهدان و مهر بنگاه معتبر است، در صورت بروز مشکل، ابتدا با طرف مقابل مذاکره کنید، هر بنگاه معتبری میتواند به عنوان واسطه در مذاکرات به شما کمک کند، اگر مشکل حل نشد، به بنگاهی مراجعه کنید که قولنامه در آن جا تنظیم شده تا با مشاوره با طرفین، اصلاحات لازم در قولنامه انجام دهد.
اما اگر مشکل شما حل نشد با یک وکیل یا مشاوره حقوقی در امور املاک مشورت کنید تا با بررسی قولنامه بنگاهی، راهکارهای قانونی مناسب را به شما پیشنهاد دهد؛ همچنین اگر مشکل مربوط به تخلف یا تنظیم نادرست قولنامه توسط بنگاه است، میتوانید به اتحادیه مشاوران املاک شهر خود مراجعه کرده و همراه با مدارک لازم از جمله: قولنامه، رسیدهای پرداختی و سایر اسناد از بنگاه شکایت کرده تا موضوع مورد بررسی قرار گیرد.
اگر مشکل شما جدیتر است و شامل: جعل، کلاهبرداری یا خیانت در امانت باشد، لازم است شکایت کیفری خود را در دادسرا مطرح کنید، اما در صورت نیاز به الزام اجرای تعهدات قولنامه یا فسخ آن، باید به دادگاه عمومی حقوقی برای حل آن مراجعه نمایید.
نحوه پیشگیری از مشکلات قانونی ناشی از قولنامههای بنگاهی
جهت پیشگیری از مشکلات قانونی مرتبط با قولنامه بنگاهی توجه به نکات زیر حائز اهمیت است:
- قولنامه را در بنگاهی تنظیم کنید که دارای مجوز رسمی از اتحادیه صنف مشاوران املاک باشد و حتماً اعتبار و سابقه بنگاه را بررسی کنید و از معامله در بنگاههای غیرمجاز خودداری کنید.
- قولنامه باید حداقل توسط دو شاهد معتبر امضا شود تا اعتبار قانونی داشته باشد؛ از طرفی امضای طرفین معامله و مهر بنگاه الزامی است؛ همچنین باید از امضای قولنامه بدون حضور طرفین معامله خودداری کرد.
- قبل از امضا، سند مالکیت، پایان کار و عدم خلافی ملک را بررسی کنید و مطمئن شوید که فروشنده مالک قانونی ملک است؛ همچنین بررسی کنید که ملک در رهن بانک، در توقیف یا دارای معارض نباشد.
- مشورت با وکیل ملکی مجرب قبل از امضای قولنامه ضروری و لازم است؛ زیرا وکیل با بررسی بندهای قرارداد، از قانونی بودن آنها و حفظ منافع شما در قرارداد اطمینان حاصل میکند.
- تمام پرداختها را با چک صیادی، چک تضمین شده بانکی یا حواله بانکی ثبت شده انجام دهید؛ از طرفی رسید پرداختها را با ذکر جزئیات شامل: مبلغ، تاریخ و دلیل پرداخت دریافت کرده و نگهداری کنید و حتماً شرایط فسخ قرارداد در قولنامه قید نمایید.
- حتماً از قولنامه و تمام رسیدها، چکها و مکاتبات کپی بگیرید تا قابل پیگیری قانونی باشند، از مشاور املاک بخواهید که مرجع حل اختلاف که میتواند داوری، شورای حل اختلاف و… باشد را مشخص کند تا پیگیری پرونده سریعتر انجام شود.
چه زمانی قولنامه بنگاهی میتواند دردسرساز شود؟
اگر مشاور املاک مجوز اتحادیه را نداشته باشد یا کد رهگیری برای ملک صادر نکند، اعتبار قولنامه بنگاهی زیر سوال میرود و در صورت بروز اختلاف، اثبات مالکیت یا اجرای تعهدات مشکل خواهد شد؛ زیرا قولنامهای که فاقد کد رهگیری باشد؛ به راحتی قابل انکار بوده و از اعتبار قانونی برخوردار نیست؛ از طرفی وارد کردن اطلاعات ناقص یا اشتباه نظیر: اشتباه در شماره پلاک ثبتی، نام مالک، متراژ، شماره ملکی طرفین معامله یا عدم ذکر شرایط دقیق پرداختها میتواند باعث اختلافات حقوقی در معامله شود و انتقال ملک را با مشکل مواجه کند.
اگر شروط و بندهای قرارداد ناعادلانه و به نفع یکی از طرفین معامله درج شود؛ طرف مقابل میتواند پیگیری حقوقی لازم را انجام دهد؛ اگر چه این شروط برای او دردسرهایی ایجاد خواهد کرد؛ علاوه بر این اگر ملک مشاع و دارای چندین مالک باشد، اما فقط یکی از آنها قولنامه را امضا کند، معامله از نظر قانونی فاقد اعتبار خواهد بود. توجه داشته باشید که قولنامه سندی عادی است که باید در دفتر اسناد رسمی ثبت شود تا از اعتبار قانونی لازم برخوردار باشد.
اگر فروشنده از ثبت سند در دفتر اسناد رسمی شانه خالی کند، قولنامه تنها سند عادی خواهد بود که اثبات اعتبار آن در محاکم قضایی با دشواریهایی همراه میشود؛ علاوه بر این ممکن است، فروشنده کلاهبردار با همکاری بنگاه غیرمجاز، ملک را به چند نفر بفروشد و با بی اعتبار کردن قولنامه، خریدار را به دردسر بیندازد؛ برای جلوگیری از چنین مشکلاتی قولنامه باید در بنگاه املاک معتبر و تحت نظارت وکیل ملکی خبره تنظیم شود.
مقایسه حقوقی اعتبار قولنامه بنگاهی با قولنامه محضری
قولنامه بنگاهی و قولنامه محضری هر دو به عنوان اسناد تعهدآور در معاملات ملکی به کار میروند، اما از نظر اعتبار حقوقی با هم تفاوتهایی دارند، قولنامه بنگاهی سندی است که در بنگاههای معاملات ملکی تنظیم میشود و توافق اولیه بین خریدار و فروشنده را ثبت میکند و با امضای مشاوره املاک، طرفین معامله و شهود به عنوان سند عادی اعتبار قانونی پیدا میکند.
اما قولنامه محضری سندی است که در دفاتر اسناد رسمی با نظارت سردفتر تنظیم میشود و شماره ثبت قانونی دارد و به عنوان سندی رسمی از اعتبار حقوقی بالاتری نسبت به قولنامه بنگاهی برخوردار است؛ بنابراین مانند قولنامه بنگاهی به شواهد مکمل نظیر: شهادت شهود یا اسناد پرداختی نیازی ندارد؛ همچنین به علت نظارت سر دفتر احتمال خطا یا کلاهبرداری در تنظیم آن کمتر است؛ از طرفی در قولنامه بنگاهی در صورت تخلف و عدم اجرای تعهدات باید از طریق دادگاه اقدام شود که فرآیندی طولانی و زمان بر خواهد بود.
قولنامه محضری در صورت عدم انجام تعهدات یکی از طرفین قابلیت اجرایی دارد و از طریق دفترخانه یا اجرای ثبت، پیگیری قانونی میشود؛ از طرفی احتمال معامله با سند جعلی یا تنظیم قولنامه برای ملک بدون سند در بنگاه وجود دارد؛ علاوه بر این در صورت فوت یکی از طرفین، اثبات انجام این معامله برای وراث با دشواریهای حقوقی فراوانی همراه است، اما قولنامه محضری به دلیل این که سندی قانونی محسوب میشود، در محاکم قضایی قابل استناد است و مشکلات حقوقی کمتری ایجاد میکند.
تاثیرات حضور وکیل در تضمین تنظیم قولنامه معتبر بنگاهی
قولنامه بنگاهی به عنوان سند عادی، در صورت تنظیم صحیح و رعایت شرایط قانونی، میتواند در مراجع قضایی قابل استناد باشد و حضور وکیل مجرب در هنگام تنظیم آن از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری میکند. برخی از نقشهای کلیدی وکیل در تنظیم قولنامه معتبر بنگاهی عبارتند از:
بررسی اعتبار بنگاه املاک: وکیل با بررسی مجوزهای رسمی بنگاه املاک، به موکل اطمینان میدهد که قولنامه در یک بنگاه معتبر تنظیم میشود، لازم به ذکر است که تنظیم قولنامه در بنگاههای نامعبتر و بدون مجوز رسمی، قولنامه را به سندی بی اعتبار تبدیل میکند و موجب بروز مشکلات حقوقی خواهد شد.
تنظیم دقیق قولنامه: وکیل با دقت در تنظیم بندهای قرارداد قولنامه و ذکر مشخصات دقیق ملک، شرایط پرداخت، تعهدات طرفین و ضمانتهای اجرایی نظیر: وجه التزام، مانع نکات مبهم در قولنامه و بروز اختلافات حقوقی در آینده میشود.
بررسی اسناد و مدارک مرتبط: هنگام تنظیم قرارداد قولنامه وکیل به بررسی سند مالکیت، اعتبار آن، در رهن یا وثیقه نبودن ملک و عدم تخلفات ملکی از طریق گرفتن استعلامهای لازم از اداره ثبت اسناد، شهرداری و بانکها میپردازد و در صورتی که فروشنده از طریق وکالت اقدام به فروش ملک نماید، او به بررسی اختیارات وکیل برای فروش ملک و سایر امور اداری مرتبط با ملک میپردازد تا معاملهای امن صورت گیرد.
پیگیری حقوقی در صورت بروز اختلافات: وکیل خبره و متعهد در صورت بروز اختلاف بین طرفین معامله یا تخلف از مفاد قولنامه یا عدم انتقال سند مالکیت به اقامه دعوی برای الزام به تنظیم سند رسمی پرداخته و خسارات وارده به موکلش را به خاطر تاخیر در انجام تعهدات، مطالبه و پیگیری میکند.
نقش وکیل در پیشگیری از مشکلات حقوقی در معاملات با قولنامههای بنگاهی
قولنامه بنگاهی به عنوان قراردادی ابتدایی در معاملات ملکی در صورت عدم دقت و نظارت حقوقی میتواند منجر به اختلافات و دعاوی پیچیده شود، وکیل با بررسی دقیق مفاد قولنامه از وجود شرایط اساسی صحت قرارداد نظیر: اهلیت طرفین، قصد و رضای آنها، مشروعیت موضوع معامله اطمینان حاصل میکند تا از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری کند.
او وضعیت ثبتی ملک، در رهن یا بازداشت بودن یا محدودیتهای قانونی آن را بررسی میکند تا از انتقال قانونی و بدون مشکل ملک اطمینان حاصل کند و با تنظیم قولنامهای دقیق و منطبق با قوانین به روز، مانع بروز اختلافات حقوقی در آینده میشود؛ علاوه بر این با بررسی سوابق ملک و گرفتن استعلامهای لازم از مشکلاتی نظیر: فروش ملک به چند نفر یا معامله با اسناد جعلی آگاهی یافته و از انجام چنین معاملاتی جلوگیری میکند.
وکیل مجرب با درج بندهایی مربوط به خسارت تاخیر، جریمههای قراردادی و شرایط فسخ در قولنامه، امکان پیگیری حقوقی را در صورت تخلف هر یک از طرفین فراهم میکند و نقش بسزایی در پیشگیری از مشکلات حقوقی و مالی در دعاوی پرهزینه دارد.
خطاهای رایج در نوشتن قولنامه بنگاهی که اعتبار آن را از بین میبرد؟
هنگام تنظیم قولنامه بنگاهی، اشتباهات رایجی به وجود میآید که برخی از آنها اعتبار قانونی قرارداد را از بین میبرد یا باعث بروز اختلافات حقوقی میشود. مهمترین این خطاها شامل موارد زیر است:
- تنظیم قولنامه با اسناد برابر با اصل: تنظیم قرارداد بر اساس کپی برابر اصل سند ملکی و سایر مدارک، بدون رویت اصل مدارک خطاهای بزرگی است و منجر به معامله با اسناد جعلی و فاقد اعتبار میشود؛ بنابراین همیشه باید اصل سند مالکیت و مدارک هویتی طرفین معامله به دقت رویت و بررسی شود.
- عدم تطابق مشخصات ملک با اسناد رسمی: گاهی اوقات مشاهده میشود که مشخصات ملک مورد معامله با آن چه در سند رسمی ذکر شده، تطابق ندارد، دقت در این موضع و بررسی مشخصات ملک در سند با آن چه رویت میکنید، مانع اختلافات حقوقی در آینده خواهد شد و توجه نکردن به این موضوع یکی از خطاهای رایج در هنگام تنظیم قولنامه است.
- استفاده از قولنامههای دستی بدون کد رهگیری: قولنامههای دستی که بدون کد رهگیری و امضای شهود هستند در مراجع قضایی قابل استناد نبوده و از اعتبار قانونی برخوردار نیستند و در صورت بروز اختلاف، اثبات اعتبار آنها مشکل خواهد بود.
- عدم حضور و نظارت مشاوره حقوقی در هنگام تنظیم قرارداد: حضور مشاور حقوقی نقش مهمی در حفظ منافع موکل، حذف بندهای پرخطر و دارای ریسک از قرارداد و جلوگیری از کلاهبرداری ملکی میشود، اما یکی از خطاهای رایج عدم اعتقاد به حضور وکیل در حین تنظیم قولنامه بنگاهی است که منجر به بروز اشتباهات حقوقی جبران ناپذیر برای خریدار با فروشنده میشود.
آشنایی با مواردی که قولنامه در دادگاه پذیرفته نمیشود
برخی از قولنامههای بنگاهی در دادگاه به دلیل نقصهای قانونی، عدم اعتبار و… پذیرفته نمیشوند، در ادامه به برخی از دلایل عدم پذیرش قولنامه از طرف دادگاه ارسال میکنیم:
- عدم ثبت رسمی در دفترخانه: اگر قولنامه به صورت عادی تنظیم شده باشد و در دفتر اسناد رسمی به ثبت نرسیده باشد، در دادگاه به عنوان سند رسمی پذیرفته نمیشود؛ بنابراین برای اعتبار قانونی معاملات ملکی تنظیم قولنامه در بنگاه کافی نیست.
- وجود نقص در محتوای قولنامه و مغایرت با قوانین آمره: اگر محتوای قولنامه مانند: مشخصات طرفین، موضوع معامله یا شرایط مورد توافق به طور کامل و دقیق ذکر نشده باشد، دادگاه آن را نمیپذیرد؛ همچنین مغایرت شرایط و مفاد قولنامه با قوانین آمره که مرتبط با قوانین حقوق مالکیت و ثبت املاک در قولنامه است، موجب رد اعتبار قولنامه در دادگاه خواهد شد.
- وجود فشار و تهدید در تنظیم قولنامه: اگر یکی از طرفین معامله تحت فشار، تهدید یا فریب قولنامه را امضا کند، این قولنامه اعتبار قانونی ندارد.
- بی توجهی به رعایت مقررات مرتبط با معاملات مشمول مالیات: هنگام فروش ملک باید مالیات دارایی و عوارض شهرداری پرداخت شود و در صورت عدم پرداخت آنها، دادگاه قولنامه را نمیپذیرد؛ از طرفی جزئیات مالیاتها و عوارضی که باید پرداخت شود، باید به درستی در قرارداد ذکر شود.
مراحل قانونی برای اثبات اعتبار قولنامههای بنگاهی در دادگاه
فردی که مدعی است که قولنامه معتبر دارد، ابتدا باید دادخواست خود را به دادگاه صالح ارائه دهد؛ البته شرایط صحت قرارداد که شامل: اهلیت طرفین، انجام معامله با قصد و رضا، مشروعیت معامله و معین بودن موضوع قرارداد است؛ برای دادگاه اهمیت دارد. فرد در صورت داشتن این شرایط میبایستی همراه مدارک هویتی طرفین قرارداد، قولنامه بنگاهی را نیز به دادگاه ارائه دهد.
جهت اثبات اعتبار قولنامه لازم است، مدارکی همچون: فاکتورها، رسیدهای پرداخت، شواهد شاهدانی که از تاریخ و نحوه تنظیم قولنامه اطلاع دارند و مستنداتی در مورد پروانه فعالیت بنگاه برای اثبات اعتبار قانونی آن باید به دادگاه ارائه شود. اگر قولنامه به صورت عادی تنظیم شده باشد، اثبات اعتبار آن نیاز به تایید شهود دارد، سپس دادگاه به بررسی اعتبار قانونی قولنامه بنگاهی میپردازد.
بنابراین برای اثبات اعتبار این قرارداد، فرد یا وکیل او باید نشان دهد که قولنامه مطابق با مقررات قانونی تنظیم شده و هیچ ایراد قانونی ندارد، دادگاه پس از تحلیل تمامی مستندات و مدارک حکم نهایی را صادر میکند که ممکن است، منجر به تایید یا رد اعتبار قولنامه شود و در صورت اثبات اعتبار قولنامه، طرفین میتوانند برای ثبت رسمی معامله به دفتر اسناد رسمی مراجعه کنند.
حرف آخر
قولنامه بنگاهی در صورتی اعتبار قانونی دارد که شرایط اصلی صحت معامله در آن رعایت شود و دارای کد رهگیری باشد؛ در این صورت به عنوان سند عادی معتبر در مراجع قضایی قابل استناد است؛ با این حال جهت جلوگیری از هرگونه اشتباه بهتر است، هنگام تنظیم قولنامه از مشاوره حقوقی وکلای ملکی مجرب برخوردار شوید؛ به این منظور میتوانید به وبسایتهای نظیر: وکیل چی (vakilchi.com)، وکیل تو و… مراجعه نمایید. شما برای خرید ملک چه نوع قولنامهای را ترجیح میدهید؟ لطفاً پاسخ خود را در بخش کامنتها با ما به اشتراک بگذارید.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.