سیاست صنعتی در تله اقتصاد سیاسی
سیاست‌های صنعتی در ایران تحت تاثیر محدودیت‌های سیاسی متعددی قرار دارند که انتخاب و اجرای این سیاست‌ها را شکل می‌دهند. این محدودیت‌ها به‌ویژه در زمینه سیاست‌های صنعتی و توسعه اقتصادی مشهود هستند. به‌دلیل تغییرات مکرر در سیاست‌ها، شرکت‌ها ممکن است به سرمایه‌گذاری‌های لازم برای رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی اطمینان نداشته باشند.
جدا از محدودیت‌های سیاسی، توانمندی دولت یکی دیگر از عوامل کلیدی در موفقیت یا شکست سیاست‌های صنعتی است. در ایران، بوروکراسی دولتی با چالش‌های متعددی مواجه است که توانایی اجرای سیاست‌های صنعتی را محدود می‌کند.
بوروکراسی ایران اغلب با مشکلاتی مانند عدم شایسته‌سالاری در انتصابات، دخالت‌های سیاسی در تصمیم‌گیری‌ها و کمبود منابع مالی و انسانی مواجه است. برای مثال، در دهه‌های گذشته، تلاش‌هایی برای توسعه صنایع دانش‌بنیان از طریق پارک‌های علم و فناوری صورت گرفته است.
با این حال، ضعف در خودمختاری بوروکراتیک و نفوذ ملاحظات سیاسی در تخصیص منابع، مانع از بهره‌وری این طرح‌ها شده است. جوهاژ و لین به نمونه‌هایی مانند ژاپن و کره‌جنوبی اشاره می‌کند که در آن‌ها نهادهای خودمختار با استخدام شایسته‌سالار، موفقیت سیاست‌های صنعتی را تضمین کردند. در ایران، فقدان چنین خودمختاری اجرای سیاست‌های صنعتی را با مشکل مواجه کرده است.
مفهوم جای‌گیری (embeddedness) به توانایی بوروکراسی در تعامل با بخش خصوصی و کسب اطلاعات از ذی‌نفعان اشاره دارد. در ایران، این تعامل اغلب به‌دلیل فقدان یا کارکرد محدود نهادهای هماهنگ‌کننده مانند شوراهای مشورتی عمومی-خصوصی، محدود است. اقتصاد سیاسی سیاست‌های صنعتی در ایران تحت تاثیر محدودیت‌های سیاسی و توانمندی‌های دولت است.
با الهام از مطالعات جوهاژ و لین، ایران می‌تواند با تقویت خودمختاری بوروکراتیک، ایجاد نهادهای هماهنگ‌کننده و طراحی سیاست‌های هدفمند، به بهبود نتایج سیاست‌های صنعتی خود کمک کند. این رویکرد نه‌تنها به توسعه اقتصادی پایدار کمک می‌کند، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات مثبت در تعادل سیاسی کشور باشد.
شکل2 حالتی فرضی از یک منحنی امکانات سیاستگذاری صنعتی است که شبیه خط بودجه در اقتصاد خرد است. کشورهای در حال توسعه با بازارهای داخلی کوچک می‌توانند از سیاست صنعتی مبتنی بر صادرات برای توسعه استفاده کنند. انتخاب صنایع با پتانسیل رشد بالا و استفاده از ابزارهای هدفمند می‌تواند ریسک شکست را کاهش دهد.
اگرچه انتخاب «برندگان» با قطعیت ممکن نیست، اما دولت‌ها می‌توانند با تحلیل داده‌های تجاری و تمرکز بر صنایعی با مزیت نسبی، ارتباط تکنولوژیک یا بازارهای رو به رشد، شانس موفقیت را افزایش دهند. بهبود حکمرانی اقتصادی و پاسخ‌گویی دموکراتیک نیز به موفقیت این سیاست‌ها کمک می‌کند.
نکته دیگر که برای ایران نیز اهمیت دوچندان دارد سرمایه‌گذاری برای توسعه ظرفیت دولتی در حیطه اجرای سیاست‌های صنعتی است.
دنیای اقتصاد
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.