ادامه سرکوب مزدی کارگران در ایران

ساعت 24 - در دهه‌های اخیر، دولت‌ها به مقاوله‌نامه‌های بنیادین سازمان جهانی کار و الزامات آن‌ها چندان پایبند نبوده‌اند؛ آنچه این سازمان بین‌المللی از دولت‌های عضو می‌خواهد، در ایران جامه‌ی عمل نپوشیده است.

قبل از هر چیز، ایران هنوز به دو مقاوله‌نامه‌ی بنیادین ۸۷ و ۹۸ این سازمان در رابطه با حق آزادی سازمان‌یابی و اعتراض و اعتصاب صنفی ملحق نشده است، هرچند همه اعضای دائم این سازمان متعهد به پایبندی به مقاوله‌نامه‌های بنیادین هستند و از سوی دیگر، پیوستن ایران به سایر مقاوله‌نامه‌ها از جمله مقاوله‌نامه شماره ۱۵۵ با موضوع ایمنی که به تازگی اتفاق افتاده، تاثیری در بهبود وضعیت طبقه‌ی کارگر نداشته است؛ همچنان نرخ مرگ و میر کارگران بر اثر حوادث کار بالاست.

«احسان سهرابی» فعال کارگری و عضو سابق شورایعالی حفاظت فنی در این رابطه به ایلنا می‌گوید: عضویت در ILO امکان تبادل تجربه با دیگر کشورها و همکاری در حل چالش‌های مشترک مانند مهاجرت کاری، تغییرات تکنولوژیک و رفع بحران‌های اقتصادی را فراهم می‌کند. عضویت در ILO نشان‌دهنده‌ی تعهد کشور به رعایت حقوق کار و استانداردهای اجتماعی است که می‌تواند اعتماد سرمایه گذاران خارجی و شرکای تجاری را جلب کند. در عین حال، ILO سازوکارهایی برای بررسی شکایت‌های مربوط به نقض قوانین کار دارد و به کشورها کمک می‌کند تا اختلافات کارگری یا تعارض با دیگر اعضا را به صورت مسالمت‌آمیز با نگاه سه جانبه‌گرایی حل کنند.

او ادامه داد: نمایندگان دولت، کارگران و کارفرمایان در تصمیم گیری‌های ILO مشارکت دارند. این ساختار تعادل منافع همه ذینفعان را تضمین می‌کند. سازمان جهانی کار، گزارش‌های تحلیلی، آمارهای جهانی و پژوهش‌های کاربردی در حوزه‌های کار و اشتغال منتشر می‌کند که برای سیاستگذاری داخلی کشورها بسیار مفید است اما مسئله این است که صرف عضویت در ILO و شرکت در نشست‌های آن تغییری در اوضاع کارگران به وجود نمی‌آورد؛ شرکت در جلسات سازمان جهانی کار باید آورده‌ی ملموس برای کارگران داشته باشد.

به گفته وی، ILO باید بر عملکرد کشورهای عضو نظارت داشته باشد، برای این منظور باید چند اصلاح اساسی در دستور کار این نهاد بین‌المللی قرار گیرد. این نهاد باید بر سطح پایبندی دولت‌های عضو به الزامات مقاوله‌نامه‌ها را رصد کند.

این فعال کارگری با بیان اینکه عضویت در ILO به تنهایی منجر به بهبود اوضاع نمی‌شود؛ افزود: مثلاً در مورد الحاق ایران به مقاوله نامه ۱۵۵ با موضوع ایمنی شغلی، تبلیغات بسیار شد اما آمار مرگ و میر کارگران در حوادث ناشی از کار همچنان بالاست. علاوه بر این، تداوم سرکوب مزدی و شکاف سنگین میان دستمزد و سبد معیشت خانوارهای کارگری نشان می‌دهد که مقاوله‌نامه‌های بنیادین سازمان جهانی کار با محوریت «دستمزد شایسته» هرگز اجرایی نشده است. آمار کارگران اخراجی بالاست، زنان قربانیان فراموش شده بازار کار هستند و برابری مزدی و رفع تبعیض جنسیتی رعایت نمی‌شود؛ همه اینها نشان می‌دهد که عضویت در ILO بیشتر نمایش است تا واقعیت.

سهرابی با تاکید بر اینکه ایران باید دو مقاوله نامه اساسی ۸۷ (آزادی تشکل) و ۹۸ (حق چانه زنی جمعی) را بپذیرد؛ تصریح کرد: در عین حال باید به الزامات مقاوله‌نامه‌هایی که به آن‌ها ملحق شده در عمل پایبند باشد. تغییرات اساسی باید اتفاق بیفتد.

عضو اسبق شورایعالی حفاظت فنی وزارت کار در پایان گفت: شکی نیست که عضویت در ILO نه تنها تعهدات بین المللی ایجاد می‌کند، بلکه فرصتی برای بهبود سیستم‌های داخلی کار، جلب حمایت جهانی و دسترسیِ افزون‌تر به منابع دانشی و مالی است. این مشارکت به ویژه برای کشورهای در حال توسعه می‌تواند نقش کلیدی در پیشرفت اجتماعی و اقتصادی ایفا کند اما عضویت باید واقعی باشد و در داخل کشور تعهد عملی ایجاد کند. لذا خطاب به دولت باید گفت چمدان‌ها را باز کنید و قبل از سفر سالانه به سوئیس، در ایران مشکلات را با سه جانبه‌گرایی مرتفع سازید.