خودکفایی کشاورزی، عامل اصلی بحران آب

ساعت 24 - کوروش صادق‌زاده، رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران ضمن تشریح عوامل وقوع بحران آب، به تشریح راهکارهای مقابله با این بحران و جلوگیری از تشدید آن پرداخت.

رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران گفت: عامل اصلی بحران آب در ایران، سیاست‌های نادرست خودکفایی کشاورزی است؛ بدون آنکه در نظر بگیریم خودکفایی در بخش کشاورزی و تولید محصولات استراتژیک، بیرون از توان اکولوژیک ایران قرار دارد.

به گزارش اتاق ایران آنلاین، کورش صادق‌زاده در نشست «هم‌گفت» افزود: این سیاست‌های نادرست باعث شده است هر جا رودخانه‌ای وجود داشته، سد ساخته شود و منابع آب زیرزمینی برای کشت محصولاتی مانند برنج، مثلاً در اصفهان و مناطق جنوب کشور صرف شود؛ در حالی‌ که به‌جز گیلان و مازندران، سایر استان‌ها مناسب کشت برنج نیستند.

صادق‌زاده اظهار کرد: این رویکرد باعث شد پس از استفاده از آب‌های سطحی، سراغ منابع آب زیرزمینی برویم و آن‌ها را تخلیه کنیم. در خوش‌بینانه‌ترین حالت، اضافه‌برداشت از آب‌های زیرزمینی حدود ۱۵۰ میلیارد مترمکعب است، اما پژوهش‌های دانشگاهی نشان می‌دهد این رقم به عدد وحشتناک و ترسناک ۳۵۰ میلیارد مترمکعب رسیده که معنای آن «تاراج» منابع است.

وی ادامه داد: نتیجه این اتفاق، فرونشست زمین و بروز ریزگردهایی است که پیامدهای بهداشتی به دنبال دارد. اکنون ۶۰۹ دشت در کشور داریم که اغلب آن‌ها با مشکل مواجه‌اند و در بسیاری از آن‌ها پدیده فرونشست زمین مشاهده می‌شود؛ به‌ویژه در کرمان که بیشترین میزان فرونشست را دارد و از این نظر در رتبه نخست قرار دارد.

رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران تصریح کرد: زمانی که زمین دچار فرونشست می‌شود، حتی اگر بارش خوبی داشته باشیم و آب زیاد شود، دیگر امکان احیای سفره‌های زیرزمینی وجود ندارد.

وی با اشاره به بحران ریزگردها گفت: ریزگردها نیز پیامدهای شدید بهداشتی و بیماری‌های تنفسی به همراه دارند.

صادق‌زاده همچنین اظهار کرد: نکته نگران‌کننده دیگر این است که در ۳۰ سال گذشته، از حدود ۴۰۰ میلیارد مترمکعب آب حاصل از بارش، حدود ۷۳ درصد آن تبخیر می‌شود و از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب باقی‌مانده، به دلیل افزایش دما، این میزان به حدود ۹۰ تا ۱۰۰ میلیارد مترمکعب کاهش یافته است.

وی افزود: آب تجدیدپذیر ما با افزایش دما کاهش پیدا کرده و در عین حال مصرف برق هم افزایش یافته است. این مسئله باعث افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود که خود مجدداً موجب گرمایش و افزایش دماست. این چرخه معیوب در حال تکرار است و متاسفانه به نقطه‌ای رسیده‌ایم که ریشه آن همان سیاست‌های نادرست خودکفایی کشاورزی است.

وی تاکید کرد: ایران نمی‌تواند در تولید گندم و گوشت قرمز خودکفا شود؛ زیرا فقط برای تولید یک میلیون تن گوشت قرمز، حدود ۱۵ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌شود، در حالی‌ که این میزان تولید تنها ۵ میلیارد دلار در تولید ناخالص داخلی کشور سهم دارد و واقعاً از نظر اقتصادی به‌صرفه نیست.